اصلا دو جور است ، دو سبك است . با كلمات اميرالمؤمنين علی بن‏
ابيطالب كه شاگرد پيغمبر و شاگرد قرآن است [ متفاوت است ] و قاعده‏
اين است كه كسی كه در مكتبی بزرگ می‏شود اگر قدرت بيان و قلم داشته‏
باشد بايد شبيه باشد به آن مكتبی كه در آن بزرگ شده است ، معذلك‏
نهج‏البلاغه اصلا سبكش سبك ديگری است و هر جا كه آيه‏ای از قرآن در متن‏
نهج‏البلاغه واقع شده است انسان می‏بيند درست مثل ستاره‏ای است كه در
تاريكی شب بدرخشد .
اهتمامی كه در خود اسلام به تلاوت قرآن شده است برای همين است ، به‏
اين معنا كه قرآن يك زيبايی مخصوص و يك قدرت القاء و تلقينی دارد كه‏
غير از اطلاع از معلومات آن است . خود خواندن و توجه به الفاظ آن ، همان‏
الفاظ را تكرار كردن مؤثر است . اينكه دستور رسيده است كه قرآن را با
آهنگ بخوانند كه حتی تعبير " غنا " دارد : " « تغنوا بالقران » "
باز روی همين حساب است كه اصلا سبك قرآن يك سبك مخصوص آهنگ پذيری‏
است كه آيات مختلف به تناسب معانی مختلف آهنگهای مختلفی را می‏پذيرد
، و از نظر تاريخی و جامعه‏شناسی فوق‏العاده قابل توجه است تأثيری كه‏
زيبايی قرآن در توسعه خود قرآن و در توسعه اسلام و در زير نفوذ قرار دادن‏
ملتهای اسلامی داشته است ، يعنی قرآن تنها كتاب آسمانی‏ای است كه با
قدرت خودش جلو رفته نه اينكه ملتهايی اول روی حسابی آمده‏اند يك دين را
پذيرفته‏اند ، بعد چون دينی را پذيرفته‏اند به كتاب آسمانی آن دين هم‏
احترام گذاشته‏اند .
ولی ما اگر نخواهيم اين مطلب را همين‏طور به صورت تقليد و تعبد
بپذيريم فقط بايد به جنبه تاريخی مطلب نگاه كنيم كه قرآن از اولی كه‏
ظاهر شده با كمال شجاعت‏ادعا كرده است كه هركس می‏تواند ، ولو يك سوره‏
مانند اين را بياورد ، و مبارزه طلبی كرده است ، از اولی كه يك اقليت‏
خيلی كمی حامی و يك اكثريت زياد مخالفی داشته است و مخالفين هم مكرر
در صدد آوردن مثل قرآن برآمده‏اند و در دوره‏های بعد نيز درست است كه‏
مسلمين به تدريج زياد شده‏اند ولی به همين نسبت مخالفين هم زيادتر
بوده‏اند ، هرچه كه بيشتر معروف و مشهور شده قهرا مخالفين بيشتری را
تحريك كرده است كما اينكه در آن وقت يك اقليت فرض كنيد صد نفری در
مقابل يك اكثريت چند هزار نفری قريش قرار داشته‏اند ولی امروز مسلمانان‏
جهان در مقابل يك اكثريت حدود دو ميلياردی قرار گرفته‏اند ، كه در ميان‏
اينها كسانی كه به اين زبان آشنا هستند [ زيادند ] . مخصوصا در قرون اخير
مسيحيهای لبنان زمامدار لغت عربی