پاورقی : . 1 مدثر / 18 - . 25 . 2 [ مرحوم استاد محمد تقی شريعتی ] .
يك نوع ناراحتی روحی و روانی و داخلی بود " « ثم ادبر و استكبر » "
بعد پشت كرد و رفت در حالی كه كبر بر او مستولی شده بود " « فقال ان
هذا الا سحر يؤثر »" گفت من هر چه فكر میكنم اين جز يك سحر چيز ديگری
نيست " « ان هذا الا قول البشر » " ( 1 ) جز سخن بشر چيز ديگری نيست
ولی سخن بشری است كه آميخته به سحر و جادوست .
درباب اعجاز قرآن ، ما از دو جنبه بايد صحبت كنيم و به نظر میرسد
مجال سخن در اينجا خيلی باز است و ميدان بازی دارد برای صحبت كردن ، و
ارزش دارد كه ما هر چه بيشتر در اين زمينه مطالعه كنيم و آقايان هم همين
طور مطالعه كنند . در فارسی بعضی كتابها در اين زمينه هست كه من آقايان
را راهنمايی میكنم ، از جمله همين كتاب اعجاز قرآن صادق رافعی ترجمه
مرحوم ابنالدين كه ممكن است كمی فنیتر و كسالتآورتر باشد ، و يكی از
قسمتهايی كه شايد قبل از اينها بايد مطالعه شود كتاب آئينه اسلام است (
ترجمه مرآت الاسلام طه حسين كه مرحوم آيتی خودمان رضوان الله عليه در
اوايلی كه شركت انتشار تأسيس شد . اين كتاب را ترجمه كرد ) : 46 صفحه
اين كتاب ( از صفحه 134 تا 180 ) اختصاص دارد به بحث درباره قرآن ،
بسيار خوب و مفيد و نافع است ، كما اينكه آقای شريعتی خودمان ( 2 ) هم
در اواخر مقدمه تفسير نوين قسمتی راجع به همين مسأله اعجاز قرآن بحث
كرده و ايشان هم خوب بحث كردهاند و خيلی هم استناد كردهاند به همين
كتاب صادق رافعی . يكی هم كتابی مرحوم سيد هبهالدين شهرستانی نوشته به
نام المعجزه الخالده ، ولی آن به عربی است . به هر حال اين چند ورقی هم
كه آقای شريعتی در مقدمه تفسير نوين بحث كردهاند خوب است . اينها
زمينههای خوبی برای مطالعه كردن است .
حالا من میخواهم اين موضوع را با يك بيان شايد تازهای بحث كنم و آن
اينكه : مسأله اعجاز قرآن را از دو جنبه بايد بحث كرد ، يكی جنبه زيبايی
و هنری و ديگری جنبه علمی و فكری . جنبه زيبايی و هنری مربوط به لفظ قرآن
يعنی همين عبارات قرآن است ، نه لفظ منفك از معنا ، لفظ بیمعنی كه
زيبا هم نمیتواند باشد ، بلكه لفظ از آن حيث كه محتوی يك معناست ولی
زيبايی مال لفظ است . اين همان چيزی است كه علمای ادب از آن تعبير
میكنند به " فصاحت و بلاغت " و بعد هم فصاحت را تعريف
پاورقی : . 1 مدثر / 18 - . 25 . 2 [ مرحوم استاد محمد تقی شريعتی ] . |