ماده و انرژی در كتاب " ذره بیانتها "
آقای مهندس در اينجا البته با ابتكار خودشان تقريبا همان بيان قدما را در مورد ماده و قوه بيان كردهاند و در واقع میشود گفت بيان قدما را به زبان امروزی بيان كردهاند و آنها را در راه خودشان تأييد و تقويت كردهاند ولی برای نوع ديگر نتيجهای كه میخواستهاند بگيرند ، كه من قسمتهايی از آن را يادداشت كردهام . ايشان میفرمايند : " علم امروز بيش از دو عنصر نمیشناسد : ماده و انرژی ( 1 ) . علم ، تمام عالم با حركات و صورتهای مختلف مربوطه را میخواهد تنها با اين دو نوع مصالح در قالب زمان و مكان بسازد اما قرآن در عين قبول آن دو عنصر ( بر خلاف متقدمين و بعضی از اهل كلام و فلاسفه كه بیاعتنای به هر دو بودند ) ( 2 ) انگشت روی يك عنصر سوم نيز میگذارد و موجودات يا مخلوقهای ديگری را نيز معرفی مینمايد . البته قرآن پای عنصر سوم را همه وقت و همه جا به ميان نمیكشد ، در مواقع خاص ابداع يا ارتحال و جهش اشاره میكند ( 3 ) . . . حال در برابر چنين اظهار يا ابتكار قرآن بايد ديد حق با قرآن است يا با علم امروزی ، يعنی جهان خلقت و طبيعت كه بالاخره به يكپاورقی : . 1 البته در مواردی میگويند : اگر چه ايندو را هم چون به يكديگر تحويل میشوند ، باز [ علم ] يك چيز میداند ، ولی فعلا آن جهت محل بحث ما نيست . . 2 من بايد مدركش را از خودشان بپرسم كه در كجاست ؟ انرژی را قدما اصلا نمیشن اختند نه اينكه بیاعتنا بودند ، و ماده را همه قبول داشتند . . 3 اين نكته بسيار اساسی است . به عقيده ما همين [ بيان ] به استنتاجی كه خود آقای مهندس میخواهند بكنند قدری ضربه میزند كه قرآن هم پای عنصر سوم را در همه جا به ميان نمیآورد ، در يك جاهای خاصی به ميان میآورد .