« الرحيم ، الحمد لله رب العالمين » باز اگر وسط نماز پايت درد آمد ،
آرام بگير ، سكوت كن ، خودت را راحت كن ، بعد دو مرتبه ادامه بده . با
آرامش و طمأنينه بايد باشد . هم روحت بايد طمأنينه داشته باشد و هم‏
جسمت .
می‏آئيم سراغ ساير قسمتهای نماز . نماز توجه به خداست . توجه به غير
خدا شركت است ولی در عين حال به ما می‏گويند در نماز بگو السلام علينا و
علی عباد الله الصالحين سلام بر ما ، سلامت بر ما و بر جميع بندگان شايسته‏
خدا . اعلام صلح و صفا با همه بندگان صالح خدا می‏كنی . به قول امروزيها
اعلام همزيستی مسالمت آميز با همه افراد شايسته می‏كنی . در حال نماز
می‏گوئی من با هيچ بنده شايسته‏ای سر جنگ ندارم ، چون اگر با بنده‏
شايسته‏ای سر جنگ داشته باشم خود ناشايسته‏ام . می‏گوئيد السلام علينا و علی‏
عباد الله الصالحين با روح عبادت كه حضور قلب به خداست ارتباطی ندارد
. ولی در اسلام روح و پيكر عبادت ، با مسائل تربيتی آميخته است . نماز
ضمن اينكه مركب تقرب پروردگار است ، مكتب تربيت هم هست . به اينكه‏
از نظر مسائل معنوی هر چه انسان خودش و ديگران را فراموش بكند بهتر
است ، اما از نظر اجتماعی فراموش نكردن ديگران لازم وضروری است .
در سوره حمد ( 1 ) كه جزء قطعی نماز است می‏گوئيم : « اياك نعبد

پاورقی :

1 - سوره حمد بايد در هر نمازی خوانده شود، لا صلوش الا بفاتحة الكتاب‏

نماز بدون حمد وجود ندارد . در مورد سوره ، از هر سوره‏ای كه خواستيد
می‏توانيد انتخاب بكنيد ولی " حمد " را حتما بايد بخوانيد .