پاورقی : 1 - سوره مؤمن ، آيه . 84
كرده است ، برای شما بيان بكنم . مقدمتا قبل از اينكه بيان حضرت را در
اين زمينه عرض بكنم ، به يك سؤال جواب میدهم . آن سؤال اينست : توبه
چه وقت از انسان قبول میشود ، وقت توبه چه موقع است ؟ يعنی تا چه وقت
انسان مهلت توبه دارد ؟
انسان تا در اين دنيا هست و رشته حياتش باقی است و تا وقتی كه مرگ
مستقيما به او روی نياورده است ، مهلت برای توبه كردن دارد . تنها در
وقتی كه انسان در چنگال مرگ گرفتار است و هيچاميدی به نجات ندارد توبه
مورد قبول واقع نمیشود ، آن ساعات و لحظات آخر كه در تعبيرات حديثی ،
ساعت معاينه ناميده شده است ، يعنی لحظهای كه انسان مرگ را و جهان
ديگر را معاينه میكند ، بچشم میبيند ، در عين اينكه هنوز زنده است ،
دنيای ديگر را در مقابل خود حاضر میبيند . قبل از آن لحظه ، توبه انسان
قبول است ولی در آنلحظه ديگر توبه مقبول نيست ، همچنانكه در عالم آخرت
هم توبه معنی ندارد . نه انسان در آنجا حال توبه پيدا میكند و نه فرضا
اگر بخواهد توبه كند ، كه قطعا توبه واقعی نخواهد بود و فقط يك عمل
ظاهری است ، توبه او پذيرفته است . اما چرا در اين مورد اين طور است ؟
چون جواب دادن به اين سئوال مكمل عرايض ديشب من است ، از اين جهت
اين بحث را امشب مطرح كردم . اما اينكه چرا توبه در لحظه معاينه قبول
نيست :
قرآن تصريح ميكند كه : « فلما راوا بأسنا قالوا امنا بالله وحده وكفرنا
بما كنا به مشركين »( 1 ) يعنی همينكه انتقام ما را ديدند میخواهند
پاورقی : 1 - سوره مؤمن ، آيه . 84 |