1 ريشه‏های فكری فلسفه ماركس

- . . . همكار خيلی صميمی ماركس كه به او ماركس دوم هم می‏گفتند
انگلس است كه او هم در سال 1820 يعنی دو سال بعد از ماركس در شهر "
بارمن " متولد می‏شود : انگلس خدمات زيادی نسبت به ماركس داشته ، چه‏
از جهت مادی و چه از جنبه‏های فكری . از جهت مادی ، همان دوره فلاكت‏
ماركس به وسيله تامينهای مادی انگلس اداره می‏شد و اگر او نبود وی اصلا
قادر به ادامه حيات نبود . خودش از يك خانواده ثروتمند از اهالی "
بارمن " بود و يك كارگاه نساجی و خلاصه ثروت قابل ملاحظه‏ای داشتند ، و
بعد اشاره می‏كند كه محيط خانوادگی انگلس او را خيلی زود به يك جوان‏
سركش مبدل كرد(1) .
يك مساله در اينجا همين است كه هم خود ماركس هم انگلس ، اينها
هيچكدام وابسته به آن طبقه‏ای كه مدافع آن طبقه از آب درآمدند نبودند ،
يعنی اينها جزو طبقه‏ای كه مدافع آن طبقه بودند نبودند يعنی از طبقه كارگر
نبودند . خودش از طبقه بورژوا بوده ، انگلس هم كه اصلا از طبقه‏
سرمايه‏دار بوده ، پدرش كارخانه‏دار بوده و [ مولف ] علت عصيان انگلس‏
را فقط يك امر روانی توجيه می‏كند ، می‏گويد به علت

پاورقی :
. 1 خلاصه‏ای از صفحات 8 و 9 كتاب ماركس و ماركسيسم .