فروش ، يعنی اسلام اين كارها را برتر می‏داند از فروختن ، يعنی شرافت اين‏
[ كار ] اجازه نمی‏دهد كه فروخته بشود ، نه از باب اينكه قصد قربت برای‏
آن عمل‏كننده متنجز می‏شود يا نمی‏شود ، كه نظير اين را ما در اعيان داريم ،
مانند بيع مصحف . اگر فروختن قرآن اشكال دارد ، قرآن هم مثل همه كالاهای‏
ديگر زحمت برده است ، يك كسی زحمت كشيده قرآنی نوشته است ، چرا
نتواند [ اجرت ] بگيرد ؟ نه ، از جنبه اينكه قرآن است ، نفس آن كالا
يعنی آن موضوعی كه می‏خواهد خريد و فروش بشود ، به واسطه اينكه آيات‏
قرآن است كه در اينجا نوشته شده است ، بالاتر است از اينكه خريد و
فروش بشود ، بايد از غير طريق خريد و فروش در اختيار مردم قرار بگيرد و
لهذا هيچ وقت قدمای ما نمی‏گفتند قرآن خريدم ، می‏گفتند قرآن هديه كردم ،
يعنی اگر قرآن می‏گرفت و پول می‏داد ، نه به عنوان خريد و فروش بود ، او
قرآن را هديه می‏كرد ، اين هم پولی به او هديه می‏كرد . اشكال شرعی می‏كردند
كه قرآن خريد و فروش شود .
همين طور اذان گفتن و حتی قضاوت . قاضی در مقابل قضاوت نمی‏تواند پول‏
بگيرد ، چون قضاوت ارزشش بالاتر از اين است كه من اين قدر پول می‏گيرم‏
تا بگويم عدالت چنين حكم می‏كند ، حق چنين است . بيان حق و عدالت در
مقابل پول ، پايين آوردن حد عدالت است و قهرا اين مساله حتی در باب‏
تعليم می‏آيد ، در تعليم دين كه به طريق اولی می‏آيد ، بلكه در مطلق‏
تعليمات ، و لهذا در باب قضاوت می‏گويند قاضی حق ندارد در مقابل قضاوت‏
پول بگيرد ولی بايد به طور گسترده از بيت‏المال تامين شود ، هر چه احتياج‏
دارد بيت‏المال به او بدهد ، او را تامين كند ، ولی آنجا كه قضاوت می‏كند
مساله اين نباشد كه اين قدر پول می‏گيرم تا بگويم حق با زيد است يا عمرو
. قهرا اين مساله در تعليم و تعلم هم هست . اين يك باب بسيار وسيعی‏
است . يك وقتی من درس فقهی در مدرسه مروی می‏گفتم . اين باب آنجا
برايم فتح شد ، ديدم خيلی مساله جالب و عجيبی است . تمام كارهايی كه‏
نفس كار شرافت ذاتی دارد يا كالای به دست آمده دارای نوعی شرافت است‏
كه اسلام اجازه نمی‏دهد [ فروخته شود ، اجرت يا قيمت ] همه اينها بايد از
بودجه‏های عمومی و از بيت المال [ تامين شود . ] قهرا يكی از آنها مساله‏
وعظ است ، چون وعظ نوعی تعليم دين است و اندرز دادن به دين است .
اجرت گرفتن در قبال آن از نظر شرعی فوق‏العاده محل اشكال است ، يعنی وعظ
يك عملی است مقدس و شريف ، آن شرافت و قداستش