1 ماديگرايی تاريخی
وارد بخش دوم میشويم . بخش دوم تحت عنوان " ماديگرايی تاريخی " (ماترياليسم تاريخی)بيان شده است . اينجا تعبير خوبی دارد ، میگويد ماديگرايی تاريخی در عين حال يك برداشت اقتصادی از تاريخ و يك برداشت تاريخی از اقتصاد است . خيلی تعريف خوبی برای ماترياليسم تاريخی كرده است . میگويد ماترياليسم تاريخی يك برداشت اقتصادی از تاريخ است ، يعنی تاريخ را به گونه اقتصادی تفسير میكند ، و يك برداشت تاريخی از اقتصاد . " برداشت اقتصادی از تاريخ است " به همان معناست كه اقتصاد را زيربنا قرار میدهد . روح تاريخ ، قوه محرك تاريخ ، آن كه تاريخ را میسازد اقتصاد است ، پس برداشت اقتصادی است از تاريخ . برداشت تاريخی از اقتصاد است ، برای اينكه خود وضع اقتصادی يك وضع ثابتی نيست ، يك وضع متغير است ، يعنی جنبه تاريخی دارد ، سرگذشت دارد . خود اقتصاد ، نيروهای مولد اقتصاد ، روابط توليدی و آنچه به اقتصاد مربوط است يك وضع ثابت يكنواخت در همه زمانها ندارد ، ماهيت تاريخی دارد . پس تاريخ ماهيت اقتصادی دارد و اقتصاد هم ماهيت تاريخی دارد . اگر يادتان باشد در يكی از جلسات گذشته گفتيم در اينجا آنچه كه وجود ندارد