شرح : اين فصل در بيان معقولات ثانيه است . همه امور عامه فلسفه ،
معقولات ثانيه‏اند و همه مباحث و فصولی كه در بخش امور عامه فلسفه مورد
مطالعه و بررسی قرار می‏گيرد مربوط به معقولات ثانيه است . لكن اين فصل‏
از آن جهت عنوان " معقولات ثانيه " را يافته است كه در مقام بيان‏
حقيقت معقولات ثانيه و فرق آنها با معقولات اوليه است و لهذا عنوان اين‏
فصل چنين قرار داده شده است " غرر فی تعريف المعقول الثانی و بيان‏
الاصطلاحين فيه " يعنی " در بيان تعريف معقول ثانی و ذكر دو اصطلاح مربوط
به آن " . به هر حال اين فصل برای بيان ماهيت معقولات ثانيه و فرق آنها
با معقولات اوليه است .
برای درك صحيح معنی " معقولات ثانيه " بايد اولا ببينيم معنی "
معقول " چيست و ثانيا ببينيم معقول اولی و معقول ثانوی چه فرقی دارند
و چگونه است كه معقولات منقسم می‏شوند به معقولات اوليه و معقولات ثانيه‏
.

معقول چيست ؟

چنانكه در مباحث اتحاد عاقل و معقول گفته شد حكماء و فلاسفه از قديم‏
الايام ادراكات انسان را درجه بندی كرده و مجموعا چهار درجه تشخيص‏
داده‏اند . يعنی ادراكات حوزه وجود انسان همه از يك سنخ نيستند و در يك‏
درجه و مرتبه قرار ندارند بلكه مراتب مختلفی دارند كه عبارتند از :
ادراك حسی
ادراك خيالی
ادراك وهمی
ادراك عقلی