نيز متحدند ولی نه در مرتبه ذات بلكه در مرتبه وجود .
در مثال اول می‏خواهيم بگوييم مفهوم و معنی مثلث اينست و در مثال دوم‏
می‏خواهيم بگوييم خاصيت و اثر وجودی مثلث چنين است . در مثال اول‏
می‏خواهيم بگوييم تصور ما از مثلث مساوی است با تصور شكلی كه بر او سه‏
ضلع احاطه كرده است با اين تفاوت كه محمول ، تصور تفصيلی موضوع است و
موضوع ، تصور اجمالی محمول . ولی در مثال دوم تصور ما از مثلث با تصور
ما از تساوی مجموع زوايا با دو قائمه مساوی نيست بلكه دو تصور و دو
مفهوم جداگانه می‏باشند .
2 - در مبحث تناقض ثابت شده است كه تناقض وقتی حاصل است كه يكی‏
از دو نقيض عينا رفع ديگری باشد يعنی دو قضيه موجبه و سالبه آنگاه نقيض‏
يكديگر خواهند بود كه مفاد سالبه رفع آن موجبه باشد و به عبارت ديگر
همان چيزی كه موجبه اثبات كرده است سالبه نفی كند نه چيز ديگر را .
اهل منطق گفته‏اند وحدت مفاد موجبه و سالبه آنگاه محقق می‏شود كه هشت‏
وحدت حكمفرما باشد ، وحدت در : موضوع ، محمول ، شرط ، اضافه ، جزء و كل‏
، قوه و فعل ، زمان و مكان .
صدر المتألهين معتقد شد كه برای اينكه وحدت ايجاب و سلب برقرار باشد
علاوه بر وحدتهای نامبرده وحدت در حمل نيز ضرورت دارد . ممكن است در
موردی تمام وحدتهای هشتگانه موجود باشد در عين حال وحدت كامل موجود
نباشد و قهرا تناقضی هم در كار نباشد . مثلا اگر بخواهيم مفهوم " جزئی "
و مفهوم " كلی " را تعريف كنيم می‏گوييم جزئی عبارت است از ممتنع‏
الصدق علی كثيرين همچنانكه در تعريف كلی می‏گوييم عبارت است از غير
ممتنع الصدق علی كثيرين . در قضيه نامبرده " جزئی " موضوع است و "
ممتنع الصدق علی كثيرين " محمول است و قضيه