غرر 4 مباحث مربوط به امكان

عروض الامكان بتحليل وقع
و هو مع الغيری من ذين اجتمع
عروض امكانی هر ممكن عروض تحليلی است ، و او با وجوب غيری و امتناع‏
غيری اجتماع پيدا می‏كند .
شرح : در هر يك از دو مصراع اين بيت يك مطلب گفته شده است : در
مصراع اولی می‏گويد : امكان در ظرف عقل بر ممكن عارض می‏گردد نه در ظرف‏
خارج ، و در مصراع دوم می‏گويد : امكان ذاتی با وجوب غيری و امتناع غيری‏
منافات ندارد بلكه هميشه توام با يكی از آنها است .
اما توضيح مصراع اول : قبلا در مباحث معقولات ثانيه فرق عروض و اتصاف‏
گفته شده است . بعضی از معانی و مفاهيم در عين اين كه صفت اشياء
خارجيه‏اند و اشياء در خارج به آنها متصف می‏گردند ولی آنها در خارج بر
موصوفات خود عارض نمی‏شوند . اگر در خارج عارض بشوند اولا لازم می‏آيد كه‏
وجودی علاوه بر موصوف و معروض خود داشته باشند و ثانيا لازم می‏آيد كه‏
موصوفات آنها در