" بو علی " در نمط نهم اشارات كه به " مقامات العارفين " اختصاص
يافته است زهد را به زهد عارف و زهد غير عارف تقسيم میكند . میگويد :
زاهدانی كه از فلسفه زهد آگاهی ندارند ، به خيال خود " معامله " ای
انجام میدهند ، كالای آخرت را با كالای دنيا معاوضه میكنند . از تمتعات
دنيا دست میشويند كه در عوض از تمتعات اخروی بهرهمند گردند به عبارت
ديگر در اين جهان برداشت نمیكنند تا در جهان ديگر برداشت نمايند ولی
زاهد آگاه و آشنا به فلسفه زهد از آنجهت زهد میورزد كه نمیخواهد ضمير
خويش را به غير ذات حق مشغول بدارد چنين شخصی شخصيت خويش را گرامی
میدارد و جز خدا چيز ديگر را كوچكتر از آن میداند كه خود را بدان مشغول
سازد و در بند اسارتش درآيد .
عبارت بوعلی اينست :
" الزهد عند غير العارف معامله ما كان يشتری بمتاع الدنيا الاخره و
الزهد عند العارف تنزه ما عما يشغل سره عن الحق و تكبر علی كل شیء غير
الحق " .
و هم او در فصلی ديگر از كتاب اشارات آنجا كه درباره " تمرين عارف
" بحث میكند میگويد :
اين تمرين به خاطر سه هدف است : يكی رفع مانع يعنی برداشتن غير خدا
از سر راه ، دوم رام و مطيع ساختن نفس اماره نسبت به نفس مطمئنه ، سوم
تلطيف باطن .
|