ظاهر و باطن ، ماده و معنی را يكجا در نظر گرفته و همه جانبه نگريسته و
از هر افراط و تفريطی دوری جسته است .
از اينها گذشته ، " برنامه كامل " خويش را به وسيله رهبری شايسته و
مجريانی لايق به جهان عرضه كرده است .
از اينرو عجيب نيست كه وقتی امروز در فاصله چهارده قرن تمام ،
كارنامه مشعشع اين آئين پاك را مطالعه می‏كنيم آن را مملو از افتخارات‏
می‏بينيم .
بگذاريم از گروهی مغرض و جاهل كه به عللی كه بر كسی پوشيده نيست گاه‏
بيگاه قضاوتهای مغرضانه درباره اسلام كرده‏اند . وجدان جهان ، ترازوی عدل‏
الهی است ، حقيقت برای هميشه مكتوم نمی‏ماند ، حقيقت خود به تجربه نشان‏
داده است كه در نهايت امر وجدان و انصاف دشمن را بر می‏انگيزد .
نيرومندترين و مجهزترين مخالفان اسلام در طول اين چهارده قرن مسيحيان‏
بوده‏اند . هنگامی كه به تاريخچه داوری اين رقيب نيرومند می‏نگريم می‏بينيم‏
دوره به دوره به سوی انصاف گرائيده است . و اين خود از طرفی نشانه‏
وجدان جهانی است و از طرف ديگر نشانه حقيقت اسلام است .
موجی چنان زنده كه فرهنگهای جهان را در خود جذب ، و عقلهای نيرومند
مفكران و فلاسفه و دانشمندان را در پيشگاه خود خاضع ، و انصاف دشمن را
برانگيزد ، و پيوسته در حال رشد و نمو باشد تا آنجا كه در حدود هفتصد
ميليون ( 1 ) جمعيت بشری را در پيشگاه

پاورقی :
. 1 [ مطابق آمار آن زمان ] .