پاورقی : 1 - كافی ، ج 2 ص . 234 2 - كافی ، ج 2 ص . 166
« المسلمون من لسانه و يده » ( 1 ) يعنی مسلمان آنست كه ساير مسلمانان
از زبان و دست او در امان باشند . بديهی است كه مقصود اين نيست كه فقط
مرد مسلمان بايد اينطور باشد و شامل زن نيست . يا فرمود : « المسلم اخ
المسلم » ( 2 ) مسلمان با مسلمان برادر است و بايد با او معامله برادری
كند . در اينجا نمیشود گفت كه اين دستور مختص مردان است زيرا نفرموده
" المسلمة اخت المسلمة " .
كلمه " مسلم " شامل دو مفهوم است : يكی مسلمان بودن و يكی مرد بودن
. هر كسی میداند كه در اينگونه موارد ، جنسيت دخالت ندارد ، اسلاميت
دخالت دارد . حتی اگر بجای كلمه " مسلم " كلمه " رجل " هم ذكر شده
بود باز به اصطلاح فقهاء ، الغاء خصوصيت میشد . در بعضی احاديث راجع به
بعضی موضوعات فقهی ، مورد حديث مرد است . يعنی مثلا از امام سؤال شده
كه مردی چنين معاملهای كرده و چنان شده حالا چه بكند و امام جواب آن
مسأله را داده است ، فقهاء میگويند هر چند در متن حديث صريحا كلمه مرد
آمده ، اما در اينگونه موارد خصوصيت جنسی الغاء میشود . زيرا معلوم است
كه جنسيت دخالت ندارد .
ثالثا گذشته از همه اينها فقهاء سخنی دارند كه میگويند بعضی عمومات و
كليات است كه از تخصيص اباء دارد ، لحن و بيان طوری است كه قابل
تخصيص نيست ، مطلب مطلبی است كه از نظر عقل قابل تبعيض نيست . مثلا
نظير آنچه درباره علم آمده ، درباره تقوا هم آمده است . درباره علم گفته
شده : « هل يستوی الذين يعلمون و الذين لا يعلمون »
پاورقی : 1 - كافی ، ج 2 ص . 234 2 - كافی ، ج 2 ص . 166 |