خاتميت در قرآن

آيه‏ای كه خواندم در سوره مباركه احزاب است ، می‏فرمايد : « ما كان‏
محمد ابا احد من رجالكم و لكن رسول‏الله و خاتم النبيين » . محمد پدر
هيچكدام از مردان شما نيست ، يعنی پدر خوانده كسی نيست ، او را با اين‏
صفت نخوانيد ، صفتی كه بايد شما او را با آن صفت بخوانيد و بشناسيد
اينست كه او فرستاده خدا و پايان دهنده پيغمبران است .
ممكن است بپرسيد كه آن جمله اول يعنی چه ؟ محمد پدر هيچيك از مردان‏
شما نيست ، پدر خوانده كسی نيست . اين نهی از چيست ؟
اين آيه در واقع نسخ يك سنت كهن است كه هم در ميان اعراب و هم در
ميان غير اعراب از دنيای آن روز حتی در ايران خودمان وجود داشته است .
رسم اين بود كه يك كسی يك كس ديگر را پسر خوانده می‏خواند و به منزله‏
پسر خود حساب می‏كرد و طبق عادات و رسوم آن زمان پس از آنكه كسی يك‏
نفر ديگر را پسر خود قرار می‏داد ، از لحاظ احكام و آثار عينا مثل پسر
خودش بود ، يعنی همان طوری كه اگر بميرد پسر خودش از او ارث می‏برد ،
اين پسر خوانده هم از او ارث می‏برد ، همانطوری كه مثلا زن پسر خودش‏
عروس او شمرده می‏شود ، محرم او شمرده می‏شود ، و حتی بعد از طلاق دادن‏
پسرش نمی‏تواند عروسش را برای خود عقد ببندد ، زن اين پسر خوانده نيز
چنين است . در عربستان اين رسم شايع بود ، و در غير عربستان مخصوصا در
ايران به يك شكل بسيار پيچيده‏تر و وسيعتری رايج بود . اسلام اين قانون را
نسخ كرد و فرمود : پسر خواندگی منشأ هيچ اثری نيست ، نه آن پسر از اين‏
پدر ارث می‏برد و نه اين