جمع اقوال مختلف درباب موضوع حركت جوهريه
مقداری از بحثی را كه قبلا كرديم باز تكرار میكنيم . چون يك قسمت از آن احتياج به تكميل دارد و آن اينكه نياز به موضوع برای چيست ؟ يك وجه اينكه حركت حادث است و نياز به استعداد قبلی و ماده حامل استعداد دارد ، و فرق نمی كند چه حركت در جوهر باشد يا غير جوهر ، ما چاره ای نداريم غير از اينكه ماده ای ، يك ماده قابل وجود داشته باشد ، و چون به تنهائی نمی تواند وجود داشته باشد ، ناچار بايد ماده و صورتی در كار باشد كه اين ماده و صورت حركت را قبول بكند ، ولو حركت حركت جوهريه باشد ، و گفتيم در مسأله نياز حركت به موضوع نظر مرحوم آخوند بيشتر به اين مطلب است . وجه ديگر در مسأله موضوع حركت ، مسأله حافظ وحدت است ، يعنی حركت از آن جهت نياز به موضوع دارد كه بدون آن وحدتش حفظ نمی شود ، ولی مسأله " حافظ وحدت " بنابر اصالت الوجود يكسره حل شده است ، قدما واقعا اينجور میگفتند كه اگر حركت در مقوله ای صورت بگيرد ، مخصوصا اگر حركت اشتدادی باشد ، آن مقوله دارای انواع بالقوه است ، اين انواع بالقوه نيازمند به يك حافظ وحدتی هستند . اين موضوع است كه دائما از نوعی به نوع