ادامه و خلاصه فصل " 13 " دفع اشكالات وارده بر قاعده " هر متحركی را
محركی غير از اوست "
يادآوری :
بحث ما درباره اثبات اين اصل مهم است كه : " آيا حركت نيازمند محرك است يا بی نياز است " . و تعبير رساتر اين است كه گفته شود . " آيا شیء متحرك در حركت خودش نيازمند به محركی غير از خود هست يا نيست " . قبلا گفتيم يكی از اصول و پايه های برهان محرك اول ارسطو همين است كه هر متحركی نيازمند محركی غير از خود میباشد . در عصر حاضر اين اصل ارسطوئی مورد خدشه و ايراد قرار گرفته است و همچنين اشكالات فخر رازی را بر اين اصل بيان كرديم . مرحوم آخوند برای پاسخگوئی به اشكالات فخر رازی در اين فصل براهين حكما را جمع آورده و ابتدا ايرادهای فخر رازی را به اين براهين نقل و سپس نقد كرده است . از شش دليل منقول از حكما ، سه دليل را بيان كرديم و نقد فخر رازی را نيز ذكر كرديم و اكنون برهان چهارم حكما را ذكر میكنيم : برهان چهارم : اگر جسم لذاته متحرك باشد ، لازم میآيد كه جميع اجسام در جميع حركات با هم اشتراك داشته باشند . در اين صورت محال است كه بعضی از