دارد و سری بيرون از ماده ، از آن جهت كه در ماده است متغير است و از
آن جهت كه بيرون از ماده است ثابت است .
بعد مرحوم آخوند تعليقا براين حرف می‏گويد اين مسأله كه نفس مزاج‏
نيست آنقدر برهان دارد كه احتياج به اين حرف نيست .

تنبية و توضيح

در اين تنبيه و توضيح سه مطلب را بيان كرده است كه هر سه مطلب جزء
سخنان اختصاصی و نفايس فرمايشات ايشان است .
يكی اينكه از فرصت استفاده می‏كند و برهان بر اصالت وجود اقامه می‏كند
چون يكی از براهين اصالت وجود از راه حركت اقامه می‏شود ( كون المراتب‏
فی الاشتداد انواعا استنار للمراد ) . می‏گويند به بيان گذشته ثابت می‏شود
كه وجود بايد اصيل باشد و با اصالت الماهية حركت اشتدادی قابل توضيح و
توجيه نيست .
توضيح مطلب اينكه می‏گويند : خود آقايان ( منكرين اصالت وجود ) قبول‏
كرده اند كه معنای اينكه جسم حركت اشتدادی می‏كند اينست كه موضوع از
نوعی خارج می‏شود به نوعی ديگر و از نوعی به نوع ديگر . . . چون هر مرتبه‏
شی‏ء آنا فانا در حال اشتداد است ، پس هر مرتبه ای با مرتبه ديگر فرق‏
دارد پس مرتبه قبلی اگر داخل در يك نوع باشد مرتبه بعدی نمی تواند داخل‏
در همان نوع باشد . مثلا در الوان اگر مرتبه اضعف داخل در يك نوع باشد
مرتبه اقوی نمی تواند داخل در همان نوع باشد ، چون اگر داخل در همان نوع‏
باشد بايد اختلافشان فردی باشد و اگر اختلاف فردی باشد ، يعنی در آنچه كه‏
ما به‏الاشتراك است يكی باشند و اختلافشان در مابه الامتياز باشد ، پس‏
بايد آنی كه اضافه شده است از سنخ اولی نباشد زيرا اگر از سنخ اولی باشد
، پس مابه الاشتراك عين مابه الامتياز است . معنای اشتداد اينست كه‏
مرتبه بعدی با مرتبه قبلی اشتراك دارد و امتياز دارد . امتياز دارد از
مرتبه قبلی به همانچه كه اشتراك دارد نه به يك امر