براهين حكما در اثبات نياز متحرك به محركی غير خود
آنچه در اين فصل مورد بحث واقع است دفع و حل شبهاتی است كه پيرامون " فاعل حركت " میشود ولی قبل از شبهات اصل براهينی كه مورد نظر حكمای اسلامی بوده ذكر و سپس به طرح ايرادات و پاسخ آنها میپردازد .برهان اول : ذاتی بودن حركت منافی سكون است
1 - اگر شيیء ، متحرك ذات خود باشد ، لازم میآيد كه مادام كه شيیء موجود است حركت هم داشته باشد چه ذات علت حركت بوده ، و لذا سكون برای جسم ممتنع است زيرا سكون يعنی اينكه علت حركت يعنی ذات شیء موجود نيست يعنی شیء معدوم است ، پس بنابراين ما جسم ساكن نبايد داشته باشيم در حالی كه ما میبينيم اجسام گاه ساكن و گاه متحركند ، بنابراين بايد محرك شیء امری ورای ذات آن باشد .برهان دوم : تحرك ذات بوسيله ذات ، منافی با اصل حركت است .
اگر ذات جسم علت حركت باشد لازم میآيد اجزاء حركت از يكديگر تقدم و تأخر نداشته و حركت امری مجتمع الاجزاء بوده ، اول و آخرش يكی و