شعار يا روح ؟

بحث از خارجيگری و خوارج به عنوان يك بحث مذهبی ، بحثی بدون مورد و
فاقد اثر است ، زيرا امروز چنين مذهبی در جهان وجود ندارد . اما در عين‏
حال بحث درباره خوارج و ماهيت كارشان برای ما و اجتماع ما آموزنده است‏
، زيرا مذهب خوارج هر چند منقرض شده است اما روحا نمرده است . روح "
خارجيگری " در پيكر بسياری از ما حلول كرده است .
لازم است مقدمه‏ای ذكر كنم :
بعضی از مذاهب ممكن است از نظر شعار بميرند ولی از نظر روح زنده‏
باشند ، كما اينكه بر عكس نيز ممكن است مسلكی از نظر شعار ، زنده ولی‏
از نظر روح به كلی مرده باشد و لهذا ممكن است فرد يا افرادی از لحاظ
شعار تابع و پيرو يك مذهب شمرده شوند و از نظر روح پيرو آن مذهب‏
نباشند و به عكس ممكن است بعضی روحا پيرو مذهبی باشند و حال آنكه‏
شعارهای آن مذهب را نپذيرفته‏اند .