معنی را يادآوری می‏نمايد . رسول اكرم اولين شخصی است كه مسلمين را به‏
سوی تعمق و اجتهاد و استخراج سوق داد . رسول اكرم با بيانات زيبای خود
به مسلمين گوشزد كرد كه كتاب و سنت استعداد پايان ناپذيری برای درك‏
معانی تازه به تازه و نو به نو دارد ، او درباره قرآن كريم فرمود : ²
ظاهره انيق و باطنه عميق ، له تخوم و علی تخومه تخوم لا تحصی عجائبه و لا
تبلی غرائبه » ( 1 ) : ظاهر قرآن زيبا و باطن آن ژرفا است ، او را حدی‏
است و فوق آن حد حد ديگر است ، شگفتيهای آن بر شمرده نمی‏شود و تازگيهای‏
آن كهنه نمی‏گردد .
رسول اكرم درباره خودش و سخنان خودش فرمود : « اوتيت جوامع الكلم »
( 2 ) : سخنان جامع و در بر گيرنده به من داده شده است . و هم آن حضرت‏
بيان لطيفی در همين زمينه دارد . در حديث معروفی كه در حجه الوداع ايراد
فرموده است و شيعه و سنی بالاتفاق آنرا نقل و روايت كرده‏اند فرمود :
« نضر الله عبدا سمع مقالتی فوعاها و بلغها من لم يسمعها فرب حامل فقه‏
غير فقيه و رب حامل فقه الی من هو افقه منه » (3) يعنی خداوند شاد و خرم‏
كند كسی را كه سخن مرا بشنود و آنرا به كسی كه آنرا نشنيده است برساند .
همانا بسيارند كسانی كه سخن پر معنی با خود دارند ولی خود دارند ولی خود
، آنرا فهم عميق نمی‏كنند و چه بسا كسانی كه چنان سخنی را از بردارند و
فهم عميق می‏كنند ولی وقتی كه به ديگری

پاورقی :
1 - كافی ، جلد 2 صفحه 599
2 - بحار الانوار ، جلد ششم ، چاپ سربی تهران ، باب فضائل النبی و
خصائصه صفحه 229 نقل از امالی صدوق
3 - كافی ، ج 1 ، صفحه . 403