مثل كسی كه دارای عقده روانی " تكبر " است . امروز ثابت شده است كه‏
تكبر ، واقعا بيماری است ، واقعا اختلال روحی و روانی است ، ولی آيا
می‏شود يك دارو برای تكبر در داروخانه پيدا كرد ؟ آيا می‏شود انسان يك‏
قرص بخورد و تكبرش از بين برود و تبديل به يك انسان متواضع شود ؟ آيا
می‏شود به يك انسان قسی القلب و جلاد مثل شمربن ذی الجوشن يك آمپول‏
بزنند و يا يك قرص به او بدهند تا تبديل به يك انسان عطوف ، مهربان و
با شفقت و رحمت شود ؟ نه ، [ امكان ] معالجه برای او هست ولی معالجه‏
او ، راه ديگری دارد .
حتی گاهی بيماری جسمی از راه روانی معالجه می‏شود ، همچنانكه گاهی‏
بيماری روانی از راه جسم معالجه می‏شود . مثلا يك بيماری ، واقعا جسمی‏
است ولی با يك سلسله تلقينها و تقويتهای روحی كه اينهم خودش داستانی‏
دارد و يك مسأله عجيبی است [ معالجه می‏شود . اين مطلب ] جزء دلايل قاطع‏
بر اين است كه واقعا انسان ، موجودی است مركب از تن و روان ، و روان‏
انسان از تن استقلال دارد و يك تابع مطلق از تن نيست ، همچنانكه تن ،
تابع مطلق از روان نيست ، اين دو در يكديگر اثر دارند . به قول حكما :
النفس والبدن يتعا كسان ايجابا و اعدادا بدن در روان اثر می‏گذارد و روان‏
در بدن ، و بدن كار مستقل از روان انجام می‏دهد و روان هم كار مستقل از تن‏
انجام می‏دهد . اين خودش دليل بر اين است كه دستگاه روانی انسان ، خود
يك دستگاه مستقل است .
ما در صحبت از انسان كامل قبل از اينكه وارد [ اصل ] بحث شويم ، سخن‏
از انسان سالم و انسان معيوب آورديم . اين مقدمه لازم