تو نمیدانی كه همين درد و سوزی كه ما در دل تو قرار داديم و همين عشق و
شوقی كه در دل تو قرار داديم ، خودش لبيك ماست .
چرا علی ( ع ) در دعای كميل میفرمايد : " « اللهم اغفر لی الذنوب
التی تحبس الدعاء » " خدايا آن گناهانی كه سبب میشود دعا كردن من حبس
شود و درد دعا كردن و مناجات كردن از من گرفته شود ، بيامرز . اين است
كه میگويند دعا برای انسان ، هم مطلوب است و هم وسيله ، يعنی دعا هميشه
برای استجابت نيست ، اگر استجابت هم نشود ، استجابت شده است . دعا
خودش مطلوب است .
درد انسان نسبت به خلق خدا
گروهی ديگر در موضوع درد انسان كه آن را ارزش ارزشها تلقی میكنند ،
متوجه امر ديگری شدهاند : درد انسان نسبت به خلق خدا ، نه درد انسان
نسبت به خدا . میگويند معيار انسانيت انسان به اين است كه درد ديگران
را داشته باشد ، يعنی ناراحتيهايی كه متوجه ديگران است و هيچ به شخص او
مربوط نيست ، در او درد ايجاد میكند ، او غمخوار ديگران است . به قول
سعدی :
من از بينوائی نيم روی زرد
|
غم بينوايان رخم زرد كرد
|
اگر درد ديگران و غمخوارگی در كسی پيدا شد ، از گرسنگی ديگران خوابش
نمیبرد . گرسنگی برای خودش از گرسنگی ديگران آسانتر است ، اگر خاری در
پای ديگران فرو رود ، مثل اين است كه در چشم او فرو رفته است . میگويند
اين درد انسان است ، دردی است كه به انسان ، شخصيت و ارزش میدهد و
اين