" خودآگاهی " و " خداآگاهی "
خدا به انسان آنچنان نزديك است كه آگاهی انسان به خدا عين آگاهی او [ به ] خودش است و انسان وقتی میتواند به خودش آگاه باشد كه به خدا آگاه باشدو محال است كسی " خودآگاه " باشد ولی " خداآگاه " نباشد . قرآن میفرمايد : " « و لا تكونوا كالذين نسوا الله فانسيهم انفسهم اولئك هم الفاسقون »" هر كس خدا را فراموش كند ، خودش را فراموش كرده است . انسان آن وقت خودش را باز میيابد كه خدای خودش را بازيافته باشد . اگر انسان خدايش را فراموش كرد ، خودش را فراموش كرده است . قرآن در جهت عكس اگزيستانسياليزم میگويد . آنها میگويند انسان اگر توجهش به خدا [ معطوف ] شود ، " خداآگاه " میشود و " ناخودآگاه " . قرآن میفرمايد انسان فقط آن وقت میتواند " خودآگاه " شود كه " خداآگاه " شود و اين از آن عاليترين و دقيقترين مطالب انسانی و روانی قرآن است كه واقعا حيرتآور است . قرآن میگويد انسان گاهی خودش را میبازد و به تعبير خود قرآن ، بازنده بزرگ آن نيست كه همه پولش را باخته است و حتی آن كسی نيست كه تمام آزادی خود را باخته و نوكر ديگری شده و حتی آن كسی نيست كه ناموسش را باخته است ، بلكه بازنده بزرگ كسی است كه خودش را باخته است . وقتی انسان خودش را ببازد ، آن وقت است كه همه چيز را میبازد و همه چيز را باخته و اگر انسان خودش را بيابد ، آن وقت همه چيز را يافته است .