" آزادی " در تعبيرات اسلامی
چند كلمهای راجع به تعبيراتی كه در اسلام راجع به آزادی آمده است ، عرض میكنم . اسلام درباره آزادی به عنوان يك ارزش از ارزشهای بشر اعتراف كرده است اما نه ارزش منحصر به فرد ، و نه آزادی با آن تعبيرها و تفسيرهای ساختگی ، بلكه آزادی به معنی واقعی . علی ( ع ) وصيتنامهای ( 1 ) به امام حسن ( ع ) در نهجالبلاغه دارند كه بعد از نامهای كه ايشان به مالك اشتر نوشته اند كه بسيار مفصل است ، مفصلترين نامه امام همين نامه است . يكی از جملههای آن نامه اين است : « و اكرم نفسك عن كل دنيه و ان ساقتك الی الرغائب فانك لن تعتاض بما تبذل من نفسك عوضا » ( 2 ) جان و روان خودت را گرامی بدار و از هر كاردنی و پست و از هر دنائت و پستی محترم بدار . نمیگويد مثلا جان خودت را گرفتار نكن ، میگويد : " اكرم " يعنی احترام ذات خودت را حفظ كن از اينكه تن به دنائت و پستی بدهی . « فانك لن تعتاض بما تبذل من نفسك عوضا » . همانطور كه قرآن میفرمايد بزرگترين باختنها ، باختن خود است ، اينجا نيز علی ( ع ) همان معنا را به تعبير ديگر میگويد : پسرم برای هرچه را كه از دست بدهی و بفروشی میتوان قيمت گذاشت ،پاورقی : . 1 وصيت يعنی سفارش ، و لازم نيست برای بعد از مردن باشد ، وصيت نامه يعنی اندرزنامه . . 2 نهجالبلاغه ، نامه . 31