اكنون با در نظر گرفتن اين معلوم فطری ( 1 ) در انسان ، اگر بشنويم كه‏
در جهان مردمانی هستند كه واقعيت جهان هستی خارج از ما را يا اصل‏
واقعيت را باور ندارند ، برای اولين بار دچار شگفتی خواهيم شد ، خاصه‏
اگر به ما بگويند اينان مردمانی دانشمند و كنجكاو بوده و روزگاری از
زندگی خود را در راه گره‏گشايی از رازهای هستی گذرانيده‏اند و امثال بر كلی‏
( 2 ) و شوپنهاور ( 3 ) در ميان آنها ديده می‏شوند .

پاورقی :
> ايده‏آليسم كه به معنای اصالت ذهن يا تصور است قرار می‏گيرد . در اين‏
مقاله همين معنا منظور است .
در ادبيات نيز سبك رئاليسم در مقابل سبك ايده‏آليسم است . سبك‏
رئاليسم يعنی سبك گفتن يا نوشتن متكی بر نمودهای واقعی و اجتماعی ، و
اما سبك ايده‏آليسم عبارت است از سبك متكی به تخيلات شاعرانه گوينده‏
يا نويسنده .
. 1 برای رفع اشتباه لازم است تذكر داده شود كه معلومات فطری يا
فطريات اصطلاحات به دو معنی و در دو مورد استعمال می‏شود .
اول - معلوماتی كه مستقيما ناشی از عقل است و قوه عاقله بدون آنكه به‏
حواس پنجگانه يا چيز ديگر احتياج داشته باشد به حسب طبع خود واجد
آنهاست .
در اينكه آيا چنين معلوماتی وجود دارد يا ندارد بين دانشمندان اختلاف‏
است . افلاطون جميع معلومات را فطری و علم را فقط تذكر می‏داند . دكارت‏
( Descartes ) و پيروانش پاره‏ای از معلومات را فطری و ناشی از عقل‏
می‏دانند و گروهی از دانشمندان اساسا وجود اين چنين معلوماتی را منكرند .
دوم - حقايق مسلمه‏ای كه همه اذهان در آنها توافق دارند و برای احدی‏
قابل انكار يا ترديد نيست و اگر كسی به زبان انكار يا ترديد نمايد عملا
مورد قبول و پذيرش وی هست . در بالا مقصود از معلوم فطری معنای دوم است‏
و معنای اول منظور نيست .
. 2 جرج بركلی ( George Berkli ) اسقف انگليسی در سال 1685 ميلادی تولد
يافته و در سال 1753 وفات نموده است .
مطابق آنچه از شرح حال و نظريات وی استفاده می‏شود وی از اصحاب حس و
فلاسفه " امپيريست " به شمار می‏رود ، يعنی منشأ همه علوم را حس و
تجربه می‏داند و به معلومات عقلی و فطری كه گروهی از فلاسفه اروپا قائل‏
بودند قائل نيست . وی در اين نظريه از دانشمند انگليسی معاصر خودش جان‏
لاك ( John Lock ) پيروی كرده >