و گذشته از اين كاوش غريزی برای رفع حوائج زندگی ، دست به هر رشته از
رشته‏های گوناگون علوم بزنيم اثبات هر خاصه از خواص موجودات به موضوع‏
خود

پاورقی :
> دارد ، لهذا مجموع ادراكات و مفاهيم ذهنی در نظر فيلسوف سه دسته‏
مهم را تشكيل می‏دهند :
. 1 " حقايق " يعنی مفاهيمی كه در خارج مصداق واقعی دارند .
. 2 " اعتباريات " يعنی مفاهيمی كه در خارج مصداق واقعی ندارند لكن‏
عقل برای آنها مصداق اعتبار می‏كند يعنی چيزی را كه مصداق واقعی اين‏
مفاهيم نيست مصداق فرض می‏كند ، و بعد از اين در طی يك فصل مستقل ،
كيفيت پيدايش ادراكات اعتباری و اينكه عقل از اعتبار يك رشته مفاهيم‏
ناچار است گفته خواهد شد .
و برای آنكه خواننده فی‏الجمله بتواند ادراكات حقيقی را از ادراكات‏
اعتباری تميز دهد مثال ساده‏ای ذكر می‏كنيم :
مثلا اگر از هزار نفر سرباز يك فوج تشكيل داده شود هر يك از سربازها
يك جزء از اين فوج به شمار می‏رود و خود فوج عبارت است از مجموع نفرات‏
. نسبت هر فرد به مجموع نسبت جزء به كل است . ما هم هر يك از افراد
را ادراك می‏كنيم و درباره آنها حكمهای مختلفی می‏نماييم و هم مجموع آنها
را كه " فوج " ناميده‏ايم و درباره آن نيز حكمهای مخصوصی می‏نمائيم .
ادراكات ما نسبت به افراد ، ادراكات حقيقيه است زيرا مصداق واقعی‏
خارجی دارد و اما ادراكات ما نسبت به مجموع ، اعتباری است زيرا "
مجموع " مصداق واقعی ندارد و آنچه واقعيت دارد هر يك از افراد است نه‏
مجموع .
. 3 " و هميات " يعنی ادراكاتی كه هيچگونه مصداقی در خارج ندارند و
باطل محض می‏باشند ، مثل تصور غول و سيمرغ و شانس و امثال آنها .
فلسفه سعی می‏كند با ميزانهای دقيق خود امور حقيقی را از دو دسته ديگر
جدا سازد .
لازم است تذكر داده شود چيزی كه بسيار دشوار است و از لغزشگاههای‏
فلاسفه به‏شمار می‏رود تميز امور اعتباری است كه حقيقت‏نما هستند از حقايق.
دانشمندان جديد اروپا كه به نقادی عقل و فهم انسان پرداخته‏اند كوشش‏
بسيار كرده‏اند كه ساخته‏های ذهن را از حقايقی كه واقعيت خارجی دارند جدا
سازند و >