كه عذر پذيرفته می‏شود عذر بخواهيد ، يعنی توبه كنيد . آن اعتذار آخرت‏
است اين اعتذار دنيا ، در خانه كشت اعتذار بجوييد ، در خانه عمل اعتذار
بجوييد نه در خانه جزا . در خانه جزا اعتذار فايده ندارد . فورا مساله‏
توبه را مطرح می‏كند: "« يا ايها الذين امنوا توبوا الی الله توبه نصوحا
" توبه كنيد ، از راه كج و انحرافی خودتان به سوی حق بازگشت كنيد و به‏
راه مستقيم خدا بازگرديد ولی توبه‏تان توبه نصوح باشد .
در باب توبه چند مطلب است كه بايد عرض كنم . يكی اينكه مقصود از "
توبه نصوح " چيست ؟ در باب توبه نصوح بعضی گفته‏اند كه " نصوح " نام‏
مردی بوده است و گناهش اين بوده كه لباس زن می‏پوشيده ، خودش را به‏
صورت زن درمی‏آورده است و در حمام زنها می‏رفته و كيسه‏كش زنها بوده و
بعد توبه كرده است . اين سخن نه با روايات معتبری كه در ذيل اين آيه‏
آمده جور درمی‏آيد نه با تعبير خود آيه ، چون اگر نصوح اسم انسان می‏بود از
نظر قواعد عربی بايد می‏فرمود : " يا ايها الذين امنوا توبوا الی‏الله‏
توبه نصوح " توبه كنيد مانند توبه نصوح ، [ نصوح را به توبه ] اضافه‏
می‏كرد ، مضاف و مضاف‏اليه می‏آورد ، درصورتی كه نصوح را به صورت صفت‏
آورده ، يعنی توبه‏ای كه نصوح باشد ، نه توبه‏ای مانند توبه انسانی كه‏
اسمش نصوح بوده است .

توبه نصوح

پس مقصود از توبه نصوح چيست ؟ نصوح از ماده " نصح " است . نصح‏
يعنی خيرخواهی خالصانه . ناصح را كه ناصح می‏گويند به اعتبار اين است كه‏
خيرخواه خالصانه و مخلصانه است . توبه نصوح يعنی توبه خالصانه و مخلصانه‏
، توبه‏ای كه تا آن عمق روح انسان توبه كند .