خودش ترديد ندارد اما شما بدانيد . پس درواقع اين‏طور است : او به‏
موجب نعمت پروردگارش ( يا او با اينهمه لطف و عنايت پروردگارش )
ديوانه نيست . « و ان لك لاجرا غير ممنون ». از آنجا كه آدم ديوانه‏
كارش عبث و بيهوده و بی‏پاداش است ، می‏فرمايد : مطمئن باش ، برای تو
( و درواقع مخاطب ، آنها هستند : مطمئن باشيد ، برای او ) اجر و پاداش‏
بی‏نهايت است ( غيرممنون يعنی غيرمحصور ) .

اجر و پاداش بی‏نهايت

اين خودش به‏طوركلی يك حسابی است كه چطور می‏شود اجر و پاداشی‏
بی‏نهايت باشد و يا اجر و پاداشی محدود باشد . انسان گاهی يك عمل فردی‏
انجام می‏دهد ، فقط خودش است و برای خودش . اين عمل به همان جا كارش‏
تمام می‏شود . بسياری از مردم وقتی كه بميرند دفتر عملشان هم با خودشان‏
بسته می‏شود : " اذا مات ابن ادم انقطع عنه عمله " فرزند آدم كه بميرد
عملش از او بريده می‏شود ، يعنی دفتر عملش بكلی بسته می‏شود " الا عن‏
ثلاث " مگر از سه چيز ( درواقع سه گروه مردم ) : " صدقه جاريه " كار
خيری انجام بدهد كه بعد از مردن او هم آن كار خير جريان دارد . برای خدا
مدرسه‏ای يا مسجدی و يا درمانگاهی تاسيس می‏كند ، هر كار خيری ، كه بعد از
مردنش خودش رفته است ولی كارش دارد كار می‏كند ، پس اجرش تا آن هست‏
قطع نمی‏شود . " او ورقه علم ينتفع بها " يك برگ دانش مفيد ( گفته‏اند
يك برگ حداقل است ، چون يك كتاب مشتمل بر برگهای متعدد است ) ، اگر
از كسی فقط به اندازه يك ورق دانش بماند كه بعد از او مردم منتفع شوند
، تا اين برگ دانش و كتاب و ورقه وجود دارد و تا مردم از آن استفاده‏
می‏كنند اجر اين آدم