اذن الهی در نظام تشريع

تا اينجا بحث درباره نظام تكوين بود . گفتيم امر ديگری داريم به نام‏
" نظام تشريع " . نظام تشريع يعنی چه ؟ انسان از آن جهت كه موجودی‏
دارای عقل و اراده و موثری از موثرهای عالم است ، به حكم اين كه دارای‏
عقل و اراده است ، اثر خود را جبرا و بدون انتخاب انجام نمی‏دهد . هميشه‏
در ميان دوراهی است و اين خود اوست كه بايد اثر خود و عمل خود را
انتخاب و اختيار كند . كلمه اختيار از ماده " خير " است ، يعنی از دو
طرف خير و شر ، مصلحت و غيرمصلحت ، آن كه خير است آن را برگزيند كه‏
در مورد انسان اگر غير از اين باشد با انسانيت انسان منافات دارد . در
اينجا چه برنامه‏ای هست ؟ در اينجا فقط برنامه راهنمايی است ، خدای‏
متعال انسان را راهنمايی می‏كند . وحی ، شرع و دين ، يعنی راهنمايی انسان‏
در كارهای خودش كه اين‏گونه اختيار كند و مصلحتش در آن است و اگر
آن‏گونه ديگر اختيار كند بر ضرر اوست .
اين هم باز دو قسم است : يك قسمت تشريع الهی است ، يعنی قانونی‏
است كه خدا وضع كرده است و پيغمبر اكرم صلی الله عليه و آله آن قانون‏
را فقط به مردم ابلاغ می‏كند . در كنار اين امر ، امر ديگری هست و آن اين‏
است كه خدای متعال در مسائل خصوصی و جزئی ، يعنی در مسائل اجرايی ، به‏
پيغمبر حق امر و نهی داده است و بر مردم واجب است كه امر و نهی او را
اطاعت كنند. اين است كه می‏فرمايد : " « واطيعوا الله واطيعوا الرسول
" امر خدا را اطاعت و پيروی كنيد و امر پيغمبر را .
در اينجا دو احتمال هست : يكی اينكه بگوييم مقصود از اطاعت رسول همان‏
اطاعت خداست در آنچه كه خدا دستور داده است ، چون پيغمبر هيچ چيزی را
از ناحيه خود نمی‏گويد . هرآنچه شما در دستورات دين عمل كنيد ، هم عمل به‏
دستور خداست و هم عمل به گفته پيغمبر