« احق ان تقوم فيه رجال يحبون ان يتطهروا و الله يحب المطهرين »" (1).
پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله خطبه‏های خود را بيشتر در همين نماز
جمعه‏ها ايراد می‏كرده‏اند و مسائل مهم را در نماز جمعه‏ها به مردم عرضه‏
می‏داشتند . قسمت عمده خطبه‏های اميرالمومنين عليه السلام كه در نهج‏البلاغه‏
است خطبه‏هايی است كه در نماز جمعه ايراد شده است . دلايل تاريخی بر اين‏
امر زياد است كه يكی را عرض می‏كنم . در يكی از خطبه‏ها هست كه گفته‏اند
آخرين خطبه‏ای است كه اميرالمومنين عليه السلام به صورت خطبه يعنی در
منبر ايراد كرده‏اند . البته كلمات اميرالمومنين منحصر به خطبه نيست .
وصايا دارند يا مسائلی كه در مجلسی بيان كرده‏اند و ضبط شده است . حضرت‏
در آن خطبه آخر مردم را تحريض می‏كنند برای اينكه عليه معاويه حركت كنند
و بروند و خطر معاويه را برای مردم بازگو می‏كنند و بعد به ياد ياران با
وفا و خالص گذشته خود می‏افتند . در همان منبر می‏گويند : « " اين عمار ؟
و اين ابن التيهان ؟ و اين ذوالشهادتين ؟ " » ( 2 ) كجاست عمار ياسر !
يعنی ما حالا عمار ياسری نداريم ، كه وقتی حضرت اينها را گفتند و به ياد
اين دوستان خالصشان افتادند ، در منبر شروع كردند به گريه كردن . حضرت‏
خيلی خطبه موثری در آنجا ايراد كردند به طوری كه مردم فوق‏العاده گريستند
و بعد از آن بود كه عده زيادی هم حركت كردند و به نخيله كوفه رفتند و در
آنجا چادر و پرچم زدند و آماده شدند . تاريخ می‏نويسد : " فمادارت‏
الجمعه حتی ضربه الملعون ابن ملجم " (3) اين جمعه به جمعه بعد نرسيد كه‏
ضربت ابن‏ملجم به حضرت وارد شد . اين نشان می‏دهد كه خطبه مذكور در روز
جمعه بوده است .

پاورقی :
. 1 توبه / . 108
. 2 نهج‏البلاغه ، خطبه . 182
. 3 مناقب ، ج / 3 ص . 194