خدا شما را در روز جمع گرد میآورد و آن روز تغابن است . اين كه معنای
تغابن چيست هنگامی كه به آن آيه رسيديم انشاالله عرض میكنيم .
در قسمتهای اول اين سوره ، تكيه آيات بر مساله بازگشت به خداوند يعنی
مساله معاد و همچنين نبوت است و در آخر ، آيات مربوط به انفاق و صبر و
برخی امور ديگر خواهد آمد ، ولی ظاهرا بيشتر تكيه آيات اين سوره بر
مساله معاد است به طوری كه مسائلی هم كه در ابتدا ذكر میفرمايد به منزله
تمهيد و مقدمهچينی يعنی ذكر مقدمات استدلال برای مساله معاد است .
شروع سوره با اين آيه است: " « يسبح لله ما فیالسموات و ما فیالارض
" هر چه در آسمانها و هر چه در زمين است ذات الله را تسبيح و تنزيه
میكنند . هر اسمی از اسما الهی اسم يك صفت خاص است ، مثل " عليم "
كه خدا را به صفت خاص علم ياد میكنيم ، يا " رحيم " كه خدا را به
صفت خاص رحمت ياد میكنيم ، يا " قدير " كه خدا را به صفت خاص
قدرت ياد میكنيم . ولی كلمه " الله " اسم يك صفت خاص نيست ، بلكه
" الله " يعنی آن ذاتی كه هر صفتی كه صفت كمال است و هر اسمی كه "
اسم حسنی " شمرده شود [ در بر دارد ] . درواقع " الله " اسم جامع است
، اسمی است كه اجمال همه آن اسمهاست و آن اسمهای ديگر همه تفصيل اين
يك اسم هستند .
معنای تسبيح موجودات
همه ماسوا ، همه مخلوقات ، تسبيحگو و تنزيه گوی او هستند . راجع به
اين مطلب مكرر در اوائل سورههای ديگر بحث كردهايم كه آيا مقصود از
تسبيح ، آن چيزی است كه فلاسفه آن را " تسبيح تكوينی " مینامند و به
اصطلاح " زبان حال " مقصود است و نه زبان واقعی ، و يا قرآن امر بالاتری