سوره مباركه طه می‏فرمايد : " « انه يعلم السر واخفی »" ( 1 ) خدا از
سر آگاه است و از پنهان‏تر از سر ، معلوم می‏شود كه از سر پنهان‏تر هم چيزی‏
هست . انسان يك علنی دارد و يك سری ، ديگر از سر پنهان‏تر چيست ؟ وقتی‏
از حضرت صادق عليه السلام سوال می‏كنند كه " از سر پنهان‏تر " ديگر چيست‏
، می‏فرمايد : سر آن پنهانی است كه خودت از وجود آن آگاهی ، و پنهان‏تر
از سر چيزهايی است كه خودت هم خبر نداری ، يعنی خودت غافلی ، خودت‏
فراموش كرده‏ای ولی الان در باطنت وجود دارد . برخلاف آنچه افراد خيال‏
می‏كنند كه هرچه ما فراموش كرده‏ايم محو شده است ، آنچه كه فراموش‏
كرده‏ای در تو وجود دارد منتها نمی‏توانی به‏ياد بياوری . اين يك مساله‏
دقيقی است .

دنيا ، قيامت كوچك

" « الم ياتكم نبا الذين كفروا من قبل فذاقوا و بال امرهم و لهم عذاب‏
اليم »" . قرآن هميشه از خود دنيا به عنوان يك قيامت كوچك ياد می‏كند
، يعنی چنين نيست كه اعمال انسان در همين دنيا هيچ بازگشتی نداشته باشد
. اين را از اين جهت ذكر می‏كند كه انسانها چون اهل دنيا هستند و دنيا را
جلوی چشمشان می‏بينند عواقب دنيوی بيشتر در آنها اثر می‏گذارد با اينكه‏
خيلی كوچكتر از عواقب اخروی است ، زيرا آخرت فعلا از چشمشان مخفی است‏
. قرآن می‏فرمايد قسمتی از عقوبتها و مكافاتها در همين دنيا به انسانها
می‏رسد . آيه شريفه مزبور می‏فرمايد : آيا خبر و داستان و سرگذشت ملتها و
امتهايی كه قبل از شما بوده‏اند به اطلاع شما نرسيده است كه اينها چگونه‏
عاقبت و نتيجه سو اعمال خود را در همين دنيا و در

پاورقی :
. 1 طه / . 7