اقامه برهان در عين تكرار مدعا
قرآن در اينجا جوابی میدهد كه اين جواب دو جنبه دارد ، در عين اينكه تكرار مدعاست اقامه برهان بر مدعا هم هست . توضيح [ جنبه اول ] اين است كه اگر كسی چيزی را مشاهده كرده است كه ديگران مشاهده نكردهاند و ديگران دائما او را تكذيب میكنند چه راهی برای بيان دارد جز اينكه دائم قسم بخورد كه والله من راست میگويم ؟ مثلا كسی ادعا میكند كه من شب كه اينجا خوابيده بودم ، نيمهشب صدايی شنيدم و هنگامی كه بلند شدم ديدم افرادی برای دزدی آمدهاند . مرا كه ديدند فرار كردند و رفتند . كسی میآيد و میگويد آقا تو بيخود میگويی . چنين فردی چه راهی برای اثبات اين مطلب دارد جز اينكه دائم قسم بخورد كه به خدا من راست میگويم ؟ خود حضرت رسول صلی الله عليه و آله عين همين تعبير را دارند . ايشان در اوايل بعثت مردم را در تپه " صفا " كه يكی از دو طرف سعی صفا و مروه است جمع كردند . در مكه رسم بر اين بود كه وقتی حادثه مهمی پيش میآمد و میخواستند به مردم اعلام كنند ، آن كسی كه میخواست اعلام كند به كوه صفا میرفت . پيامبر اكرم صلی الله عليه و آله كه در دوران قبل از رسالت هم به عنوان امين و صادق و راستگو و مرد فوقالعاده و متينی شناخته میشدند بالای تپه صفا رفته و مردم را فراخواندند . مردم جمع شدند . به آنها فرمودند : اگر به شما خبر بدهم كه من پشت كوهستان مكه رفتهام و ديدهام كه يك لشكر جرار قصد حمله به مكه را دارند آيا قبول میكنيد ؟ ( مقصود امری است كه برای خودم مشهود است ) همه گفتند : البته ، ما از تو جز راستی و درستی