پاورقی : . 1 ( به معنی روشنفكران ) .
سالم بر نمیگردد . تعبير قرآن اين است كه : " « ظننتم أن لن ينقلب
الرسول و المؤمنون الی اهليهم ابدا » " گمانشان اين بود كه پيغمبر و
مؤمنين ، ديگر به خاندانشان بر نمیگردند ، اينها رفتند كه ديگر برگردند !
حرفشان اين بود . قرآن میگويد حالا كه شما سالم از اينجا برگشتيد اينها
شروع میكنند از آن عذرهای خاص ( آوردن كه ) ما میخواستيم بياييم ولی
متأسفانه گرفتاريها مانع شد . " « سيقول لك المخلفون من الاعراب »" .
قرآن هم نمیگويد آنهايی كه شما میخواستيد بيايند ، ( بلكه میگويد )
آنهايی كه شما در واقع نبرديد ، يعنی آنهايی كه شايسته آمدن هم نبودند ،
مخلف و رها شده بودند . كلمه " اعراب " هم هميشه در مقام تحقير گفته
میشود . در فارسی وقتی ما میگوييم " اعراب " يعنی عربها ، ولی در
اصطلاح قديم كه اصطلاح قرآن هم بر آن است " اعراب " يعنی باديه نشينهای
عرب . شهرنشينها و مثقفها ( 1 ) و چيز فهمهايشان را " اعراب "
نمیگفتند ، بدويها را " اعراب " میگفتند . " « سيقول لك المخلفون من
الاعراب »" يعنی عن قريب كه به مدينه بر گرديد آنهايی كه با خود
نبرديد خواهند آمد ، مشغول عذرتراشی میشوند و میگويند : " « شغلتنا
اموالنا و اهلونا »" گرفتاريهای ما و گرفتاريهای زن و بچه نگذاشت ما
بياييم و الا ما مايل بوديم بياييم . خودشان میدانند كه مايل بودن كافی
نيست ، اگر مايل بوديد میخواستيد بياييد ، میخواهند گناهشان را تضعيف
كنند : " « فاستغفر لنا »" درست است ، كار بدی كرديم ولی چه بايد
كرد ، زن و بچه مانع میشود ، تو برای ما استغفار كن ، يعنی در مقام
عذرخواهی بر میآيند كه ما توبه كرديم . قرآن میگويد هر دو مورد را دروغ
میگويند ، هم اينكه زن و بچه مانعمان شد ، اين نبود ، حقيقت اين بود كه
اينها اعتقاد داشتند كه
پاورقی : . 1 ( به معنی روشنفكران ) . |