اين جهت مضطرب و ناراحت شده‏ام . می‏بينم يك مطلب را قرآن در جاهای‏
مختلف به صور مختلفی بيان كرده است كه با هم نمی‏خواند . فرمود : چه‏
مطلبی ؟ بگو تا جواب بدهم . ( ظاهرا در ابتدا حضرت خيلی از او تقدير
كردند كه سؤال طرح می‏كند ) عرض كرد : مسئله مردن و قبض روح . من در يك‏
آيه می‏بينم قرآن می‏فرمايد : « الله يتوفی الانفس حين موتها »يعنی خدا
نفوس و ارواح را قبض می‏كند و تحويل می‏گيرد . در اينجا قبض روح را به‏
خدا نسبت داده است و می‏گويد قابض الارواح خود خداوند است . در آيه‏
ديگر می‏فرمايد : « قل يتوفيكم ملك الموت الذی وكل بكم »بگو قبض روح‏
شما را ملك الموت [ انجام می‏دهد ] ، فرشته‏ای كه موكل برای قبض روح و
ميراندن افراد است قبض روح می‏كند . همچنين آيات ديگری است كه با هر
دوی اينها منافات دارد ، مثل اينكه می‏فرمايد : « ان الذين توفيهم‏
الملائكه »، يا همين آيه مورد بحث كه می‏فرمايد : « و لو تری اذ يتوفی‏
الذين كفروا الملائكه ». . . در اين آيات می‏گويد فرشتگانی می‏آيند و
روحها را قبض می‏كنند . صحبت از فرشتگان است نه يك فرشته . پس در يك‏
جا می‏گويد خود خدا قبض روح می‏كند ، در جای ديگر می‏گويد ملك الموت ( 1
) و در يك جا می‏گويد عده‏ای از ملائكه چنين كاری می‏كنند . كداميك از
اينها قبض روح می‏كنند : خدا يا ملك الموت يا عده‏ای از ملائكه ؟

پاورقی :
1 - اسم عزرائيل در قرآن نيامده ، ولی در ماثر اسلامی هست كه فرشته‏
مقربی وجود دارد كه او را ملك الموت می‏گويند .