برای هر كسی پيدا میشود كه هيچكس نمیتواند صد در صد مطمئن بشود كه دشمن
راست میگويد : تو به خدا توجه كن ، به خدا اعتماد كن . ²فان حسبك الله
خدا تو را بس است .
« هو الذی ايدك بنصره و بالمؤمنين ». در گذشته هم همين جور بوده . ای
پيغمبر ! مگر در گذشته ، تو را عده و عده ظاهری حمايت كرده است ؟ ! در
گذشته حامی تو تأييد الهی بود ، بعد از اين هم همين طور . « هو الذی
ايدك بنصره وبالمؤمنين »خدا همان است كه تو را با آن نصرتی كه از
آسمان نازل كرد ( ظاهرا مقصود از نصرت آسمانی ، نزول فرشتگان [ در جنگ
بدر ] است ) و به وسيله نيروهای زمينی كه مؤمنين بودند ياری كرد ، يعنی
خدا تو را از آسمان و زمين ياری كرد ، بنابر اين جای اين نيست كه ترس و
بيمی در كار باشد ، نه ، « هو الذی ايدك بنصره وبالمؤمنين ».
مكرر اين مطلب را عرض كردهايم كه با اينكه سراسر قرآن توحيد خالص
است و همه جا صحبت از مشيت مطلق پروردگار است ، ولی قرآن مسئله شرائط
و اسباب را هميشه يادآوری میكند يعنی شرائط و اسباب را صحيح میداند ،
نمیگويد خدا است كه تو را تأييد كرد بدون سبب ، سببش را ذكر میكند :
تو را هم از راه اسباب آسمانی تأييد كرد كه نزول آن ارواح فرشتگان بود و
هم از راه اسباب زمينی ، يعنی به وسيله نفرات با ايمان ، « بالمؤمنين
. بعد در موضوع " مؤمنين " يك مطلبی را قرآن يادآوری میكند كه مطلب
بسيار قابل توجهی است و آن صميميت و اتحادی است كه بر اساس و مبنای
ايمان در ميان مسلمين صدر اسلام به وجود آمد .
|