كوشش خودش در راه خدا داده است ولی تصادفا به نتيجه نرسيده است . ولی
آدمی كه خدا را نمیشناسد و به تعبير قرآن كافر است و فقط برای هدفهای
فردی و شخصی و مادی [ كار میكند ] و دنبال آز و شهوت خودش است ، وقتی
پول خرج میكند برای اينكه به مقاصدش برسد و بعد میبيند نمیرسد ، داغی
میشود در دلش . قرآن هم میفرمايد : « ثم تكون عليهم حسره »اين پول خرج
كردنها به صورت يك حسرتهايی بر روی اينها باقی خواهد ماند . آيا در
همين جا تمام میشود ؟ اينها پولی خرج میكنند و بعد به نتيجه نمیرسد و
حسرتش به دلشان میماند ؟ نه . « ثم يغلبون »در مرحله بعد خودشان شكست
میخورند و نابود میشوند . در مرحله اول ، برنامهشان شكست میخورد و در
مرحله دوم خودشان . اين آيات در اوايل ورود پيغمبر اكرم ( ص ) به مدينه
نازل شده است ، چون آيات بعد [ درباره جنگ ] بدر است . جنگ بدر در
سال دوم هجرت واقع شد و اين آيات آن طور كه مفسرين میگويند در همين سال
نازل شده است و تا آن وقت هنوز كفار ، هم از نظر عده و هم از نظر عده ،
هم از نظر مال و ثروت و اقتصاد و هم از نظر نظامی خيلی قويتر از مسلمين
بودند . قرآن دارد آيندهای را كه به حسب ظاهر پيش بينیاش مشكل بود به
صورت غيب خبر میدهد كه در آينده اينها پولها خرج خواهند كرد و همين پول
خرج كردنها به صورت حسرتهايی در دل اينها باقی خواهد ماند و در نهايت
امر هم خودشان مغلوب میشوند و شكست میخورند ، كه در فتح مكه قضيه رخ
داد . آيا در همين جا قضيه خاتمه پيدا میكند ؟ پول خرج كردن و بعد هم
حسرت كشيدن و بعد هم شكست خوردن ؟ نه ،
|