العياذ بالله ظلم نيست از طرف خداوند ؟ قرآن هميشه اينطور جواب میدهد
: « ذلك بما قدمت ايديكم »اينها همه به موجب آن چيزهايی است كه
دستهای خودتان آنها را پيش فرستاده است ، يعنی تمام اين عذابها و
متقابلا نعيمها ، عذابها و نعيمهايی است كه به دست خودتان آنها را پيش
فرستادهايد . خدا هرگز به بندگان خودش ظلم نمیكند . آيات قرآن كه اين
مطلب را میرساند زياد است . در قرآن ، هميشه عموم مشيت الهی به چشم
میخورد يعنی قرآن در مسئله مشيت الهی چنين نيست كه مثلا ثنوی باشد و
بگويد بعضی امور تحت مشيت الهی است ولی بعضی ديگر تحت مشيت الهی
نيست ، بلكه میگويد همه چيز تحت مشيت الهی است ولی انتساب هر چيزی
به اراده خداوند از مجرای سبب و علت خودش است . كارهای بشر هم
انتسابش به خداوند از طريق خود بشر و اختيار و اراده اوست .
آيا اسلام يك دين جبری است ؟
بعضی افراد كه فقط آياتی را میبينند كه میگويد همه چيز به اراده خداست
، خيال میكنند كه قرآن چون فرموده همه چيز به اراده خداست پس قائل به
اسباب و مسببات و از آن جمله قائل به اختيار و اراده بشر نيست .
مخصوصا اروپائيها اغلب وقت درباره اسلام اظهار نظر میكنند اسلام را
العياذ بالله يك دين جبری معرفی میكنند يعنی دينی كه برای بشر هيچگونه
اختيار و ارادهای قائل نيست . ولی واضح است كه اين ، يك تهمت به قرآن
است . من در كتاب كوچك " انسان و سرنوشت " اين مسئله را تا
اندازهای بحث كردهام . قرآن به شكلی عموم