قديم كه می‏گفتند " قناعت " ، يعنی به كم بساز ، كمی از مال حلال را
بگير و مابقی را به دريا بريز . نه ، قناعت نقطه مقابل طمع است .
می‏گويد به مال خودت بساز و به مال ديگری چشم نداشته باش . وجدان‏
انسانيت در تمام زمانها اينطور حكم می‏كرده است كه شخص خودش را خوار و
ذليل نكند . يا اينكه می‏گويند ترك دنيا در گذشته خوب بود و حالا بد است‏
. در پاسخ بايد گفت آن ترك دنيائی كه بد است ديروز هم بد بود و آن‏
ترك دنيائی كه خوب بود ، امروز هم خوب است . اگر مقصود از ترك دنيا
تنبلی كردن ، غارنشينی و از همه مردم بريدن باشد ، در گذشته بد بود ،
امروز هم بد است . قرآن می‏فرمايد : « و رهبانيه ابتدعوها » ( 1 )
رهبانيت ، بدعت بود . رهبانيت را ما به مردم تعليم نداديم ، در زمان‏
عيسی هم نبود ، از پيش خود در آوردند . و اگر مقصود از ترك دنيا ، ترك‏
دنيا پرستی باشد ، الان هم خوب است .
تمام چيزهائی كه می‏گويند قضاوت مردم در مورد آنها در زمانهای مختلف‏
فرق می‏كند ، مربوط به خوب و بدهای واقعی نيست ، مربوط به وسائل خوب و
بد است . قضاوت مردم درباره وسائل خوب و بد عوض می‏شود ولی درباره‏
خوب و بد عوض نمی‏شود . يكی ديگر از مثالهائی كه از اينها ذكر می‏كنند ،
مربوط به تعدد زوجات است . می‏گويند تعدد زوجات در قديم خوب بود و حالا
بد است . در جواب بايد گفت اگر هدف از تعدد زوجات هوسرانی باشد ، در
قديم خوب نبود حالا هم بد است . اما اگر تعدد

پاورقی :
1 - سوره حديد ، آيه . 27