كه كشف يك بيماری و يا يك دارو متوقف بر آنست ، به حكم مقدمه عمل‏
واجب ، واجب می‏شود . پس بنابراين از نظر اسلام ما در اينجا دوتا واجب‏
داريم . دانشجو بايد بداند اگر مسلمان است دارد يك واجب كفائی را
انجام می‏دهد . يك وقت ممكن است با تشريح كردن بدن غير مؤمن منظور علم‏
طب را عملی كرد ، اينقدر اجنبی هست كه آنها قانع می‏شوند كه جنازه‏شان را
در اختيار طب قرار بدهند . در اين صورت برويد از بدن غيرمسلمانها كه‏
اين اشكال وجود ندارد بياوريد تشريح بكنيد و حاجت علم طب را برآوريد .
اگر بگويند خير آنها بدنهايشان را در اختيار ما نمی‏گذارند يا واقعا در
دسترس ندارند می‏گوئيم از نظر اسلام آيا پيشرفت علم طب مهمتر است يا
احترام بدن مؤمن ؟ می‏گوئيم البته پيشرفت علم طب مهمتر است . آنوقت‏
بايد اين كوچكتر را فدای بزرگتر كرد . البته در اينجا يك ريزه كاريهائی‏
هست كه يك نفر مجتهد می‏تواند آنها را بررسی بكند . از يكی از علمای‏
معاصر اين سؤال را كرده بودند ، اينطور جواب داده بود : اگر ما فرض‏
كنيم بدن غيرمسلمان به قدر كافی در دسترس نيست و هر چه هست بدن مسلمان‏
است ، دراينجا باز ميان بدنهای مسلمان فرق می‏كند . يك وقت هست يك‏
مسلمانی شخصيتش جزء شعارهای دينی است ، بدن او احترام بيشتری دارد همان‏
طوری كه زنده‏های مسلمانان همه يك احترام ندارند . آيا احترام آيه الله‏
بروجردی مساوی بود با احترام يك مسلمان عادی ؟ نه ، بی احترامی به آن‏
مرد بی احترامی به عموم مسلمين است چون او رئيس مسلمين است ، سمبل‏
مسلمين است . مسلما بدن او هم احترام بيشتری دارد . اگرفرض كنيم هزارها
بدن