جمله از اميرالمؤمنين هست يا نه بحثی نداريم . ولی آيا اين مطلب فی حد
ذاته حرف درستی است يا نه ؟
مسأله‏ای است كه از قديم الايام ميان دانشمندان وفلاسفه مطرح بوده و الان‏
هم مطرح است به نام " نسبيت اخلاق " ، يعنی اخلاق جزء امور نسبی است‏
بدين معنی كه بطور كلی هيچ خلقی خوب نيست و بطور مطلق هيچ خلقی بد
نيست . يعنی هيچ صفتی را نمی‏شود گفت مطلقا خوب است در هر جا و هر
زمان ، و هيچ صفتی را نمی‏شود گفت مطلقا بد است در هر جا و هر زمان .
بلكه هر صفت خوبی در يك جا و يك زمان ، در يك شرايط خاص خوب است و
همان صفت در يك اوضاع و احوال و يك شرايط خاص ديگر بد است . اين را
می‏گويند " نسبيت اخلاق " و عده زيادی هم طرفدار دارد كما اينكه يك‏
مبحث ديگری هم هست در باب عدالت كه آن را " نسبيت عدالت "
می‏گويند . عدالت چيزی است كه تمام افراد بشر آن را خوب می‏دانند . آيا
عدالت يك مفهوم مطلق است يا يك مفهوم نسبی ؟ مفهوم مطلق معنايش‏
اينست كه يك كار را هميشه می‏توان گفت عدالت و خوب است .
ممكن است نظر گوينده در جمله : " « لا تؤدبوا اولادكم باخلاقكم » " به‏
همين نسبيت اخلاق باشد ، يعنی اخلاقی كه تو داری ممكن است خوب باشد ولی‏
به درد بچه تو نمی‏خورد . بحث نسبيت اخلاق و نسبيت عدالت را بعدا عرض‏
می‏كنم و الان عرض می‏كنم كه نسبيت اخلاق دروغ است يعنی اينطور نيست كه‏
هر چه كه نام اخلاق روی آن باشد نسبی است . ولی اين جمله می‏تواند يك‏
معنای ديگری داشته باشد و آن اينكه " لا تؤدبوا " يعنی ادب