بود كه عرض شد .
حال ببينيم چرا اجتماع وجود دارد ؟
اين حرف درست نيست كه اجتماع فقط مجموع افراد است . اجتماع بيش از
مجموع افراد است . اينجا من بايد مطلبی را توضيح بدهم . اين را شايد در
كتابهای دبيرستانی هم خوانده باشيد كه می‏گويند فرق است ميان مخلوط و
مركب . مخلوط مجموع اموری است كه فقط پهلوی يكديگر قرار گرفته باشند و
بيش از اين چيزی نيست ، مثل اينكه شما مقداری نخود و لوبيا را با هم‏
مخلوط می‏كنيد يعنی نخود به حالت نخودی باقی است ، لوبيا هم به حالت‏
لوبيائی باقی است ، فقط با هم مخلوط شده‏اند . هوا را مخلوط می‏گويند چون‏
از اكسيژن و ازت كه پهلوی هم قرار گرفته‏اند تشكيل شده است . اما مركب‏
اينجور نيست . وقتی كه [ دو يا چند عنصر ] پهلوی يكديگر قرار گرفتند ،
در هم اثر می‏گذارند و يك شی‏ء سوم بوجود می‏آيد . مثلا آب يك مركب است‏
كه از دو عنصر اكسيژن و ئيدروژن كه هر دو گازند ، تشكيل شده است . وقتی‏
كه اين دو پهلوی يكديگر قرار گرفتند ، مايعی به وجود می‏آيد كه خاصيتی‏
دارد مغاير با خاصيت هر يك از اجزاء . و در اين عالم مركبات زيادند .
علم شيمی علم تركيبات است .
حالا افراد انسان كه با يكديگر زندگی می‏كنند ، آيا اينها نظير مخلوطها
هستند يا نظير مركبها ؟ نظير مركبها هستند ، يعنی به مركبها نزديكترند تا
به مخلوطها . چرا ؟ اگر ما در بيابانی صدهزار سنگ را صد هزار سال پهلوی‏
يكديگر قرار بدهيم ، بر يكديگر اثر نمی‏گذارند . در يك باغ اگر ما صدهزار
درخت بكاريم مثل اين