حاجت ثابت ، فقط مجتهد میخواهد ، متفقه میخواهد كه اين ارتباط را كشف
بكند و آنوقت دستور اسلام را بيان بكند . اين همان قوه محركه اسلام است .
يكی از جمودهائی كه اخباريين به خرج میدهند تحت الحنك انداختن است .
اتفاقا ما دستور هم داريم . مرحوم فيض كاشانی با اينكه مرد اخباری مسلكی
است ولی در عين حال نيمه فيلسوف است . همين امر به فكرش يك روشنائی
مخصوص بخشيده است . نقطه مقابل تحت الحنك ، اقتعاط است . مرحوم فيض
در اينجا روحی و تنی به دست آورده است ، پوستهای و هستهای به دست
آورده است ، میگويد در آن زمان مخالفين يعنی مشركين شعاری داشتند و آن
اين بود كه تحت الحنكها را از بالا میبستند و اگر كسی تحت الحنك را از
بالا میبست ، شعار آنها را پذيرفته بود و به قول امروزيها آرم آنها را
گرفته بود . اينكه دستور دادند كه شما تحت الحنك بياندازيد ، خود تحت
الحنك موضوعيت ندارد ، مخالفت با شعار مشركين موضوعيت دارد يعنی
مسلمان نبايد شعاری را كه مال ديگران است انتخاب بكند . اين ، تا وقتی
بود كه يك همچو مشركينی وجود داشت و يك چنين شعاری داشتند . ولی امروز
كه اصلا يك همچو مشركينی وجود ندارد و چنين شعاری هم در بين نيست ، ديگر
تحت الحنك انداختن كه فلسفهاش دهن كجی به آنها است ، لزومی ندارد ،
ديگر موضوعيت ندارد . حال مرحوم فيض كه اين حرف را زده است آيا حكم
اسلام را نسخ كرده است ؟ نه ، مقصود اين دستور را خوب درك كرده است ،
يعنی همان اجتهادی را كه به گفته اقبال پاكستانی قوه محركه اسلام
|