2. آموزش نوشتن، علم و دين

309. پيامبرصلى الله عليه وآله: مُرُوا صِبيانَكُم بِالصَّلاةِ إذا بَلَغُوا سَبعَ سِنينَ؛(319)
كودكان خود را، وقتى به هفت سالگى رسيدند، به خواندن نماز امر كنيد.
310. پيامبرصلى الله عليه وآله: حَقُّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ أن يُعلِّمَهُ الكِتابَةَ؛(320)
حق فرزند بر پدرش اين است كه به او نوشتن بياموزد.
311. امام على‏عليه السلام: حَقِّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ أن... يُعلِّمَهُ القُرآنَ؛(321)
حق فرزند بر پدر اين است كه به او قرآن خواندن بياموزد.
312. امام على‏عليه السلام: مُروا أولادَكُم بِطَلَبِ العِلمِ؛(322)
فرزندان خود را به آموختن دانش وا داريد.
313. امام صادق‏عليه السلام: عَلِّموا صِبيانَكُم مِن عِلمِنا؛(323)
از دانش ما به كودكان خود بياموزيد.

3. آموزش رشته‏هاى ورزشى

314. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلِّموا أولادَكُم السِّباحَةَ و الرِّمايَةَ؛(324)
به كودكان خود شنا و تيراندازى بياموزيد.

4. تربيت (325)

5. وفا به عهد

318. پيامبرصلى الله عليه وآله: و إذا وَعَدتُمُوهُم شَيئاً فَفُوا لَهُم فَإنَّهُم لا يَرَونَ إلّا أنَّكُم تَرزُقُونَهُم؛(329)
هنگامى كه به كودكان قولى مى‏دهيد، به آن عمل كنيد؛ زيرا آنان مى‏پندارند شما روزيشان مى‏دهيد.
319. امام على‏عليه السلام: لايَصلَحُ... أن يَعِدَ أحدُكُم صَبِيَّهُ ثُمَّ لايَفيَ لَهُ؛(330)
شايسته نيست فردى از شما به كودكش وعده‏اى دهد و به آن وفا نكند.

6. رفتار عادلانه با فرزندان

320. پيامبرصلى الله عليه وآله: اِعدِلُوا بَينَ أولادِكُم كَما تُحِبُّونَ أن يَعدِلُوا بَينَكُم فِي البِرِّ و اللُّطفِ؛(331)
ميان فرزندان خود به عدالت رفتار كنيد، همان گونه كه دوست داريد آنان  

7. مهربانى

322. پيامبرصلى الله عليه وآله: أحِبُّوا الصِّبيانَ وَ ارحَموهُم؛(333)
كودكان را دوست بداريد و با آنان مهربان باشيد.
323. پيامبرصلى الله عليه وآله: رَحِمَ اللَّهُ مَن أعانَ وَلَدَهُ عَلى‏ بِرِّهِ و هُوَ يَعفُو عَن سَيِّئَتِهِ و يَدعُو لَهُ فيما بَينَهُ و بَينَ اللَّهِ؛(334)
خدا رحمت كند كسى را كه فرزندش را به نيكى كردن بر خود يارى رساند، بدين‏گونه كه از گناه و خطاى او درگذرد و در درگاه خدا برايش دعا كند.
324. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّهُ مَن يُرضِي صَبيّاً لَهُ صَغيراً مِن نَسلِهِ حَتّى‏ يَرضى‏، تَرضّاهُ اللَّهُ يَومَ القيامَةِ حَتّى‏ يَرضى‏؛(335)
هركس كودك خردسالى از نسل خود را راضى كند تا خشنود شود، خداوند در روز قيامت در پى خشنودى او باشد تا آن‏گاه كه خشنود شود.
325. امام صادق‏عليه السلام: إنَّ اللَّهَ لَيَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ؛(336)
خداوند به بنده، به خاطر محبّت شديد او به فرزندش، رحم مى‏كند.

8. رفتار كودكانه

326. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن كانَ عِندَهُ صَبِيٌّ فَليَتَصابَّ لَهُ؛(337)
هر كس كودكى دارد، بايد با او كودكانه رفتار كند.
327. امام على‏عليه السلام: مَن كانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا؛(338)
هر كه بچه‏اى دارد، بچگى كند (با او كودكانه رفتار كند).

9. بازى

328. امام صادق‏عليه السلام: دَعِ ابنَكَ يَلعَبْ سَبعَ سِنينَ؛(339)
پسرت را رها كن كه تا هفت سالگى بازى كند.
329. امام كاظم‏عليه السلام: تُستَحَبُّ عَرامَةُ الغُلامِ في صِغَرِهِ لِيَكوُنَ حَليماً في كِبَرِهِ؛(340)
پسنديده است كه فرزند در كودكى به بازى و جست و خيز بپردازد تا در بزرگ‏سالى بردبار و باوقار باشد.

10. تنبيه بدنى

330. امام على‏عليه السلام: لا أدَبَ مَعَ غَضَبٍ؛(341)
هنگام خشم نبايد تأديب (تنبيه بدنى) كرد.
331. امام كاظم‏عليه السلام: در جواب مردى كه از فرزند خود شكايت كرده بود، فرمودند:
لاتَضرِبْهُ وَاهجُرهُ و لاتُطِلْ؛(342)
او را نزن، بلكه براى زمانى كوتاه با او قهر كن.

17 مهر روز جهانى پست

332. ( اِذْهَبْ بِكِتابي هذا فَأَلقِهِ إلَيْهِم)؛(343)
(حضرت سليمان عليه السلام خطاب به هُدهُد): اين نامه مرا ببر و به سوى آنان (ملكه سبا و كارگزارانش) بيفكن.
333. پيامبرصلى الله عليه وآله: رَدُّ جَوابِ الكِتابِ حَقٌّ كَرَدِّ السَّلامِ؛(344)
پاسخ دادن به نامه، همانند پاسخ سلام، از حقوق (صاحب نامه) است.
334. پيامبرصلى الله عليه وآله: تَواصَلُوا بِالكُتُبِ و إنْ شَطَّتِ الدِّيارُ؛(345)
با نامه خود را به يكديگر پيوند دهيد، اگر چه شهرها از هم دور باشند.
335. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن نَظَرَ في كِتابِ أخيهِ بِغَيرِ إذنِهِ فَكَأَنَّما يَنظُرُ في النّارِ؛(346)
هر كه بدون اجازه به نوشته برادرش نگاه كند، گويى به آتش نگاه مى‏كند.
336. امام صادق‏عليه السلام: رَدُّ جَوابِ الكِتابِ واجِبٌ كَوُجوبِ رَدِّ السَّلامِ؛(347)
جواب دادن به نامه، همچون جواب سلام، واجب است.
337. امام صادق‏عليه السلام: التَّواصُلُ بَينَ الإخوانِ فِي الحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ التَّواصُلُ في السَّفَرِ المُكاتَبَةُ؛(348)
ارتباط ميان برادران در زمان حضور، ديد و بازديد است و در سفر، نامه‏نگارى.

24 مهر روز جهانى غذا(349)

338. ( يا أيُّهَا الَّذينَ آمَنوا كُلُوا مِنْ طَيّباتِ ما رَزَقْناكُم وَاشْكُروا لِلّهِ إن كُنتُم إيّاهُ تَعبُدونَ)؛(350)
اى مؤمنان! از چيزهاى پاكيزه‏اى كه روزى شما كرده‏ايم، بخوريد و سپاس‏گزار خدا باشيد اگر تنها او را مى‏پرستيد.
339. پيامبرصلى الله عليه وآله: خَيرُ طَعامِكُم الخُبزُ؛(351)
بهترين غذاى شما نان است.
340. پيامبرصلى الله عليه وآله: اِنَّ أطيَبَ طَعامِكُم ما مَسَّتهُ النّارُ؛(352)
بهترين و پاكيزه‏ترين خوارك شما غذايى است كه با آتش پخته شود.
341. پيامبرصلى الله عليه وآله: طَهُورُ الطَّعامِ يَزيدُ فِي الطَّعامِ والدِّينِ و الرِّزقِ؛(353)
پاكى خوراك بر خوراك، دين و روزى مى‏افزايد.
342. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن أرادَ البَقاءَ و لابَقاءَ فَليُباكِرِ الغَداءَ؛(354)
هر كه خواستار بقا است - و (كسى را) بقا نباشد - پيش از طلوع خورشيد صبحانه بخورد.
343. امام على‏عليه السلام: قُوتُ الأجسادِ الطَّعامُ وَ قُوتُ الأرواحِ الإطعامُ؛(355)
غذا خوراك بدن است و خوراك جان‏ها، اطعام كردن.
344. امام صادق‏عليه السلام: طَعامُ اللَّيلِ اَنفَعُ مِن طَعامِ النَّهارِ؛(356)
غذاى شب سودمندتر از غذاى روز است.
345. امام صادق‏عليه السلام: يَنبَغي لِلمُؤمِنِ أن لايَخرُجَ مِن بَيتِهِ حَتّى‏ يَطعَمَ فَإنَّهُ أعزُّ لَهُ؛(357)
براى مؤمن شايسته است كه تا غذايى نخورده از خانه‏اش خارج نشود؛ زيرا اين كار براى او عزّت‏مندانه‏تر است.
346. امام صادق‏عليه السلام: تَغَدَّ و تَعَشَّ ولاتَأكُل بَينَهُما شَيئاً فَإنَّ فيهِ فَسادَ البَدَنِ؛(358)
صبحانه و شام بخور و ميان آنها چيزى مخور كه مايه تباهى بدن است.
347. امام رضاعليه السلام: فَانظُر ما يُوافِقُكَ و يُوافِقُ مِعدَتَكَ و يُقَوَّى عَلَيهِ بَدَنُكَ ويَستَمرِئُهُ مِنَ الطَّعامِ فَقَدِّرهُ لِنَفسِكَ وَاجعَلهُ غَذائَكَ؛(359)
بنگر چه چيزى با تو و معده تو سازگار است، و بدنت از آن نيرو مى‏گيرد و آن‏را گوارا مى‏داند؛ چنين غذايى را براى خود برگير و آن را خوراك خود بدان.

26 مهر تا 2 آبان هفته تربيت بدنى و ورزش

348. ( إنَّ اللَّهَ اصطَفاهُ عَلَيكُم و زادَهُ بَسطَةً فِي العِلمِ والجِسمِ)؛(360)
خداوند او (طالوت) را بر شما برترى داده و علم و (قدرتِ) جسم او را وسعت بخشيده است.
349. ( أَرسِلهُ مَعَنا غَدَاً يَرتَع و يَلعَب)؛(361)
(اى پدر) فردا او (يوسف) را با ما به صحرا بفرست تا در چمن گردش و بازى كند.
350. پيامبرصلى الله عليه وآله: اُلهُوا وَ الْعَبُوا فَإنّي أَكرَهُ أن يُرى‏ فِي دينِكُم غِلظَةٌ؛(362)
به سرگرمى و بازى بپردازيد؛ زيرا دوست ندارم در دين شما سخت‏گيرى ديده شود.
351. پيامبرصلى الله عليه وآله: المُؤمِنُ القَوِيُّ خَيرٌ و أحَبُّ إلَى اللَّهِ مِنَ المُؤمِنِ الضَّعيفِ؛(363)
مؤمنِ نيرومند نزد خداوند بهتر و محبوب‏تر است از مؤمن ضعيف.

1. تيراندازى

352. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلِّمُوا بَنيكُم الرَّمىَ فَإنَّهُ نِكايَةُ العَدُوِّ؛(364)
تيراندازى را به پسرانتان بياموزيد، كه موجب شكست دشمن است.
353. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلَيكُم بِالرَّمىِ فَإنَّهُ مِن خَيرِ لَهوِكُم؛(365)
به تير اندازى روى آوريد، كه يكى از بهترين سرگرمى‏هاى شما است.
354. وسائل الشيعة: أنَّهُ (الإمامَ الصّادِقَ‏عليه السلام) كانَ يَحضُرُ الرَّمىَ و الرِّهانَ؛(366)
امام صادق‏عليه السلام در تيراندازى و مسابقه اسب دوانى حضور مى‏يافت.

2. كُشتى

355. امام صادق‏عليه السلام: دَخَلَ النَّبِيُّ ذاتَ لَيلَةٍ بَيتَ فاطِمةَ و مَعَهُ الحَسنُ و الحُسَينُ‏عليهم السلام فَقالَ لَهُما النَّبِيُ‏صلى الله عليه وآله: قُوما فَاصطَرِعا، فَقاما لِيَصطَرِعا...؛(367)
پيامبر شبى به خانه فاطمه رفت و حسن و حسين با او بودند. پيامبر به آن دو فرمود: «برخيزيد و كشتى بگيريد». آن دو بزرگوار برخاستند و كشتى گرفتند.

3. اسب سوارى

356. ( و الخَيلَ و البِغالَ و الحَميرَ لِتَركَبُوها)؛(368)
و اسبان و استران و خران را (آفريد) تا بر آنها سوار شويد.
357. پيامبرصلى الله عليه وآله: كُلُّ لَهوِ المُؤمِنِ باطِلٌ إلّا في ثَلاثٍ: في تأديبِهِ الفَرَسَ...؛(369)
همه سرگرمى‏هاى مؤمن جز در سه چيز باطل است: يكى آموزش‏دادن اسب....
358. پيامبرصلى الله عليه وآله: اَحَبُّ اللَّهوِ إلَى اللَّهِ إجراءُ الخَيلِ و الرَّميُ؛(370)
بهترين سرگرمى در نزد خدا، اسب دوانى و تيراندازى است.
359. امام باقرعليه السلام: إنَّ رَسولَ اللَّهِ سابَقَ بَينَ الخَيلِ و أعطَى السَّوابِقَ مِن عندِهِ؛(371)
رسول خدا مسابقه اسب دوانى ترتيب داد و جوايز را از مال خويش پرداخت.

4. شنا

360. پيامبرصلى الله عليه وآله: عَلِّمُوا أولادَكُم السِّباحَةَ و الرِّمايَةَ؛(372)
به فرزندانتان شنا كردن و تيراندازى بياموزيد.
361. پيامبرصلى الله عليه وآله: خَيرُ لَهوِ المُؤمِنِ السِّباحَةُ؛(373)
بهترين سرگرمى مؤمن شنا است.
362. پيامبرصلى الله عليه وآله: حَقُّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ ... أن يُعَلِّمَهُ السِّباحَةَ؛(374)
حقّ فرزند بر پدرش اين است كه. .. به او شنا كردن بياموزد.

5. پياده روى

363. امام صادق‏عليه السلام: النُشرَةُ في عَشَرَةِ أشياءَ: المَشيِ و الرُّكوبِ و...؛(375)
شادابى در ده چيز است: پياده روى، سواركارى و....

1 آبان روز آمار و برنامه ريزى

364. ( إنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمرِهِ قَد جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَي‏ءٍ قَدْراً)؛(376)
خداوند فرمان خود را به انجام مى‏رساند و براى هر چيزى اندازه‏اى قرار داده است.
365. امام على‏عليه السلام: قِوامُ العَيشِ حُسنُ التَّقدِيرِ و مِلاكُهُ حُسنُ التَّدبيرِ؛(377)
پايدارى زندگى به برنامه‏ريزى درست و وسيله رسيدن به آن، مديريّت صحيح است.
366. امام على‏عليه السلام: التَّدبيرُ قَبلَ العَمَلِ يُؤمِنُكَ مِنَ النَّدَمِ؛(378)
عاقبت انديشى پيش از عمل، تو را از پشيمانى در امان مى‏دارد.
367. امام على‏عليه السلام: اُوصيكُما وجَميعَ وُلدي وأهلي و مَن بَلَغَهُ كِتابي بِتَقوَى اللَّهِ و نَظمِ أمرِكُم؛(379)
شما(حسن و حسين) و همه فرزندان و خانواده‏ام و هر كس كه نامه به او مى‏رسد را به تقواى الهى و نظم در كارتان سفارش مى‏كنم.
368. امام على‏عليه السلام: أدَلُّ شَى‏ءٍ عَلى‏ غَزارَةِ العَقلِ حُسنُ التَّدبيرِ؛(380)
بزرگ‏ترين دليل بر خردمندى، نيكْ عاقبت نگرى است.
369. امام على‏عليه السلام: ماضِي يَومِكَ فائِتٌ و آتيهِ مُتَّهَمٌ و وَقتُكَ مُغتَنَمٌ فَبادِر فيهِ فُرصَةَ الإمكانِ؛(381)
ديروزت از دست رفت و به فردايت يقين نيست و امروزت غنيمت است؛ پس اين فرصت به دست آمده را درياب.
370. امام باقرعليه السلام: الكَمالُ كُلُّ الكَمالِ التَّفقُّهُ فِي الدِّينِ و الصَّبرُ عَلَى النّائِبَةِ و تَقديرُ المَعيشَةِ؛(382)
همه كمال در شناخت عميق دين و شكيبايى در پيشامدهاى ناگوار و اندازه نگاه‏داشتن در زندگى است.
371. امام باقرعليه السلام: إيّاكَ و التَّفريطَ عِندَ إمكانِ الفُرصَةِ فَإنَّهُ مَيَدانٌ يَجري لأِهلِهِ الخُسرانُ؛(383)
مبادا فرصت‏هاى به دست آمده را از دست بدهى كه در اين ميدان آن كه وقت را ضايع كند، زيان مى‏بيند.
372. امام صادق‏عليه السلام: التَّقدِيرُ نِصفُ العَيشِ؛(384)
برنامه ريزى نيمى از زندگى است.
373. امام رضاعليه السلام: إجتَهِدوا أن يَكونَ زَمانُكُم أربَعَ ساعاتٍ: ساعَةً مِنهُ لِمُناجاةِ اللَّهِ و ساعَةً لِأمر المَعاشِ و ساعةً لِمُعاشَرَةِ الإخوانِ و الثِّقاتِ و الَّذينَ يُعَرِّفُونَ عُيُوبَكُم و يَخلِصونَ لَكُم فِي الباطِنِ و ساعَةً تَخلُونَ فِيها لِلَذّاتِكُم و بِهذِهِ السّاعَةِ تَقدِروُن عَلَى الثَّلاثِ ساعاتٍ؛(385)
بكوشيد كه زمانتان را به چهار بخش تقسيم كنيد: زمانى براى مناجات با خدا؛ زمانى براى تأمين معاش؛ زمانى براى معاشرت با برادران و معتمدانى كه عيب‏هايتان را به شما مى‏شناسانند و در دل شما را دوست دارند، و ساعتى براى كسب لذّت‏هاى حلال با بخش چهارم توانايى انجام دادن سه بخش ديگر را به دست مى‏آوريد..

8 آبان روز نوجوان

374. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اَحَبَّ الخَلائِقِ إلَى اللَّهِ شابٌّ حَدَثُ السِّنِّ في صُورَةٍ حَسَنَةٍ جَعَلَ شَبابَهُ و جَمالَهُ لِلّهِ و فِي طاعَتِهِ ذلِكَ الَّذي يُباهِي بهِ الرَّحمنُ مَلائكتَهَ يَقولُ: هذا عَبدِي حَقّاً؛(386)
محبوب‏ترين خلايق نزد خدا نوجوان خوش‏سيمايى است كه جوانى و زيبايى خود را براى خدا و در راه طاعت او بگذارد. خداوند رحمان به وجود چنين نوجوانى برفرشتگان مى‏بالد و مى‏فرمايد: «اين است بنده راستين من!».
375. امام على‏عليه السلام: أولَى الأشياءِ أن يَتَعَلَّمَهَا الأحداثُ الأشياءَ الّتي إذا صارُوا رِجالاً إحتاجُوا إلَيهَا؛(387)
بهترين چيزى كه نوجوانان بايد فراگيرند، چيزهايى است كه در بزرگ‏سالىِ خود به آنها نياز خواهند داشت.
376. امام على‏عليه السلام: إذا عاتَبتَ الحَدَثَ فَاترُك لَهُ مَوضِعاً مِن ذَنبِهِ لِئلّا يَحمِلَهُ الإخراجُ عَنِ المُكابَرَةِ؛(388)
هرگاه نوجوانى را سرزنش مى‏كنى، جايى براى عذرخواهى از گناهش  

24 آبان روز كتاب و كتابخوانى

380. ( ن وَالقلمِ و ما يَسطُرونَ)؛(392)
سوگند به قلم و آنچه مى‏نويسند.
381. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن ماتَ و مِيراثُهُ الدَّفاتِرُ و المَحابِرُ وَ جَبَتْ لَهُ الجَنّةُ؛(393)
هر كه بميرد و ميراث او دفتر و مداد باشد، بهشت بر او واجب مى‏شود.
382. امام على‏عليه السلام: الكُتبُ بَساتينُ العُلَماءِ؛(394)
كتاب‏ها بوستان‏هاى دانشمندان‏اند.
383. امام على‏عليه السلام: نِعمَ المُحَدِّثُ الكِتابُ؛(395)
چه سخن‏گوى خوبى است كتاب!
384. امام على‏عليه السلام: مَن تَسَلّى‏ بِالكُتبُ لَم تَفُتهُ سَلوَةٌ؛(396)
كسى كه با كتاب آرامش يابد، هيچ آرامشى را از دست نداده است.
385. امام صادق‏عليه السلام: يأتي عَلَى النّاسِ زَمانُ هَرجٍ لا يأنِسونَ فِيهِ إلاّ بِكُتُبِهِم؛(397)
روزگار پر آشوبى فرا مى‏رسد كه در آن روز مردم جز با كتاب‏هاى خود انس نمى‏گيرند.

7 آذر روز نيروى دريايى

386. پيامبرصلى الله عليه وآله: حَرسُ لَيلَةٍ في سَبِيلِ اللَّهِ عَلى‏ ساحِلِ البَحرِ أفضَلُ مِن صِيامِ رَجُلٍ و قِيامِهِ فِي أهلِهِ ألفَ سَنَةٍ؛(398)
يك شب نگهبانى در راه خدا بر كرانه دريا، بهتر از هزار سال نماز و روزه مرد در ميان خانواده‏اش است.
387. پيامبرصلى الله عليه وآله: شَهيدُ البَحرِ يُغفَرُ لَهُ كُلُّ ذَنبٍ وَالدَّينُ والأمانَةُ؛(399)
همه گناهان شهيد دريا آمرزيده مى‏شود، حتّى بدهى و امانتش.
388. پيامبرصلى الله عليه وآله: غَزوَةٌ فِي البَحرِ مِثلُ عَشرِ غَزَواتٍ فِي البَرِّ؛(400)
يك بار جنگيدن در دريا مانند ده بار جنگيدن در خشكى است.
389. پيامبرصلى الله عليه وآله: شَهيدُ البَحرِ مِثلُ شَهيدَيِ البَرِّ؛(401)
(يك) شهيد در دريا مانند دو شهيد در خشكى است.

16 آذر روز دانشجو

390. ( قُل هَلْ يَسْتَوِي الَّذيِنَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذيِنَ لايَعَلَمُونَ)؛(402)
بگو: «آيا كسانى كه مى‏دانند و كسانى كه نمى‏دانند يكسان‏اند».
391. پيامبرصلى الله عليه وآله: النّاسُ رَجُلانِ: عالِمٌ و مُتَعَلِّمٌ و لاخَيرَ فيما سِواهُما؛(403)
مردم دو گونه‏اند: دانشمند و دانشجو، و در جز اين دو دسته خيرى نيست.
392. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن خَرَجَ في طَلَبِ الِعلمِ كانَ في سَبيلِ اللَّهِ حتّى يَرجِعَ؛(404)
آن‏كه در جست و جوى دانش بيرون رود، در راه خدا است، تا آن‏گاه كه بازگردد.
393. پيامبرصلى الله عليه وآله: طالِبُ العِلمِ لايَموتُ أويُمَتَّعَ جِدَّهُ بِقَدرِ كَدِّهِ؛(405)
جوينده دانش نمى‏ميرد تا آن‏گاه، كه به اندازه زحمتش، از خوش‏بختى بهره برد.
394. امام على‏عليه السلام: تَعَلَّمِ العِلمَ وَ اعمَل بِهِ وَانشُرهُ في أهِلهِ؛(406)
دانش بياموز و آن را به كار بند و در ميان اهلش بپراكن.
395. امام على‏عليه السلام: اِعلَمُوا أنَّ كَمالَ الدّينِ طَلَبُ الِعلمِ و العَمَلُ بِهِ؛(407)
بدانيد كه كمال دين در طلب دانش و به كار بستن آن است.
396. امام على‏عليه السلام: مَجلِسُ العِلمِ رَوضَةُ الجَنَّةِ؛(408)
مجلس دانش، باغ بهشت است.

25 آذر روز پژوهش

397. ( الَّذينَ يَستَمِعونَ القَولَ فَيَتَّبِعونَ أحسَنَهُ أُولئِكَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ...)؛(409)
كسانى كه سخنان را مى‏شنوند و از نيكوترين آن پيروى مى‏كنند، همان هايند كه خدا هدايتشان كرده است....
398. پيامبرصلى الله عليه وآله: إنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يَقولُ: تَذاكُرُ العِلمِ بَينَ عِبادِي مِمّا تَحيى‏ عَلَيهِ القُلُوبُ المَيِّتَةُ، إذا هُمُ انتَهَوا فيهِ إلى‏ أمري؛(410)
خداوند مى‏فرمايد: بحث علمى ميان بندگانم، چون به من بينجامد، دل‏هاى مرده با آن زنده مى‏شود.
399. امام على‏عليه السلام: اُنظُر إلى‏ ما قالَ و لاتَنظُر إلى‏ مَن قالَ؛(411)
به گفته بنگر نه به گوينده آن.
400. امام على‏عليه السلام: مَن أكثَرَ مُدارَسَةَ العِلمِ لَم يَنسَ ما عَلِمَ و استَفادَ ما لَم يَعلَم؛(412)
هر كه بحث علمىِ بسيار كند، آموخته هايش را از ياد نمى‏برد و آنچه را كه نمى‏داند، فرا مى‏گيرد.
401. امام على‏عليه السلام: لافِقهَ لِمَن لايُديمُ الدَّرسَ؛(413)
آن كه آموختن را استمرار نمى‏بخشد، از درك دانش بى‏نصيب است.
402. امام على‏عليه السلام: لاعَمَلَ كَالتَّحقيقِ؛(414)
هيچ كردارى مانند پژوهش نيست.
403. امام على‏عليه السلام: فَضلُ فِكرٍ و تَفَهُّمٍ أنجَعُ مِن فَضلِ تَكرارٍ و دِراسَةٍ؛(415)
بسيار انديشيدن و فهميدن، سودمندتر است از تكرار بسيار و درس گرفتن.
404. امام على‏عليه السلام: عَلَيكُم بِالدِّراياتِ لابِالرِّواياتِ؛(416)
بر شما باد به فهميدن، نه نقل كردن.
405. امام على‏عليه السلام: كُلُّ وِعاءٍ يَضيقُ بِما جُعِلَ فيهِ إلاّ وِعاءَ العِلمِ فَإنَّهُ يَتَّسِعُ؛(417)
گنجايش هر ظرفى با آنچه در آن نهند، تنگ مى‏شود، جز ظرف دانش كه (هر چه در آن نهند) گسترش مى‏يابد.
406. امام باقرعليه السلام: تَذاكُرُ العِلمِ دِراسَةٌ و الدِّراسَةُ صَلاةٌ حَسَنَةٌ:(418)
گفت‏وگوى علمى درس است، و درس نمازى نيكو است.

26 آذر روز حمل و نقل

407. ( هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُم فِي البَرِّ و البَحرِ)؛(419)
او كسى است كه شما را در خشكى و دريا سير مى دهد.
408. ( و تَحمِل أثقالَكُم إلى‏ بَلَدٍ لَم تَكُونوا بالِغيهِ إلاّ بِشِقِّ الأنفُسِ)؛(420)
بارهاى شما را به شهرى مى برند كه جز با مشقّت بدن‏ها نمى‏توانستيد به آن برسيد.
409. ( الَّذي جَعَلَ لَكُمُ الأرضَ مَهداً و سَلَكَ لَكُم فِيها سُبُلاً)؛(421)
همان خدايى كه زمين را گاهواره شما قرار داد و راه‏هايى براى شما در آن پديد آورد.
410. پيامبرصلى الله عليه وآله: صاحِبُ النّاقَةِ أحَقُّ بِالجادَّةِ مِنَ الرّاجِلِ؛(422)
سواره به راه سزاوارتر است تا پياده.
411. امام على‏عليه السلام: كُنّا في غَزاةٍ مَعَ رَسولِ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله فَازدَحَمَ النّاسُ و تَضايَقُوا فِي الطَّريقِ فَأمَرَ رَسولُ اللَّه‏صلى الله عليه وآله مُنادِياً فَنادى‏: مَن ضَيَّقَ طَريقاً فَلاجِهادَ لَهُ؛(423)
در جنگى همراه پيامبر بوديم. مردم ازدحام كردند وراه تنگ شد. پيامبر به شخصى دستور داد تا ندا دهد: «هر كس راه را بند آورد هيچ جهادى نكرده است.»
412. امام صادق‏عليه السلام: مَن أضَرَّ بِشَى‏ءٍ مِن طَريقِ المُسلِمينَ فَهُوَ لَهُ ضامِنٌ؛(424)
هر كس بخشى از راه عبور مسلمانان را تباه كند، ضامن آن است.
413. امام كاظم‏عليه السلام: إذا قامَ قائِمُنا قالَ: يا مَعشَرَالفُرسانِ سِيرُوا في وَسَطِ الطَّريقِ، يا مَعشَرَ الرِّجالِ سِيرُوا عَلى‏ جَنبَيِ الطَّريقِ؛(425)
هنگامى كه قائم ما قيام كند، مى گويد: «اى سوارگان! از وسط راه و اى پيادگان از دو سو حركت كنيد.»

1 دى روز كشاورزى

4 دى ميلاد حضرت عيسى‏عليه السلام

421. ( يا مَريمُ إنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسيحُ عِيسَى ابنُ مَريمَ وَجيِهاً فِي الدُّنيا وَ الآخِرَةِ و مِنَ المُقَرَّبينَ)؛(434)
اى مريم! خدا تو را به كلمه‏اى از جانب خودش بشارت مى‏دهد كه نامش مسيح، عيسى بن مريم است؛ در حالى كه در دنيا و آخرت آبرومند و از مقرّبان الهى است.
422. حضرت عيسى‏عليه السلام: خادِمي يَدايَ و دابَّتي رِجلاىَ و فِراشِي الأرضُ و وِسادِي الحَجَرُ و دِفئي فِي الشِّتاءِ مَشارِقُ الأرضِ.... أبيتُ و لَيسَ لي شَى‏ءٌ و أصبِحُ و لَيس لي شَى‏ءٌ و لَيسَ عَلى وَجهِ الأرضِ أحَدٌ أغنى‏ مِنّي؛(435)
خدمت كار من دو دست من است و مركبم دو پاى من و بسترم زمين و بالشم سنگ و گرمابخشم در زمستان مكان‏هاى آفتابگير.... شب و روز خود را با نادارى سپرى مى‏كنم و با اين حال روى زمين، هيچ كس توانگرتر و بى‏نيازتر از من نيست.
423. امام على‏عليه السلام درباره حضرت عيسى‏عليه السلام فرمودند:... وَلامالٌ يَلفِتُهُ و لا طَمَعٌ يُذِلُّهُ، دابَّتُهُ رِجلاهُ و خادِمُهُ يَداهُ؛(436)
نه مال و ثروتى داشت كه او را به خود مشغول گرداند و نه طمعى كه به  

سخنان برگزيده

424. حضرت عيسى‏عليه السلام: الدُّنيا قَنطَرَةٌ فاَعبُروها و لا تَعمُرُوها؛(437)
دنيا پل است؛ از آن بگذريد و آبادش مسازيد.
425. حضرت عيسى‏عليه السلام: بِحَقٍّ أقولُ لَكُم: إنَّ الأجرَ مَحرُوصٌ عَلَيهِ و لايُدرِكُهُ إلاّ مَن عَمِلَ لَهُ؛(438)
راست مى‏گويمتان: همه خواهان مزدند، و تنها كسى به آن مى‏رسد كه براى آن كار كند.
426. حضرت عيسى‏عليه السلام: طُوبى‏ لِلَّذينَ يَتهَجَّدونَ مِن اللَّيلِ، اُولئكَ الّذينَ يَرِثونَ النُّورَ الدّائِمَ؛(439)
خوشا آنان كه پاسى از شب را به عبادت مى‏گذرانند؛ آنان كسانى‏اند كه نورى ماندگار به ارث مى‏برند.
427. حضرت عيسى‏عليه السلام: إنَّ الشَّجَرَةَ لاتَكمُلُ إلّابِثَمَرَةٍ طَيِّبَةٍ كَذلِكَ لايَكمُلُ الدِّينُ إلّا بِالتَّحَرُّجِ عَنِ المَحارِمِ؛(440)
درخت كامل نمى‏شود مگر با ميوه‏اى گوارا. همچنين دين‏دارى كامل نمى‏شود مگر با دورى از حرام‏ها.
428. حضرت عيسى‏عليه السلام: إيّاكُم وَالنَّظرَةَ فَإنَّها تَزرَعُ فِي القُلُوبِ الشَّهوَةَ و كَفى‏ بِها لِصاحِبِها فِتنةً؛(441)
زنهار از نگاه (بد) كه بذر خواهش را در دل مى‏افشاند، و نگاه كننده را همين فتنه بس است.
429. حضرت عيسى‏عليه السلام: طُوبى‏ لِلمُصلِحينَ بَينَ النّاسِ، اُولئكَ هُمُ المُقَرَّبونَ يَومَ القِيامَةِ؛(442)
خوشا به حال اصلاح كنندگان ميان مردم؛ اينان در روز قيامت مقرّبان‏اند.

7 دى روز سواد آموزى(443)

430. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن لَم يَصبِر عَلى‏ ذُلِّ التَّعَلُّمِ ساعَةً بَقِيَ في ذُلِّ الجَهلِ أبَداً؛(444)
آن‏كه ساعتى، خوارىِ فراگرفتن علم را تحمّل نكند، براى هميشه در خوارى نادانى خواهد ماند.
431. پيامبرصلى الله عليه وآله: مِن حَقِّ الوَلَدِ عَلى‏ والِدِهِ... أنْ يُعَلِّمَهُ الكِتابَةَ؛(445)
از حقوق فرزند بر پدرش اين است كه او را نوشتن بياموزد.
432. پيامبرصلى الله عليه وآله: قَيِّدُوا العِلمَ بِالكِتاب؛(446)
علم را با نوشتن در بند كشيد.
433. امام باقرعليه السلام: سارِعُوا في طَلَبِ العِلمِ؛(447)
در جست وجوى دانش شتاب كنيد.
434. امام صادق‏عليه السلام: مَنَّ اللَّهُ عَلَى النّاسِ بَرِّهِم و فاجِرِهِم بِالكِتابِ و الحِسابِ و لَولا ذلِكَ لَتَغالَطُوا؛(448)
خداوند با نعمت نوشتن و حساب كردن، بر مردم، از نيك و بد، منّت نهاد و اگر اين دو كار نبود آنان گرفتار اشتباه مى‏شدند.
435. مسند احمد: كانَ ناسٌ مِنَ الأسرى‏ يَومَ بَدرٍ لم يَكُن لَهُم فِداءٌ فَجَعَلَ رَسولُ اللَّهِ‏صلى الله عليه وآله فِداءَهُم أن يُعَلِّمُوا أولادَ الأنصارِ الكِتابَةَ؛(449)
جمعى از اسيران جنگ بدر چيزى براى فديه دادن نداشتند؛ پيامبر خداصلى الله عليه وآله فديه آنان را اين قرار داد كه به كودكان انصار نوشتن بياموزند.

12 - 22 بهمن دهه فجر

436. ( وَالفَجرِ ولَيالٍ عَشرٍ)؛(450)
قسم به سپيده دم و به شب‏هاى ده‏گانه.
437. ( جاءَ الحَقُّ وَ زَهَقَ الباطِلُ إنَّ الباطِلَ كانَ زَهُوقاً)؛(451)
حقّ آمد و باطل نابود شد. يقيناً باطل نابود شدنى است.
438. پيامبرصلى الله عليه وآله: أسعَدُ العَجَمِ بِالإسلامِ أهلُ فارِسَ؛(452)
خوشبخت‏ترين ملّت غير عرب به واسطه اسلام، ايرانيان‏اند.
439. پيامبرصلى الله عليه وآله: يَخرُجُ ناسٌ مِنَ المَشرِقِ فَيُوَطِّئونَ لِلمَهدِيِّ سُلطانَهُ؛(453)
مردمى از مشرق قيام مى‏كنند و زمينه حكومت مهدى را فراهم مى‏آورند.
440. پيامبرصلى الله عليه وآله: لَوكانَ الدِّينُ مُعَلَّقاً بِالثُّرَيّا لَتَناوَلَهُ اُناسٌ مِن أبناء فارِسَ؛(454)
اگر دين به ستاره ثريّا آويزان باشد، مردمانى از ايرانيان آن را به زير خواهند كشيد.
441. امام صادق‏عليه السلام: سَيَأتي زَمانٌ تَكونُ بَلدَةُ قُمَّ و أهلُها حُجَّةً عَلَى الخَلائِقِ و ذلِكَ في زَمانِ غَيبَةِ قائِمِنا إلى‏ ظُهُورِهِ؛(455)
روزگارى خواهد آمد كه شهر قم و مردمان آن حجّت بر ديگر مردمان باشند؛ آن روزگار در زمان غيبت قائم ما است تا آن‏گاه كه ظهور كند.
442. امام كاظم‏عليه السلام: رَجُلٌ مِن أهلِ قُم يَدعُو النّاسَ إلَى الحَقِّ يَجتَمِعُ مَعَهُ قَومٌ كَزُبَرِ الحَديِدِ؛(456)
مردى از قم مردم را به حق فرا مى‏خواند و گروهى استوار، چون پاره‏هاى آهن، پيرامون او گرد مى‏آيند.

22 بهمن پيروزى انقلاب اسلامى

443. ( إذا جاءَ نَصرُاللَّهِ والْفَتحُ و رَأيتَ النّاسَ يَدخُلونَ في دينِ اللَّهِ أفواجاً فَسَبِّح بِحَمدِ رَبِّكَ)؛(457)
هنگامى كه يارى خدا و پيروزى فرا رسد، و ببينى كه مردم گروه گروه وارد دين خدا مى‏شوند، پس به ستايش پروردگارت نيايشگر باش.
444. پيامبرصلى الله عليه وآله: الظَّفَرُ بِالجَزمِ و الحَزمِ؛(458)
پيروزى، در گرو اراده قاطع و دورانديشى است.
445. پيامبرصلى الله عليه وآله: يَخرُجُ ناسٌ مِنَ المَشرِقِ فَيُوَطِّئونَ لِلمَهدِيِّ سُلطانَهُ؛(459)
مردمى از مشرق قيام مى‏كنند و زمينه حكومت مهدى را فراهم مى‏آورند.
446. امام على‏عليه السلام: الظَّفَرُ بِالحَزمِ و الحَزمُ بِإجالَةِ الرَّ أيِ و الرَّأيُ بِتَحصينِ الأسرارِ؛(460)
پيروزى با دورانديشى به دست مى‏آيد، و دورانديشى با تبادل آرا، و رأى با رازدارى.
447. امام على‏عليه السلام: أصلُ النَّجدَةِ القُوِّةُ و ثَمَرَتُها الظَّفَرُ؛(461)
ريشه دلاورى توان‏مندى است و ميوه‏اش پيروزى.
448. امام على‏عليه السلام: اِستَعمِلْ مَعَ عَدُوِّكَ مُراقَبَةَ الإمكانِ و انتِهازَ الفُرصَةِ، تَظفَر؛(462)
براى رويارويى با دشمن در انتظار قدرت و لحظه مناسب باش تا پيروز شوى.

8 اسفند روز امور تربيتى و تربيت اسلامى

449. پيامبرصلى الله عليه وآله: أكرِمُوا أولادَكُم و أحسِنُوا آدابَهُم؛(463)
به فرزندان خود احترام بگذاريد و آنها را نيكو تربيت كنيد.
450. پيامبرصلى الله عليه وآله: أدِّبُوا أولادَكُم عَلى‏ ثَلاثَ خِصالٍ: حُبِّ نَبِيِّكُم، حُبِّ أهلِ بَيتِهِ و قِراءَةِ القُرآنِ؛(464)
فرزندان خود را بر سه ويژگى تربيت كنيد: دوست داشتن پيامبرتان، دوست داشتن اهل‏بيت او، و خواندن قرآن.
451. امام على‏عليه السلام: أفضَلُ الأدَبِ ما بَدَأتَ بِهِ نَفسَكَ؛(465)
بهترين ادب آن است كه از خود آغاز كنى.
452. امام على‏عليه السلام: كَفاك أدَباً لِنَفسِك اِجتنابُ ما تَكرَهُهُ مِن غَيرِك؛(466)
براى تربيت كردن خود همين بس كه از آنچه در ديگران نمى‏پسندى دورى كنى.
453. امام على‏عليه السلام: أفضَلُ الأَدَبِ أنْ يَقِفَ الإنسانُ عِندَ حَدِّهِ ولا يَتَعدّى‏ قَدرَهُ؛(467)
بهترين ادب آن‏است كه انسان در حدّ و مرز خود بماند و از اندازه‏خويش فراتر نرود.
454. امام على‏عليه السلام: عَلِّمُوا أنفُسَكُم و أهليكُم الخَيرَ و أدِّبُوهُم؛(468)
به خود و خانواده خود خوبى بياموزيد و آنان را تربيت كنيد.

9 اسفند روز جهانى مبارزه با تبعيض نژادى

455. ( يا أيُّها النّاسُ إنّا خَلَقناكُم مِن ذَكَرٍ و أُنثى‏ و جَعَلناكُم شُعُوباً و قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إنَّ أكرَمَكُم عِندَ اللَّهِ أتقاكُم إنَّ اللَّهَ عَليمٌ خَبيرٌ)؛(469)
اى مردم! شما را از مرد و زنى آفريديم و دسته دسته و قبيله قبيله‏تان كرديم تا يكديگر را بشناسيد. در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترينِ شما است. بى ترديد خدا دانا و آگاه است.
456. پيامبرصلى الله عليه وآله: لافَضلَ لِعَرَبِيٍّ عَلى‏ عَجَمِيٍّ و لاعَجَمِيٍّ عَلى‏ عَرَبِيٍّ و لا أحَمَرَ عَلى‏ أسوَدَ و لا أسوَدَ عَلى‏ أحَمَرَ إلّا بِالتَّقوى‏؛(470)
هيچ عرب را بر عجم، و هيچ عجم را بر عرب و هيچ سفيد را بر سياه و هيچ سياه را بر سفيد برترى نيست مگر به تقوا.
457. پيامبرصلى الله عليه وآله: كُلُّكُم مِن آدَمَ و آدَمُ مِن تُرابٍ و أكرَمُكُم عِندَ اللَّهِ أتقاكُم؛(471)
همه شما از نسل آدم هستيد و آدم از خاك است و ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزكارترين شما است.
458. امام سجّادعليه السلام: لاحَسَبَ لِقُرَشيًّ و لاعَرَبِيٍّ إلّابِتواضُعِ و لاكَرَمَ إلاّ بِتَّقوى‏؛(472)
قريشى و عرب را افتخارى نيست مگر به فروتنى، و هيچ كرامتى نيست مگر به تقوا.

14 اسفند روز احسان و نيكوكارى

459. ( إنَّ اللَّهَ يأمُرُ بِالعَدلِ و الإحسانِ)؛(473)
خداوند به عدل و احسان فرمان مى‏دهد.
460. ( و يُطعِموُنَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسكيناً و يَتيماً و أسيراً، إنَّما نُطعِمُكُم لِوَجهِ اللَّهِ لا نريدُ مِنكُم جَزاءً و لاشُكُوراً)؛(474)
و به (پاس) دوستى (خدا) بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‏دهند. «ما براى خشنودى خدا است كه به شما مى‏خورانيم و پاداش و سپاسى از شما نمى‏خواهيم».
461. پيامبرصلى الله عليه وآله: وَاللَّهُ يُحِبُّ إغاثَةَ اللَّهفانِ؛(475)
خداوند كمك به اندوهگين و يارى خواه را دوست دارد.
462. پيامبرصلى الله عليه وآله: مَن عالَ يَتيماً حَتّى‏ يَستَغنِيَ أوجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذلكَ الجَنَّةَ ؛(476)
هر كس يتيمى را سرپرستى كند تا بى‏نياز شود، خداوند، در برابر، بهشت را بر او واجب مى‏كند.
463. امام على‏عليه السلام: طوبى‏ لِمَن أحسَنَ إلَى الِعبادِ و تَزَوَّدَ لِلمَعادِ؛(477)
خوشا به حال آن كه به بندگان خدا نيكى كند و براى آخرت خود زاد و توشه برگيرد.
464. امام على‏عليه السلام: كَما تُعينُ تُعانُ؛(478)
آن گونه كه يارى مى‏كنى، يارى مى‏شوى.
465. امام على‏عليه السلام: إنَّ أحَبَّ المُؤمنِينَ إلَى اللَّهِ مَن أعانَ المُؤمِنَ الفَقيرَ مِنَ الفَقرِ في دُنياهُ و مَعاشِهِ؛(479)
محبوب‏ترين مؤمن نزد خداوند، كسى است كه مؤمن فقيرى را، در تنگدستى دنيا و گذران زندگى، يارى رساند.
466. امام صادق‏عليه السلام: اللَّهُ في عَونِ المُؤمِنِ، مادامَ المُؤمِنُ في عَونِ أخيهِ؛(480)
خداوند در پى يارى مؤمن است، تا وقتى كه مؤمن در پى يارى برادر خويش است.
467. امام صادق‏عليه السلام: تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا و كُونُوا إخوَةً بَرَرَةً كَما أمَرَ كُمُ اللَّهُ؛(481)
با يكديگر پيوند داشته باشيد و به هم نيكى كنيد، و با يكديگر مهربان باشيد و همچنان كه خداوند به شما دستور داده است، برادرانى نيكوكار باشيد.
468. امام صادق‏عليه السلام: اَيُّما مُؤمِنٍ نَفَّسَ عَن مُؤمِنٍ كُربَةً، نَفَّسَ اللَّهُ عَنهُ سَبعينَ كُربَةً مِن كُرَبِ الدُّنيا و كُرَبِ يَومِ القيامَةِ؛(482)
هر مؤمنى كه گرفتارى مؤمنى را بر طرف كند، خداوند هفتاد گرفتارى دنيا و آخرت را از وى دور مى‏سازد.
469. امام كاظم‏عليه السلام: إنَّ لِلّهِ عِباداً فِي الأرضِ يَسعَونَ في حَوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ يَومَ القِيامَةِ؛(483)
خداوند در زمين بندگانى دارد كه براى برآوردن نيازهاى مردم مى‏كوشند؛ اينان ايمنى يافتگان روز قيامت‏اند.

15 اسفند روز درختكارى(484)