زن از زبان قرآن

مركز فرهنگ و معارف قرآن

- پى‏نوشت‏ها -


(1) - ان هذا القرآن يهدى للتى هى اقوم و يبشر المومنين (سوره اسرارء، آيه 9 - 17).
(2) - و نزلنا عليك الكتاب تبيانا لكل شى‏ء (سوره نحل، آيه 16 - 89).
(3) - واتلعوا احسن ما انزل اليكم (سوره زمر، آيه 39 - 55).
(4) - لقد من الله على المومنين اذ بعث رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمه (سوره آل عمران، آيه 3 - 164)
(5) - يا ايها الذين امنوا استجيبوا لله و للرسول اذا دعاكم لما يحيبكم (سوره انفال، آيه 8 - 24)
(6) - و انزلنا اليكم نورا مبينا (سوره نساء آيه 4 - 174)؛ كتاب انزلنا اليك لتخرج الناس من الظلمات الى النور (سوره ابراهيم، آيه 1 - 14).
(7) - واذا سمعوا ما انزل الى الرسول‏ترى اعينهم تفيض من الدمع مما عرفوا من الحق (سوره مائده، آيه 5 - 83).
(8) - الله نزل احسن الحديث كتابا متشابها مثانى تقشعر منه جلود الذين يخشون ربهم ثم تلين جلودهم و قلوبهم (سوره زمر، آيه 23 - 39).
(9) - ذلك هدى الله (سوره زمر، آيه 23 - 39).
(10) - اقبال لاهورى.
(11) - مقصود از پروژه‏هاى موضوعى، مجموعه‏هايى است كه با عناوينى همچون: علوم قرآنى، قرائت قرآن، اخلاق در قرآن و... تنظيم و ساماندهى شده و منظور از پروژه‏هاى صنفى نيز آن دسته از پرسمان‏هايى است كه با توجه به مقاطع مختلف صنفى و تحصيلى يا اصناف و مشاغل اجتماعى تنظيم گرديده است.
(12) - سوره نساء، آيه 1.
(13) - سوره زمر، آيه 6؛ سوره اعراف، آيه 189.
(14) - من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 379، كتاب النكاح.
(15) - زن در آيينه جلال و جمال، جوادى آملى، ص 45.
(16) - جن و انس را بيافريدم؛ مگر اين كه تنها مرا عبادت كنند. (سوره زاريات، آيه 56)
(17) - ر.ك: شهيد مطهرى، نظام حقوق زن در اسلام، ص 200 - 222.
(18) - سوره روم، آيه 21.
(19) - الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 16، ص 249؛ سيد محمد حسين فضل الله، تفسير من وحى القرآن، ج 18، ص 114.
(20) - سوره روم، آيه 21.
(21) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 14، ص 463؛ ج 15، ص 508؛ تفسير الميزان، ترجمه محمدرضا صالحى كرمانى و سيد محمد خامنه‏اى، ج 4، ص 470.
(22) - سوره شورى، آيه 11.
(23) - ر.ك: سوره نحل، آيه 72؛ تفسير الميزان، ج 2، ص 213؛ تفسير نمونه، ج 30، ص 366.
(24) - سوره بقره، آيه 187.
(25) - سوره روم، آيه 21.
(26) - ر.ك: سوره اعراف، آيه 189.
(27) - آگاه باشيد كه تنها با ياد خداوند، دل‏ها آرام مى‏گيرد.
(28) - سوره فتح، آيه 4.
(29) - تفسير نمونه، ج 7، ص 345.
(30) - سوره رعد، آيه 28.
(31) - سيد عبدالحسين طيب، اطيان البيان فى تفسير القرآن، ج 7، ص 335؛ الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 11، ص 486.
(32) - سوره بقره، آيه 234.
(33) - الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 2، ص 414.
(34) - مجمع البيان، ج 1، ص 326 (ذيل آيه مورد بحث).
(35) - مجمع البيان، ج 1، ص 327.
(36) - تفسير نمونه، ج 2، ص 154؛ الميزان، ج 2، ص 349؛ تفسير نور، ج 1، ص 361؛ تفسير هدايت، ج 1، ص 375.
(37) - تفسير احسن الحديث، ج 1، ص 425؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 165.
(38) - يعقوب جعفرى، تفسير كوثر، ج 1، ص 539.
(39) - تفسير نمونه، ج 2، ص 158.
(40) - سوره يوسف، آيه 109.
(41) - سوره حجرات، آيه 13.
(42) - سوره تحريم، آيه 11 - 12.
(43) - سوره نحل، آيه 97.
(44) - تفسير شريف لاهيجى، ج 1، ص 469؛ تفسير خسروى، ميرزا خسروانى، ج 1، ص 452.
(45) - تفسير منهج الصادقين، ملا فتح الله كاشانى، ج 2، ص 14؛ كاشفى سبزوارى، مواهب عليه، ص 74 محسن قرائتى، تفسير نور، ج 3، ص 178؛ جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 192.
(46) - سوره نساء، آيه 34.
(47) - تفسير نمونه، ج 2، ص 158؛ يعقوب جعفرى، كوثر، ج 1، ص 539.
(48) - بحار الانوار، ج 74، ص 383.
(49) - سوره نساء، آيه 34.
(50) - تفسير نمونه، ج 3، ص 370؛ محمد تقى مدرسى، تفسير هدايت، ج 2، ص 68.
(51) - ر.ك: وسائل الشيعه، ج 27، ص 33.
(52) - الميزان، ج 2، ص‏222؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 141.
(53) - ترجمه مجمع البيان، ج 2، ص 309، ذيل آيه.
(54) - الميزان، ج 2، ص 222.
(55) - حقوق زن در اسلام، مرتضى مطهرى، ص 162.
(56) - سوره نحل، آيه 97.
(57) - سوره نساء، آيه 34.
(58) - همان، آيه 4.
(59) - ر.ك: عبدالله جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 91؛ موسوى همدانى، پاسخ به پرسش‏هاى دينى، ص 15.
(60) - سوره بقره، آيه 185.
(61) - سوره روم، آيه 21.
(62) - سوره بقره، آيه 183.
(63) - سوره بقره، آيه 35.
(64) - ر.ك: تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوى همدانى، ج 16، ص 263؛ تفسير نمونه، ج 16 ص 391 - 392.
(65) - سوره بقره، آيه 219.
(66) - سوره روم، آيه 8.
(67) - جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 249.
(68) - محمد محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ترجمه حميدرضا شيخى، ج 11، ص 5500، ح 18639.
(69) - با اقتباس از تفسير الميزان، ج 4، ص 343 - 347؛ ترجمه الميزان، ج 18، ص 134، ذيل آيه 18 سوره زخرف.
(70) - اصول كافى، ج 1، ص 11.
(71) - ر.ك: زن در آيينه جلال و جمال، ص 249.
(72) - تفسير نمونه، ج 21، ص 28.
(73) - سوره ابراهيم، آيه 46.
(74) - التبيان فى تفسير القرآن، ج 6، ص 127.
(75) - تفسير الميزان، ج 11، ص 143.
(76) - تفسير نمونه، ج 9، ص 390.
(77) - تفسير نمونه، ج 21، ص 28 - 29.
(78) - تفسير الميزان، ترجمه سيد محمد باقر موسوى همدانى، ج 18، ص 134.
(79) - سوره حجرات، آيه 13.
(80) - ر.ك: مجموعه مقالات - پرسش‏ها و پاسخ، سيد محمد حسن طباطبايى، ج 1، ص 339 به بعد.
(81) - توصيه‏ها، پرسشها در محضر آيه الله جوادى آملى، نهاد نمايندگى ولى فقيه در دانشگاه‏ها، ص 89 - 90.
(82) - سوره نساء، آيه 19.
(83) - سوره طلاق، آيه 6.
(84) - سوره نساء، آيه 34.
(85) - همان، آيه 4.
(86) - همان، آيه 36.
(87) - سوره انعام، آيه 151.
(88) - سوره بقره، آيه 83.
(89) - سوره بقره، آيه 215.
(90) - سوره اسراء، آيه 23.
(91) - سوره لقمان، آيه 15.
(92) - سوره اسراء، آيه 24.
(93) - سوره اسراء، آيه 24.
(94) - سوره ابراهيم، آيه 41.
(95) - سوره نساء، آيه 135.
(96) - سوره عنكبوت، آيه 8.
(97) - تفسير كوثر، ج 1، ص 539؛ اطيب البيان فى تفسير القرآن، ج 2، ص 457؛ ترجمه و تفسير رهنما، ج 1، ص 50.
(98) - سوره نساء، آيه 32.
(99) - همان، آيه 4.
(100) - همان، آيه 7.
(101) - سوره ممتحنه، آيه 12.
(102) - سوره نساء، آيه 32.
(103) - يعقوب جعفرى، تفسير كوثر، ج 1، ص 540.
(104) - مجمع البيان، ج 9، ص 453.
(105) - سوره انفال، آيه 72.
(106) - جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 170.
(107) - سوره آل عمران، آيه 195.
(108) - ر.ك: سنن ترمذى و سنن ابن ماجه.
(109) - محمد عمر الحاجى، النسا س شقائق الرجال، ص 207؛ ر.ك: سير اعلام النبلاء، ج 1، ص 180 و ج 2، ص 304.
(110) - جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 406 - 412.
(111) - ر.ك: الكامل، ج 4، ص 303؛ ر.ك: سبل الهدى و الرشاد، ج 4، ص 9؛ كتاب الفتوح ابن اعثم، ج 1، ص 201.
(112) - ر.ك: سوره بقره، آيه 282.
(113) - طبرسى، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 398.
(114) - روان‏شناسى قضايى، ج 1، ص 175.
(115) - اصول روانكارى، ترجمه هاشم رضى، ص 266 - 267؛ به نقل از: كتاب نقد، شماره 12.
(116) - الميزان، ج 2، ص 178.
(117) - مريم معين الاسلام و ناهيد طيبى، روان شناس زن در نهج البلاغه، ص 0.20
(118) - مقدس اردبيلى، مجمع الفائده و البرهان ارشاد فى شرح ارشاد الاذهان، ج 12، ص 297؛ به نقل از: كتاب نقد شماره 12.
(119) - عبدالله جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 346 - 347؛ ر.ك: محمد بلاغى نجفى، الاء الرحمن فى تفسير القرآن، ج 1، ص 248.
(120) - بنابر نظر مشهور پسر تا دو سالگى و حضانت دختر تا هفت با مادر است.
(121) - الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 2، ص 361.
(122) - تفسير نمونه، ج 2، ص 186.
(123) - ر.ك: تحرير الوسيله، ج 2، ص 313؛ انوار درخشان، ج 2، ص 240؛ الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 2، ص 361.
(124) - الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 2، ص 361.
(125) - سوره نساء، آيه 1.
(126) - ر.ك: سوره نساء، آيه 11؛ وسائل الشيعه، شيخ حر عاملى، كتاب ارث، باب 3 از ابواب ميراث الاخواه و الاجداد.
(127) - ر.ك: وسائل الشيعه، كتاب ارث، باب 7 از ابواب ميراث الابويش و الاولاد.
(128) - زن در آيينه جلال و جمال، جوادى آملى، ص 345.
(129) - تفسير الميزان، ج 4، ص 215؛ انوار درخشان، حسينى همدانى، ج 3، ص 360.
(130) - همان، ص 95.
(131) - همان.
(132) - ر.ك: ارشاد الاذهان، ج 2، ص 206.
(133) - سوره نساء، آيه 11.
(134) - ر.ك: آيات الاحكام تفسير شاهى، ج 2، ص 615.
(135) - ر.ك: پرسش‏ها و پاسخ‏هاى برگزيده، نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه، ج 7، ص 238.
(136) - سوره نمل، آيه 23.
(137) - تفسير روح المعانى، ج 19، ص 118.
(138) - شيخ مفيد، الجمل، ص 159.
(139) - جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 286.
(140) - سوره آل عمران، آيه 159. محدوده اين مشورت در امور مربوط به اداره جامعه و شيوه اجراى احكام است؛ جز در مواردى كه خدا شيوه خاصى را معين كرده نه در تشريع احكام و قوانين.
(141) - سوره شورى، آيه 83.
(142) - سوره بقره، آيه 233.
(143) - سوره زمر، آيه 17 - 18.
(144) - ر.ك: الميزان، ج 18، ص 63.
(145) - ر.ك: رضا استادى، شورى در قرآن و حديث، ص 6 - 52.
(146) - سوره نمل، آيه 32.
(147) - زن در آيينه جلال و جمال، ص 413 - 417.
(148) - تفسير نمونه، ج 16، ص 392؛ همان، ج 1، ص 650.
(149) - سوره آل عمران، آيه 195.
(150) - ر.ك: سوره قصص، آيه 7 - 14.
(151) - سوره تحريم، آيه 11.
(152) - جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 149 - 151.
(153) - سوره احزاب، آيه 33.
(154) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 17، ص 290 - 291.
(155) - من وحى القرآن، ج 18، ص 298.
(156) - همان.
(157) - ر.ك: احتجاج، ج 1، ص 131؛ بحار الانوار، ج 29، ص 22.
(158) - ر.ك: احتجاج، ج 2، ص 29؛ ابن شهر آشوب، مناقب، ج 3، ص 262.
(159) - سوره احزاب، آيه 53.
(160) - سوره اعراف، آيه 4.
(161) - مفردات راغب، راغب اصفهانى، واژه حجب.
(162) - الميزان ترجمه موسوى همدانى، ج 8، ص 154؛ مسئله حجاب، مرتضى مطهرى، ص 62؛ حسن مصطفوى، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 2، ص 167.
(163) - حسن مصطفوى، التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج 2، ص 95.
(164) - ابن منظور، لسان لعرب؛ مفردات راغب، واژه جلب؛ تفسير نمونه، ج 17، ص 428؛ الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 16، ص 510؛ جوامع الجامع، ترجمه گروه مترجمان، ج 5، ص 153؛ اطيب البيان فى تفسير القرآن، ج 10، ص 527.
(165) - تفسير نمونه، ج 14، ص 440؛ قاموس قرآن، ج 2، ص 299؛ التحقيق فى كلمات القرآن كريم، ج 3، ص 129؛ مفردات راغب، واژه خمر.
(166) - سوره نور، آيه 31.
(167) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 14 ص 438 - 441.
(168) - همان، ج 14، ص 450.
(169) - همان، ص 440 - 441.
(170) - ر.ك: الميزان، ج 16، ص 308؛ تفسير نمونه، ج 17، ص، ص 291 - 292.
(171) - سوره بقره، آيه 29.
(172) - سوره مانده، آيه 67.
(173) - سوره حج، آيه 1.
(174) - سوره طلاق، آيه 1.
(175) - سيد على اكبر قرشى، قاموس قرآن، مدخل نساء.
(176) - ر.ك: توضيح المسائل، احكام نگاه كردن؛ تحرير الوسيله، ج 1، ص 17.
(177) - سوره نور، آيه 30.
(178) - ر.ك: توضيح المسائل مراجع، بنى هاشمى، ج 2، ص 429؛ استفتائات مقام معظم رهبرى.
(179) - ر.ك: مرتضى مطهرى، مسئله حجاب؛ على محمدى، فلسفه حجاب.
(180) - سوره اعراف، آيه 31 - 32.
(181) - ر.ك: وسائل الشيعه، ج 20، ص 246، باب استجباب التنظيف و الزينه للرجال و انساء؛ ج 2، ص 89 مكارم الاخلاق، شيخ طبرسى، ص 79.
(182) - ر.ك: وسائل الشيعه، ج 3 ص 340 - 419، ابواب احكام الملابس؛ تفسير نمونه، ج 6، ص 147 - 155؛ حليه المتقين، ص 3 - 29.
(183) - ر.ك: ميزان الحكمه، ج 1، ص 414 - 416، واژه جمال؛ ج 2، ص 1204، واژه زينت.
(184) - ر.ك: سوره نور، آيه 31؛ سوره احزاب، آيه 59.
(185) - ر.ك: بنى هاشمى، توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 484 - 490.
(186) - ر.ك: ميزان الحكمه، ج 2، ص 1205 - 1206، واژه زينت.
(187) - الميزان، ترجمه موسوى همدانى، ج 8، ص 99؛ تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ج 6، ص 148.
(188) - سوره مومنون، آيه 5 - 6.
(189) - تفسير نمونه، ج 14، ص 198.
(190) - محمد محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ج 4، ص 271.
(191) - ميزان الحكمه، همان، ج 1، ص 589.
(192) - ر.ك: شهيد مطهرى، حجاب؛ على صفايى حايرى، روابط متكامل زن و مرد؛ مسعود پور سيد آقايى، حجاب ميوه شناخت.
(193) - در روايات اسلامى، نگاه به نامحرم به تير زهر آلوده شيطان تشبيه شده است. (فقه الرضا، ص 206؛ كافى، ج 5، ص 559)
(194) - سوره احزاب، آيه 59.
(195) - همان.
(196) - محنى قرائتى، تفسير نور، ج 8، ص 210.
(197) - مجمع البيان، ج 7، ص 217؛ تفسير نمونه، ج 14، ص 440؛ فخرالدين طريحى، تفسير غريب القرآن ص 92.
(198) - سوره احزاب، آيه 59 ترجمه: اين كار براى اين كه شناخته نشود و مورد آزار قرار نگيرند بهتر است.
(199) - ر.ك: آيه الله جوادى آملى، زن در آيينه جلال و جمال، ص 438؛ فتحيه فتاحى زاده، حجاب از ديدگاه قرآن و سنت، ص 37؛ تفسير الميزان، ج 16.
(200) - محمد وحيدى، احكام بانوان (فتاواى حضرت امام (رحمه الله عليه)، ص 15.
(201) - سيد مسعود معصومى، احكام روابط زن و مرد...، ص 63، مسئله 99.
(202) - همان، مسئله 100.
(203) - محمد وحيدى، احكام بانوان، ص 17.
(204) - سوره نور، آيه 60.
(205) - ر.ك: عبدالحسين طيب، اطيب البيان، ج 9، ص 561.
(206) - ر.ك: مجمع البيان، ج 4، ص 154؛ الميزان، ج 15، ص 177 - 180.
(207) - عروه الوثقى، ج 2، ص 804؛ مستمك عروه الوثقى، ج 14: ص 37.
(208) - سوره نور، آيه 31.
(209) - همان.
(210) - همان.
(211) - همان.
(212) - توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 421.
(213) - سوره احزاب، آيه 33.
(214) - همان، آيه 32.
(215) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 14، ص 435 - 442؛ ج 17، ص 288 - 291.
(216) - اقتباس از توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 448 - 449؛ استفتائات مقام معظم رهبرى؛ مسئله حجاب، ص 187.
(217) - سوره احزاب، آيه 33.
(218) - همان، آيه 59.
(219) - ر.ك: مسئله حجاب، ص 95؛ تفسير نمونه، ج 17، ص 290 و 427.
(220) - سوره احزاب، آيه 35.
(221) - سوره نساء، آيه 34.
(222) - سوره نور، آيه 31.
(223) - همان.
(224) - همان.
(225) - عبادت خداوند و توبه به درگاه او و روزه دارى براى خدا در وره تحريم، آيه 5 آمده است: عسى ربه ان طلقكن ان يبدله ازوجا خيرا منكن مسلمت مومنت قنتت تئبت عبدت سئحت؛ اميد است اگر شما را طلاق دهد، پروردگارش زنانى بهتر از شما براى او قرار دهد. زنانى كه تسليم خداوند، مومن، مطيع، توبه كننده، عبادت كننده و روزه دار هستند.
(226) - سوره ممتحنه، آيه 12.
(227) - ر.ك: تفاسير شيعه و سنى نظير: الميزان، قمى، تبيان، مجمع البيان، قرطبى، در امنثور و طبرى، ذيل سوره كوثر.
(228) - سوره احزاب، آيه 33.
(229) - ر.ك: تفسير مجمع البيان، الميزان و تفسير نمونه، ذيل آيه تطهير.
(230) - سوره شورى، آيه 23.
(231) - سوره آل عمران، آيه 61.
(232) - شيخ كلينى، اصول كافى، ج 2، كتاب الحجه، باب خصوصيات سوره قدر.
(233) - ر.ك: تفسير نورالثقلين و البرهان، ذيل سوره قدر.
(234) - براى آگاهى از اين آيات مى‏توانيد به كتاب‏هايى چون: شرح احقاق الحق، الغدير، عبقات الانوار غايه المرام و... مراجعه كنيد.
(235) - سوره آل عمران، آيه 42.
(236) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 2، ص 409.
(237) - ر.ك: عبد على عروسى حويزى، نورالثقلين، ج 1، ص 403.
(238) - سوره نساء آيه 59.
(239) - ر.ك: كافى، ج 1، ص 286.
(240) - تفسير نمونه، ج 2، ص 392.
(241) - الميزان، ج 3، ص 184.
(242) - سوره آل عمران، آيه 36 - 37.
(243) - سوره آل عمران، آيه 37 و 44.
(244) - همان، آيه 37.
(245) - همان، آيه 42 و 45.
(246) - همان، آيه 45.
(247) - همان، آيه 42.
(248) - سوره تحريم، آيه 11 و 12.
(249) - درباره نام حضرت موسى (عليه السلام) بين مورخان، گفت و گو است و نام‏هاى زير براى او گفته شده است: يوخابد، يوكابد، نخيب، افاحيه، بوخاييد، يوخابيل و... ( ر.ك: بحار الانوار، ج 13، ص 5؛ تفسير طبرى ج 1، ص 271؛ الدايه و النهايه، ج 1، ص 276.)
(250) - ر.ك: سوره طه، آيه 38 - 40؛ سوره قصص، آيه 6 - 13.
(251) - سوره تحريم، آيه 11.
(252) - اين داستان در سوره قصص، آيات 15 تا 29 آمده است.
(253) - سوره قصص، آيه‏
(254) - جزاء وفاقا (سوره نباء، آيه 26)؛ انما تجزون ماكنتم تعلمعون. (سوره طور، آيه 16)
(255) - ر.ك: الميزان، ج 19، ص 577؛ تفسير نمونه، ج 24، ص 303.
(256) - سوره توبه، آيه ى‏71.
(257) - همان، آيه 67.
(258) - سوره فرقان، آيه 63.
(259) - همان.
(260) - سوره تحريم، آيه 10.
(261) - همان، آيه 11 - 12.
(262) - سوره آل عمران، آيه 42.
(263) - تفسير الميزان، ج 19، ص 331؛ تفسير قمى، على بن ابراهيم قمى، ج 2، ص 376؛ تبيان، شيخ طوسى، ج 10، ص 44.
(264) - سوره تحريم، آيه 10.
(265) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 24، ص 300؛ على اكبر بابازاده، سيماى زنان در قرآن، ص 134.
(266) - تبيان، شيخ طوسى، ج 10، ص 52.
(267) - سوره مومنون، آيه 5 - 7.
(268) - كافى، ج 7، ص 202، ح 1؛ بحار الانوار، ج 79، ص 75، ح 2.
(269) - سوره فرقان، آيه 38.
(270) - عبد على عروسى حويزى، تفسير نورالثقلين، ج 4، ص 19، ح 61.
(271) - بحار الانوار، ج 79، ص 76، ح 3؛ محمد محمدى رى شهرى، ميزان الحكمه، ج 5، ص 2418.
(272) - آيه الله مكارم شيرزى، استفتائات جديد، ج 1، ص 148 و 226؛ توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 779.
(273) - رساله مراجع، ج 2، ص 676.
(274) - اقتباس از استفتائات حضرت امام خمينى (رحمه الله عليه)، محمد وحيدى؛ به نقل از: احكام بانوان، ص 24 - 28.
(275) - ناصر زارعى، زينه القرآن، ص 99.
(276) - حسن بيگلرى، سر البيان فى علم القرآن، ص 212.
(277) - سوره احزاب، آيه 32.
(278) - سوره بقره، آيه 183.
(279) - سوره بقره، آيه 185.
(280) - ر.ك: توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 225 - 228، 275 و 282.
(281) - توضيح المسائل امام (رحمه الله عليه)، مسئله 1093.
(282) - ر.ك: الحويزى، تفسير نورالثقلين، ج 7، ص 254؛ تفسير نمونه، ج 23، ص 271.
(283) - ر.ك: الحر العاملى، وسائل الشيعه، ج 2، ص 343.
(284) - تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 333.
(285) - تفسير نمونه، ج 9، ص 297.
(286) - ر.ك: تفسير نمونه، ج 9، ص 197؛ تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 333.
(287) - كافى، ج 5، ص 516؛ وسائل الشيعه، ج 20، ص 177.
(288) - ترجمه مجمع البيان فى تفسير القرآن، گروه مترجمان، ج 12، ص 155.
(289) - سوره توبه، آيه 72.
(290) - سوره فتح، آيه 5.
(291) - تفسير الميزان، ج 1، ص 90؛ ج 18، ص 149؛ تفسير تبيان، ج 9، ص 242 و 246؛ مجمع البيان، ج 2 ص 254؛ ج 8، ص 274؛ ج 9، ص 275؛ تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 321؛ مفردات راغب، ص 232.
(292) - سيوطى، الدرالمنثور، ج 7، ص 633.
(293) - بحار الانوار، ج 8، ص 81.
(294) - سوره مومنون، آيه 40.
(295) - تفسير الميزان، ذيل، آيه 70 سوره زخرف؛ تفسير نمونه، ذيل آيه 70 سوره الرحمن؛ تفسير نورالثقلين ذيل آيه 23، سوره رعد، ح 109 - 110.
(296) - پيام قرآن، ج 6، ص 261.