جلوه هائى از نور قرآن در قصه ها و مناظره ها و نكته ها

عبدالكريم پاك نيا

- پى‏نوشت‏ها -
- ۲ -


201- نمل / 52.
202- رهنماى سعادت به نقل از تاريخ بحيره ، ص 19، لطائف الطوائف ، ص 136.
203- آل عمران / 134.
204- منتهى الا مال ، 2 / 4.
205- نكته هاى برگزيده ، 205.
206- كشكول شيخ بهائى ، 282.
207- سوره فتح / 1.
208- انبيا / 22.
209- حج / 73.
210- يوسف / 79.
211- هود / 44.
212- اسراء / 88.
213- نكته هاى برگزيده ، 207.
214- بقره / 258.
215- فَاِنَّ اللّهَ ياتى بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَاْتِ بِها مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الّذى كَفَرَ. (بقره / 258)
216- قصص قرآن ، ص 54.
217- فجر / 6 - 8.
218- آل عمران / 178.
219- جوامع الحكايات و لوامع الروايات ، ص 365.
220- آل عمران / 59.
221- آل عمران / 61.
222- جزينه ، نوعى ماليات است كه بايد اهل كتاب ، به رهبر مسلمانان بپردازد و در مقابل ، در سايه حكومت اسلامى ، جان و مال آنان محترم بوده و با امنيت خاطر و آسايش كامل زندگى مى كنند. خداوند متعال در قرآن مى فرمايد: اى اهل ايمان ! با كسانى از اهل كتاب كه نه بخدا، و نه به روز جزاء ايمان دارند، و نه آنچه را خدا و رسولش تحريم كرده حرام مى شمرند، و نه آئين حق را مى پذيرند، پيكار كنيد تا زمانى كه با خضوع و تسليم ، جزينه را به دست خود بپردازند.(قاتِلُوا الَّذينَ لايُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الا خِرِ وَ لا يُحَّرِمُونَ ما حَرَّمَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ لايُدينُونَ دينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذينَ پاُوتُوا الْكِتابَ حَتّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ)(توبه / 29) علاقه مندان به اطلاعات بيشتر در زمينه مسئله ((جزيه )) به كتاب وسائل الشيعه (باب جهاد، ج 15) و ساير كتابهاى فقه و حديث و يا تفسير آيه فوق رجوع كنند.
223- الميزان ، ج 3 / 250.
224- در تفسير قمى از امام صادق (ع ) نقل شده كه آن حضرت فرمود: ((على و فاطمه صلوات الله عليها دو درياى بى كران هستند كه از آنها لؤ لؤ و مرجان يعنى حسن و حسين عليهاالسلام خارج مى شود.)) تفسير صافى ، ج 5، ص 109.
225- الرحمن / 19. (دو درياى مختلف را كنار هم قرار داد در حالى كه با هم تماس دارند.)
226- الرحمن / 22. (از آن دو لؤ لؤ و مرجان خارج مى شود.)
227- اخرج ابن مردويه عن ابن عباس ، فى قوله (مرج البحرين يلتقيان ) قال : على و فاطمه ، (بَيْنَهُما بَرْزَخٌ لايَبْغيانِ) قال : النبى ص (يَخْرَجُ مِنْهُما اللُؤْلُؤ وَالْمَرْجان ) قال : الحسن و الحسين .
228- مجمع البيان ، ج 9 / 201، الدر المنثور، 6 / 142 و 143. الميزان ، 19 / 116.
229- آل عمران / 134.
230- منتهى الا مال ،ج 1، 223 - جوامع الحكايات و لوامع الروايات ، 178.
231- همان . ص 142.
232- نحل / 111.
233- همان ، ص 142.
234- انعام / 160.
235- مائده / 27.
236- وسائل الشيعه ، 9 / 467. معانى الاخبار، 34.
237- امير حسن ركن الدوله ، برادر بزرگ معزّالدوله ، در قرن چهارم بيش از 44 سال ، بر اصفهان و همدان و قزوين و رى حكومت كرد. او كه از امراى آل بويه بود، مثل آنان در انتخاب وزراء و فرمانداران سعى مى كرد از وجود محبين و عاشقين اهل بيت ، همچون شيخ اسماعيل ، صاحب ابن عبّاد و ديگران استفاده كند و همچنين به فقهاء، علماء و دانشمندان ، ارزش و احترام خاصى قائل بود. گفتنى است در دوران حكومت 127 ساله آل بويه (320 - 447) شيعيان عزت يافتند و كشورهاى عراق و ايران به آبادى و پيشرفت باشكوهى نائل شد. زيرا امراى آنان انسانهاى بخشنده ،جوانمرد و با ايمان بودند كه در دل مردم نفوذ كرده بودند.
238- عنكبوت / 14.
239- مقدمه معانى الاخبار، 33.
240- آل عمران / 134.
241- گلستان سعدى ، باب اول ((در سيرت پادشاهان )).
242- قمر / 24.
243- قمر / 25.
244- كشف الغمه ، على ابن عيسى اربلى ، (ج سوم حالات امام نهم (ع )) - معجم رجال الحديث ، (15 / 26).
245- جمعه / 3.
246- مجمع البيان ، ج / 10 - 284.
247- مائده / 33.
248- كافى ، ج 7 - 245.
249- بقره / 224.
250- من لا يحضره الفقيه ، 3 / 258 و 265.
251- نور / 32.
252- انفال / 73.
253- من لا يحضره الفقيه ، 3 / 284.
254- فتح / 10.
255- انوار العلويه ، ص 119.
256- هماى سعادت .
257- مائده / 6.
258- مائده / 6.
259- جنّ / 18.
260- پند تاريخ ، ج / 2، ص 152، به نقل از بحار 12 / 100.
261- بقره / 253.
262- الميزان ، ج / 2، 323.
263- حج / 25.
264- استلام حجرالاسود: يعنى حاجى بعنوان زيارت ، آنرا لمس كند و ببوسد و يا به آن دست بكشد.
265- انبياء / 47.
266- النفس بالنفس (مائده / 45).
267- خداوند متعال در قرآن (مجادله / 2) در مورد ((ظهار)) مطالبى فرموده است :((كه خلاصه اش ‍ چنين است : ((كسانى كه از شما نسبت به همسرانشان ((ظهارِ)) مى كنند (ومى گويند: اَنْتِ عَلَىّ كَظَهْرِ اُمّى تو نسبت به من به منزله مادر هستى ) )) آنان سخنى زشتو باطل مى گويند و اگر پشيمان شوند بايدقبل از آميزش جنسى ، برده اى را آزاد كنند.))
268- اگر مرتد ملى (يعنى كسى كه پدر و مادرش كافر بودند ولى او مسلمان شده بعد كافر شد) توبه كند، پذيرفته مى شود. امّا مرتد فطرى (كسى كه پدر و مادرش و يا يكى از آنها، مسلمان بودند ولى او مسلمان شده بعد كافر شد) توبه اش پذيرفته نيست ، و كشته مى شود. (شرح مكاسب مرحوم مولانا، در ذيل ، بيع مملوك كافر).
269- انعام / 124.
270- اعلام الناس / ص 78.
271- اِنَّ عِدَّةَ الشُّهوُرِ عِنْدَاللّهِ اِثْنى عَشَرَ شَهْرَاً فى كِتابَ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ. توبه / 36.
272- (وَ اِذْ اسْتَسْقى مُوسى لِقَوْمِهِ فَقُلْنا اضرِبْ بِعَصاكَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اِثْنَتا عَشَرَةَ عَيْناً)، بقره /60.
273- مائده / 12.
274- احقاق الحق ، 3:566 - ماءة منقبه از ابن شاذان قمى : 97- بحار 84: 263.
275- انعام / 89.
276- محمد(ص ) / 38.
277- نفس الرحمان ، ص 47.
278- محمد بن على بن نعمانِ احول ، اهل كوفه و از ياران نزديكِ امام سجاد و امام باقر و حضرت صادق عليهم السلام مى باشد. او شخصى اديب ، شاعر و متكلّم بوده و در مباحثه و مناظره استاد و حاضر جواب ، و در رديف هشام بن حكم ، به شمار مى آمد. امام صادق (ع )، در مورد وى فرمود: چهار نفر از يارانم پيش من ، از همه مردم عزيزترند: بريد بن معاويه ، زرارة بن اعين ، محمد بن مسلم و ابوجعفر احول (مومن طاق ) اينها محبوبترين انسانند در نزد من ، چه زنده باشند و يا مرده . (رجال كَشّى ، 163.)
279- ص / 80 - 81.
280- منتخب التواريخ ، ص 434.
281- بقره / 189.
282- (لَيْسَ الْبُرِّبانْ تَاءْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِها وَلْكِنَّ الْبِرَّ مَنْ اتَّقى وَاءْتُو الْبُيُوتَ مِنْ اَبْوابِها). بقره / 189.:(كار نيك آن نيست كه از پشت خانه ها وارد شويد بلكه نيكى اين است كه پرهيزگار باشيد و از در خانه ها وارد شويد.)
283- نور / 61.
284- حجرات / 22.
285- زينة المجالس ، ص 192.
286- قطرى بن الفجاءة ، يكى از شورشيان عصر بنى اميه و از گروه بنى مازن مى باشد.. (شرح شافيه ابن حاجب ، ج 1 / 278).
287- فاطر / 18.
288- انفال / 21.
289- المستطرف ، ج 1 / 107.
290- نحل / 58.
291- ثمرات الانوار، ص 223.
292- انعام / 119.
293- اعراف / 31.
294- مائده / 114.
295- اصل حديث : فى وصية النبىّ (صلى الله عليه و آله )، لعلىّ(ع )، قال : يا عَلى ! لَوْ اُهْدِىَ اِلَىَّ كُراع لَقَبِلْتُ، وَ لَوْ دُعيتُ اِلى ذِراعٍ لاََجِبْتُ. وسائل ، 17 - 289.
296- لطائف الطوائف ، ص 350.
297- صافات / 37.
298- يس / 14.
299- همان .
300- بقره / 260.
301- كهف / 22.
302- اعراف / 54.
303- نباء / 12.
304- الحاقه / 17.
305- نمل / 48.
306- بقره / 196.
307- يوسف / 4.
308- توبه / 36.
309- تين (95) / 3 - 1.
310- مسد / 1.
311- مسد / 4 - 5.
312- لطائف الطوائف ، ص 132.
313- ابوالقاسم اسماعيل بن عبّاد، كه بصاحب عبّاد، مشهور است ؛ وزير مويّد الدوله ديلمى بود و بعد از او وزير فخر الدوله ، و بسيار فاضل و سليم النّفس و كريم الطبّع بود.
314- هود / 37.
315- يوسف / 65.
316- اسراء / 17.
317- هود / 32.
318- حشر / 21.
319- انفال / 63.
320- روم / 21.
321- آل عمران / 103.
322- لطائف الحكايات ، ص 329.
323- اعراف / 56.
324- فاطر / 16.
325- آل عمران / 97.
326- آل عمران / 97.
327- نحل / 126.
328- منتخب التواريخ ، ص 61.
329- تين / 5 - 4.
330- يس / 78.
331- رياض الحكايات ، ص 151.
332- حج / 27.
333- يوسف / 7.
334- لطائف الطوائف ، ص 218.
335- ابن حاجب نحوى ، يكى از مشاهير ادبيات عرب ، و مؤ لف كتابهاى كافيه در نحو و شافيه در صرف مى باشد كه مرحوم شيخ رضى الدين استرآبادى نحوى آنها را شرح كرده است . ابن حاجب در سال 646 در شهر اسكندريه از دنيا رفته است . (وفيات الاعيان 1 / 340، از ابن خلكان ).
336- لقمان / 34.
337- احوال و آثار خواجه نصير، ص 105.
338- كهف / 18.
339- يونس / 62.
340- نوح / 26.
341- بقره / 260.
342- بحار الانوار، 46 / 135.
343- شعرا / 14.
344- عنوان الكلام ، ص 170 - وقايع الايام (صيام )، ص 583.
345- بصائر الدرجات ،ص 6، عوالى اللئالى ، ج 3، ص 607.
346- برگرفته از ((نشان از بى نشانها))، ص 50 و 26 با تغييرات لازم .
347- انفطار / 13 - 14.
348- مائده / 27.
349- اعراف / 56.
350- مومنون / 101.
351- طه / 109.
352- عنوان الكلام ، ص 206.
353- انعام / 59.
354- عبس / 24.
355- بقره / 67.
356- بقره / 68.
357- بقره / 69.
358- بقره / 71 - 70.
359- با استفاده از حيوة القلوب ، ج 2، ص 270 -تفسير صافى ، ج 1/ 140 -داستان پيامبران ، 2 / 366.
360- نور / 26.
361- شرح / 6.
362- صافات / 35.
363- حديد / 13.
364- حجر / 72.
365- سفينه البحار، 2 / 21 ماد حبب .
366- نساء / 20.
367- المستطرف 1 / 127.
368- احزاب / 16.
369- طه / 44.
370- توبه / 73.
371- داستان پيامبران ، ج 2، ص 300.