رؤياى نور
(برگزيده دارالسلام شيخ محمود ميثمى عراقى)

رضا استادى

- پى‏نوشت‏ها -


1 - به لغت نامه دهخدا واژه كزاز رجوع شود. كزاز نيز نام دهى است از دهستان بالا بخش سربند شهرستان اراك.
2 - به كتاب علماى گمنام تأليف مرحوم آيه الله حاج آقا مجتبى عراقى ص 215، ذيل خاندان ميثمى رجوع شود.
3 - در كتاب علماى گمنام چند نفر از دانشمندان كرهرودى معرفى شده‏اند.
4 - تاريخ اراك، ص 150.
5 - شرح حال حاج سيد شفيع به گونه مفصل در كتاب تاريخ بروجرد 2 / 402 - 427 ياد شده است.
6 - شرح حال حجه السلام حاج ملا اسدالله بروجردى نيز در كتاب تاريخ بروجرد 2 / 318 - 344 آمده است.
7 - و نيز در كتاب زندگانى و شخصيت شيخ انصارى 1306 و در مؤلفين كتب چاپى خان بابا مشار 1308 و در ريحانه الادب خيابانى حدود 1310 ضبط شده است و با مراجعه به موارد متعدد ذريعه روشن مى‏شود كه 1308 صحيح است.
8 - اين منزل نزديك مدرسه آيه الله بروجردى بوده است (الذريعه 17 / 199)
9 - اعلام الشيعه، قرن 14، ج 1، ص 268 و ج 5، ص 138 مخطوط.
10 - ص 166، چاپ سنگى.
11 - علماء معاصرين، 326.
12 - ريحانه الادب، 2 / 383.
13 - زندگانى شيخ انصارى، ص‏310.
14 - اعيال الشيعه، چاپ جديد، ج 10 ص 103.
15 - ذريعه، 21 / 38 و فهرست كتابخانه آيه الله مرعشى 7 / 294.
16 - ذريعه، 18 / 311.
17 - اعلام الشيعه، سده 14، ص 834 و 841 و ذريعه جلدهاى متعدد.
18 - به ذريعه، ج 9 / 1138 و ج 14، ص 12 و ج 17 / 134 و اعلام الشيعه سده 14، ص 268 رجوع شود.
19 - اعلام الشيعه سده 14، ص 268 و الذريعه، 20 / 111 و ج 8 / 88.
20 - ذريعه، 1 / 13 و 2 / 445.
21 - اعلام الشيعه سده 14، ص 268 و الذريعه، 20 / 111 و ذريعه 3 / 36.
22 - دارالسلام، چاپ حروفى، ص 2.
23 - ذريعه، 3 / 36 و شايد 1351 تاريخ ديدن نسخه باشد نه تاريخ تأليف كتاب.
24 - ذريعه 22 / 195.
25 - ذريعه 22 / 365.
26 - ذريعه 24 / 356.
27 - معارف الرجال 2 / 157.
28 - الذريعه 21 / 93. علماء معاصرين 326.
29 - مقدمه دارالسلام چاپ حروفى.
30 - علماء معاصرين، ص 327.
31 - الذريعه 18 / 358.
32 - ج 14 / 59.
33 - پيام بهارستان مش 10 ص 24.
34 - فهرست نسخه‏هاى خطى كتابخانه آيه الله مرعشى، ج 15، ص 19.
35 - ج 9 ص 218.
36 - فهرست كتابخانه آيه الله مرعشى، ج 7، ص 293.
37 - اين فقيه بزرگوار از نجف به ايران به قصد مراجعت - نه توقف در طهران - آمده بود كه توفيق آن را نيافت و از اين رو خود را در خسران مى‏بيند با اينكه در طهران هم منشأ بركاتى بوده و از او استفاده‏ها شده است.
38 - متأسفانه فقط بيست جلد از فهرست اين كتابخانه ديده شد و احتمال هست كه در ساير مجلدات اين فهرست و نيز در فهرست‏هاى ساير كتابخانه‏ها، نسخه‏هايى از تأليفات ياد شده مؤلف و خاندان او و يا تأليفاتى كه ما از آن اطلاع نداشته‏ايم ياد شده باشد، كه نياز به بررسى دارد.
39 - تأليف علامه مجلسى ره.
40 - ظاهراً يكى از حاكمان آن دوره بوده است.
41 - بحار ج 51 / 304 با كمى تلخيص.
42 - متوفاى 1268. شرح حال او را در اعلام الشيعه سده 13 ص 168 ببينيد.
43 - ظاهراً همان خانه‏اى است كه در بازار بين الحرمين طهران در زمان ما محل كتابخانه ملى ملك بود.
44 - مجبور بود در طهران باشد.
45 - يكى از كاروانسراهاى بازار تهران است.
46 - نام اين كتاب دارالسلام است و حاجى نورى تأليفات ديگرى كه از جمله آنها نجم الثاقب در احوال حضرت امام زمان (عليه السلام) است، دارد. و اين روايت از كنوز النجاح طبرسى نقل شده است.
47 - دارالسلام نورى 1 / 286.
48 - به بحار ج 53 / 275 رجوع شود.
49 - در بلد الامين پيدا نشد.
50 - دارالسلام نورى 1 / 288.
51 - الستر.
52 - دارالسلام نورى 1 / 289.
53 - دارالسلام نورى 2 / 138 به نقل از بحار الانوار ج 99 ص 97 و 245.
54 - در بلد الامين يافت نشد.
55 - مصباح الزائر ص 435.
56 - صاحب حاشيه رسائل (بحر الفوائد).
57 - هر دو از تأليفات قوشچى است.
58 - با كمى تلخيص نقل شد.
59 - كذا. شايد منظور جوال يا خورچين بزرگ باشد.
60 - در كتاب فرهنگ آبادى‏ها و مكانهاى مذهبى كشور ص 636 چند قدمگاه حضرت خصر (نه در آمل) ياد شده است.
61 - نهالى = تشك. مخده = پشتى.
62 - ناقص.
63 - ناقص.
64 - مقصود كتاب الدمعه الساكبه است به ذريعه ج 8 ص 264 رجوع شود.
65 - شرح حال سيد محمد باقر شفتى و فرزندش حاج سيد اسدالله را در كتاب بيان المفاخر آقاى مهدوى ببينيد.
66 - شايد جواب باشد.
67 - متوفاى 1261 صاحب كتاب اشارات الاصول.
68 - در تخت فولاد تكيه مير فندرسكى هست نه تكيه ميرداماد.
69 - كيسه‏اى كه درويشان با خود برمى‏دارند.
70 - متوفاى 1198 صاحب رساله سير و سلوك.
71 - متوفاى 1258 شرح حال او را در اعلام الشيعه سده 13 ص 219 ببينيد.
72 - اراك.
73 - فروردين.
74 - معروف به اندرمانى متوفاى 1282 و مدفون در امامزاده ابوالحسن شهر رى شرح حال او را در كتاب اختران فروزان رى و طهران ببينيد.
75 - مجالس المؤمنين ص 246 چاپ سنگى.
76 - قصص العلماء ص 271 چاپ سنگى.
77 - مسجد حاج ملا جعفر در تهران اكنون به حوزه علميه حاج آقاى مجتهدى معرف است. وى متوفاى 1295 و شرح حال اجمالى او در المآثر و الاثار آمده است.
78 - و شايد هم يكى از اولياء خدا بوده نه حضرت صاحب (عليه السلام).
79 - صاحب كتاب الدمعه الساكبه در ذريعه 8 / 265 آمده كه ملا على محمد پسر حاج ملا باقر است.
80 - همان بزرگوارى كه شيخ انصارى به او علاقه داشت.
81 - در كتاب زندگانى شيخ انصارى ص 198 در فصل شاگردان شيخ، ياد شده است.
82 - كتاب كشف الغطا، در علم اخلاق او كه مورد توجه مرحوم حاج ملا حسينقلى همدانى (معلم معروف اخلاق) بوده، اخيراً در قم چاپ شده است.
83 - در كتاب المآثر و الاثار ص 165 ملا محمد كزازى و ملا محمد على سلطان آبادى كه در كزاز تدريس مى‏كرده، ياد شده‏اند و سنجان و كزاز از دهستانهاى اراك و سلطان آباد است.
84 - از خود بيخود شدن.
85 - كرياس = درگاه. آستانه. و شايد مقصود سردر باشد.
86 - از روستاهاى سمنان.
87 - شرح حال او و پسرش را در اعلام الشيعه سده 13 ص 279 ببينيد.
88 - به دارالسلام نورى 2 / 144 رجوع شود.
89 - متوفاى 1306 و صاحب كتاب توضيح المقال در علم رجال.
90 - متوفاى 1257 و پدر صاحب بدايع الحكم.
91 - البته اين قبيل داستانها چه خواب باشد و چه مكاشفه توجيه لازم دارد.
92 - مدرسه علميه سپهدار در اراك از آثار اوست.
93 - به خاتمه مستدرك (ج 3 مستدرك ص 401) و اعلام الشيعه سده 13 ص 169 و دارالسلام 2 / 200 رجوع شود.
94 - دارالسلام نورى 2 / 253.
95 - شرح حال وى را در اعلام الشيعه سده 13 ص 276 ببينيد.
96 - دارالسلام نورى 2 / 259.
97 - غير از ميرزا مهدى آشتيانى حكيم صاحب تعليقه بر شرح منظومه سبزوارى است.
98 - ميرزاى شيرازى بزرگ.
99 - قبلا ياد شد كه مدرسه سپهدار اراك را او ساخته است.
100 - دارالسلام نورى 1 / 278.
101 - پيدا نشد اما شبيه آن در ج 2 / 279 آمده است.
102 - نهج البلاغه خطبه 151 چاپ عبده.
103 - ملا زين العابدين متوفاى 1266 و پدرش ملا محمد سلماسى است. به اعلام الشيعه سده 135 ص 595 رجوع شود.
104 - مابين پنجاب و سند است. لغت نامه دهخدا
105 - هر وقيه حدود دوازده سير و كمتر از يك كيلو است.
106 - شرح حال او را در كتاب مفاخر آذربايجان 1 / 172 ببينيد.
107 - صاحب هزاران دينار عراقى.
108 - در كتاب وسائل مظفرى ص 224 گويد: شخص مورد اطمينان و وثوق برايم نقل كرد كه آخرين سخن هندى اين شعر بوده است:
چه رسى به كوى دلبر بسپار جان و مگذر
كه مبادا بار ديگر نرسى به اين تمنا.
109 - حاج ميرزا ذبيح الله متولد 1234 فرزند ميرزا هدايت الله امام جمعه و او فرزند ميرزا عسكرى شهيدى متوفاى 1280 مى‏باشد. بنابراين نواده ميرزا عسكرى امام جمعه است نه برادر يا پسر عمو. به كتاب شهيد رابع (ميرزا مهدى خراسانى) ص 48 رجوع شود.
110 - متوفاى 1267 مؤلف تحفه الملوك.
111 - سنگين كردن.
112 - دارالسلام نورى 2 / 223.
113 - متوفاى 1266 در كتاب مفاخر آذربايجان 1 / 143 ياد شده است.
114 - ظاهراً مقصود روزنامه فرهنگ است كه در سال 1296 به بعد، روزهاى پنجشنبه منتشر مى‏شده است. تاريخ جرائد هاشمى 4 / 73.
115 - قصيده عام الخوارق (سال معجزات) سروده مرحوم آيه الله آقا سيد ابوتراب خوانسارى مربوط به همين معجزات است كه در يادنامه آقا سيد ابوتراب خوانسارى در قم چاپ شده است.
116 - به كتاب زندگانى شيخ انصارى ص 280 رجوع شود. وى در سال 1313 از دنيا رفته است.
117 - صاحب كتاب بدايع الاصول و متوفاى 1312.
118 - صاحب كتاب انوار نعمانيه و متوفاى 1112.
119 - شرح حال او را در كتاب زندگانى شيخ انصارى ص 327 ببينيد. در سال 1298 از دنيا رفته است.
120 - اين كتاب به تازگى در چند جلد تجديد چاپ شده است.
121 - بحرالعلوم.
122 - به كتاب وحيد بهبهانى رجوع شود.
123 - صاحب قصص العلماء.
124 - متوفاى 1266.
125 - صاحب مفاتيح الاصول و فرزند صاحب رياض المسائل.