نيايش‌های سحرگاه

مؤسسه جهانی سبطين عليهما السلام

- پى‏نوشت‏ها -


[1] - سوره مزمل، آيات 1 و 2.
[2] - سوره مزمل، آيه 6.
[3] -   وسائل الشيعه: ج 5، باب 39 از ابواب بقية الصلوات المندرية و ميزان الحكمة: ج 5، باب 2311، ص 417، حديث 10448.
[4] - همان، ح 10447.
[5] - مجمع البيان: ج 10، ص 378.
[6] - مراحل اخلاق در قرآن: فصل هفتم.
[7] - سوره اسراء، آيه 79.
[8] - تفسير الميزان: ترجمه سيد محمد باقر موسوي همداني، ج 13، ص 241.
[9] - همان.
[10] - همان.
[11] - تهذيب: ج 2، ص 242، ط نجف، ح 959.
[12] - سوره آل عمران، آيه 17.
[13] - عدة الداعي و نجاح الساعي: احمد بن فهداالحلي، صححه و علق احمد الموحدي القمي، ص 251.
[14] - المصلين وقت السحر.» ميزان الحكمة: ج 7، باب 3084، ص 249، ح 14806 و مجمع البيان: ط تهران، 1373، ج 2.
[15] - وسائل الشيعه: ج 4، ح 7 و 9، باب 10 از ابواب قنوت.
[16] - ميزان الحكمة: پيشين، ح 14807.
[17] - همان: ح 14808.
[18] - عدة الداعي و نجاح الساعي: پيشين، ص 251.
[19] - ميزان الحكمة: حديث 14810
[20] - .  همان: حديث 14812.
[21] - همان: حديث 14818.
[22] - همان، حديث 14819.
[23] - سوره سجده، آيات 16 و 17.
[24] - مجمع البيان: پيشين، ج 8، ص 331.
[25] - سوره زمر، آيه 9.
[26] - وسائل الشيعه: ج 3، باب 17، از ابواب اعداد فرائض و نوافلها، حديث 7.
[27] - سوره طه، آيه 13.
[28] - سوره طور، آيه 48.
[29] - تفسير قمي: ج 2، ص 333.
[30] - سوره طور، آيه 49.
[31] - تفسير قمي: ج 2، ص 333.
[32] - سوره ق، آيه 40.
[33] - مجمع اليبان: ج 9، ص 150.
[34] - سوره دهر، آيه 26.
[35] - مجمع اليبان: ج 10، ص 413 و ميزان الحكمة: ج 5، باب 2311، ص 417، حديث 10449.
[36] - سوره فرقان: آيات 63 و 64.
[37] - صلاة الليل: ص 29.
[38] - سوره هود، آيه 114.
[39] - ميزان الحكمة: ج 5، باب 2314، ص 421، حديث 10462.
[40] - سوره آل عمران، آيه 113.
[41] - تفسير اثني عشري: ج 2، ص 216.
[42] - عدة الداعي و نجاح الساعي: پيشين، ص 161.
[43] - مجمع البيان: ج 2، ص 409.
[44] - سوره حديد: آيه 27.
[45] - وسائل الشيعه: ج 5، باب 39 از ابواب بقية الصلوات المندوية:، ح 9.
[46] - صلاة اليل: ص 28.
[47] - نك: مفاتيح الفلاح: ص 355.
[48] - حاج ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي، اسرار الصلوة: ص 456.
[49] - نك: كنزالعمال: ج 7، ص 788، حديث 21411.
[50] - همان: ص 780، ش 21379.
[51] - مجمع البيان: ج 2، ص 409.
[52] - علل الشرايع: ص 138.
[53] - سوره يوسف، آيه 98.
[54] - كافي: ج 2، ص 346 ـ ميزان الحكمة: ج 7، باب 3084، ص 249 . در روايتي از امام صادق(عليه‌السلام) آمده است كه: خواسته‌شان را تا سحر شب جمعه به تأخير انداخت.(نك: همان).
[55] - همان: ج 3.
[56] - التهذيب: ج 2، ص 341 ـ علل الشرايع: ج 2، باب 26.
[57] - ارشاد القلوب: ج 2، باب 22، ص 21 و 22.
[58] -   وسائل الشيعه: ج 5، باب 40 ـ ميزان الحكمة: ج 5، باب 2311، ص 417.
[59] - ميزان الحكمة: پيشين.
[60] - من لا يحضره الفقيه: ج 1، ص 471-484 ـ بحارالانوار: ج 84، ص 1368ـ امالي صدوق: ص 24 ـ وسائل الشيعه: ح 27 و 33.
[61] - بحارالانوار: ج 87، ص 120 و روضة الكافي: ح 311.
[62] - همان و ميزان الحكمه: ح 10439.
[63] - همان: ح 10442.
[64] - حزام چيزي را گويند كه محكم به كمر مي‌بندند؛ حازم فردي را گويند كه با احتياط مثل كسي كه كمرش را بسته است حركت مي‌كند؛ حزم يعني انسان محكم خود را ببندد و تلرزد و از هر آسيبي در اثر اين محكم بستن مصون بماند.» نك: اسرار عبادت: عبدالله جوادي: ص 300.
[65]- نك: حكمت عبادات، عبدالله جوادي آملي: ص 116 ـ اسرار عبادات: ص 209، ح 16.
[66] - ميزان الحكمة: ج 4، ص 573، ح 8963.
[67]- نك: شب مردان خدا، سيد محمد ضياءآبادي: ص 52 و 53.
[68]- بحارالانوار: ج 75، ص 379.
[69]- نك: حكمت عبادات: ص 116 و اسرار عبادات.
[70]- الوافي: ج 14، ص 46 ـ وسائل الشيعه: ج 5، باب 39 و ج 3، ح 5.
[71]- وسائل الشيعه: ج 40، 35، 21، 17 و 10 ـ ميزان الحكمه: ج 5، ص 417، ح 10434.
[72]- همان ـ ميزان الحكمه: ج 5، ص 417، ح 10434 ـ تفسير نمونه: ج 12، ص 221-231.
[73] - ميزان الحكمه: ج 4، باب 1919، ص 573، ح 8960.
[74] - همان: ح 8951.
[75] - ميزان الحكمه: ج 4، باب 1919، ص 572، ح 8955.
[76] - همان: ح 8956.
[77] - همان: ح 8953.
[78] - همان: ح 8954.
[79] - ارشاد القلوب، ديلمي: باب بيست و يكم.
[80] - ميزان الحكمه: ح 8958.
[81] - نهج البلاغه: خطبه 83.
[82] - همان: خطبه 114.
[83] - ميزان الحكمه: ج 7، باب 3084، ص 249.
[84] - ميزان الحكمه: ج 5، باب 2314، ص 421.
[85] - «جاف عن الليل» نيز نقل شده است. نك: اصول كافي: ج 3، ص 191.
[86] - نك: حكمت عبادات: پيشين: ص 116 و 117 ـ اسرار عبادات: پيشين، ص 300
[87] - صراحي شراب كه به شكل مرغابي ساخته باشد.
[88] - سعدي.
[89] - مثنوي مولوي.
[90] -   چنان كه در آيه 17 سوره سجده آمده است.
[91] - بحارالانوار: ج 84، ص 170، برگرفته از ثواب الاعمال: ص 39 و 40 و امالي صدوق: ص 175.
[92] - علامه حسن زاده آملي.
[93] - ميزان الحكمة: ج 5، باب 2314، ص 421، ح 10461.
[94] - ميزان الحكمة: ج 10، باب 3961، ص 234، ح 20536.
[95] - اسرار الصلوة: ص 464-465.
[96] - وسائل الشيعه: ج 5، باب 40.
[97] - نك: تفسير مجمع البيان: ذيل آيه ياد شده.
[98] - سوره ق، آيه 35.
[99] - سوره زخرف، آيه 71.
[100] - باباطاهر.
[101] - مجمع البيان: ذيل آيه 17 سوره ذاريات ـ وسائل الشيعه: ج 2، باب 10 ، ح 7 و 9 ـ تفسير صافي: ج 5، ص 70 ، برگرفته از تهذيب و مجمع: تهذيب الاحكام: ج 2، ص 130 ـ التهجد و قيام الليل: ص 90.
[102] - اصول كافي، ثقة الاسلام كليني: ترجمه و شرح سيد جواد مصطفوي، ص 38.
[103] - الفقيه: جزء اول، ص 305 ـ علل الشرايع: ص 265.
[104] - نهج البلاغه: نامه 45.
[105] - رموز نماز: ص 193.
[106] - همه طلبه‌ها ايشان را آقاجان خطاب مي‌كردند.
[107] - حافظ.
[108] - وسائل الشيعه: ج 4، باب 10.
[109] - محاسن برقي، باب 61.
[110] - نك: اسرار عبادات: ص 301.
[111] - ميرزا جواد ملكي تبريزي، اصرار الصلاة: ص 464. هم چنين نك: ميزان الحكمة: ج 5، ص 419، ح 10451.
[112] - همان.
[113] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 421، ح 10464.
[114] - رموز نماز، ص 189. برگرفته از، كتاب دعوات ابن راوندي.
[115] - نك: صدوق، خصال.
[116] - بحارالانوار.
[117] -   سوره آل عمران: آيه 17.
[118] - محاسن برقي: ص 54 ـ مجمع البيان و تفسير نورالثقلين، ذيل آيه ياد شده ـ خصال صدوق، ح 1184 ـ وسائل الشيعه: باب 10.
[119] - نك: ميرزا جواد ملكي تبريزي، رساله لقاء الله: ص 129.
[120]اسرار الصلوة: ص 454ـ456.
[121] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 417، ح 10438.
[122] - نك: اربعين حديث، حضرت امام خميني: ج 1، ص 203.
[123] - چهارپايي كه بر آن سوار شوند. فرهنگ عميد
[124] - نك: اربعين حديث: ص 204.
[125] - وسائل الشيعه: ج 5، ح 29 ـ بحارالانوار: ج 84، ص 136 ـ امالي صدوق: ص 24 ـ ميزان الحكمة: ج 5، ص 419، ح 10452.
[126] - احياي تفكر اسلامي: ص 93.
[127] - نك: سازندگي‌هاي اخلاقي امام حسين(عليه‌السلام): ص 146.
[128] - ارشاد القلوب: ج 2، ص 3 و 4.
[129] - بحارالانوار: ج 84 ، ص 139 ـ ارشاد القلوب: ج 1، ص 173 ـ امالي صدوق: ص 175.
[130] - نك: بحارالانوار: ج 87، ص 155.
[131] - سفينة البحار: ج 2، ص 46.
[132] - بحارالانوار: ج 87، ص 160.
[133] - ترجمه رساله قشيريه: پيشين، ص 710 .
[134] - حافظ.
[135] - نك: عدة الداعي و نجاح الساعي: ص 156ـ154.
[136] - سوره هود، آيه 7.
[137] - نك: وسائل الشيعه: ج 4، باب 30.
[138] - ارشاد القلوب: ج 1، ص 191 ـ بحارالانوار: ج 93، ص 331.
[139] - همان.
[140] - ارشاد ا لقلوب: ج 1، ص 190.
[141] - همان، ص 192 ـ مستدرك الوسائل: ج 11، ص 247.
[142] - ترجه سراله قشيريه: ص 717.
[143] - نك: عدة الداعي و نجاح الساعي: ص 160.
[144] - اقبال لاهوري.
[145] - طلاء: قطران، دارويي كه بر عضوي بمالند، ماده دهني (روغني) شكل و سياه رنگ كه از برخي درختان مانند صنوبر و عرعر و امثال آن مي‌چكد، در فارسي كتران و كتيران هم گفته شده؛ قطران زغال سنگ، ماده سياهي از تقطير زغال سنگ به دست مي‌آيد و در معالجه داء الصدف و اكزما (نوعي بيماري پوستي) به كار مي‌رود. نك: فرهنگ عميد، واژه‌هاي طلاء، قطران، داء الصف و اكزوما
[146] - نفحات الانس من حضرات القدس، نور الدين عبدالرحمن جامي، ص 298.
[147]اسرار الصلوة: ص 472.
[148] - بخشي از دعاي زيارت عاشورا.
[149] - ميزان الحكمة: ج 4، ص 574، ح 9868.
[150] - نك: عدة الداعي و نجاح الساعي: ص 163 و 164.
[151] - مجموعه آثار، شهيد مطهري: ج 16، ص 493.
[152] - ميزان الحكمة: پيشين: ح 8969.
[153] - همان.
[154] - نك: وافي: ج 1، ص 42 و 43.
[155] - داستان راستان، استاد شهيد مرتضي مطهري: داستان 111. برگفته از : بحارالانوار: ج 9، ص 589 ـ الكني و الالقاب، ذيل «البكالي».
[156] - نك: نهج البلاغه: فيض الاسلام: حكمت 74.
[157] - نهج الحياة، محمد دشتي: ج 24، ص 46.
[158] - شهريار.
[159] - نهج البلاغه: ترجمه محمد دشتي، خطبه 193.
[160] - رموز نماز: ص 189. برگرفته از: خصال صدوق.
[161] - نك: رساله لقاء الله: ص 128.
[162] - مرقد ا ين دو داشمند بزرگ با فاصله از هم در نزديكي مسجد شهر بابل (استان مازندران) قرار دارد.
[163] - قصص العلماء: ص 123.
[164] - نك: داستان‌هاي شيرين از نماز شب: ص 56 و 57 . برگرفته از كتاب وحيد بهبهاني: ص 222 و قصص العلماء: ص 123 و 127.
[165] - حافظ.
[166] - نك: دعاي امام سجاد(عليه‌السلام)، معروف به دعاي ابوحمزه ثمالي.
[167] - نيما يوشيج (اميد پليد).
[168] - سوره اسراء، آيه 79.
[169] - تفسير الميزان: ترجمه، سيد محمد باقر موسوي همداني: ج 13، ص 241.
[170] - سوره مزمل، آيه 20.
[171] - نك: اربعين حديث: ج 1، ص 204.
[172] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 424،
[173] - مفتاح الفلاح: ص 349.
[174] - فرشته‌اي بزرگ‌تر از ملائكه.
[175] - خواجه عبدالله انصاري.
[176] - الهي نامه: استاد حسن حسن زاده آملي: ص 37.
[177] - همان: ص 75.
[178] - نگارنده.
[179] - سوره حجر، آيات 98 و 99.
[180] - سوره انسان، آيه 26.
[181] - سوره انبيا، ايه 87.
[182] - اسرار الصلوة: ص 270 و 271.
[183] - حافظ.
[184] - الهي نامه: ص 39.
[185] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 419، ح 10453.
[186] - ترجمه رساله قشيريه: ص 701.
[187] - نك: رموز نماز: ص 193.
[188] - ميزان الحكمة: ج 2، ص 599، ح 9073.
[189] - تفسير نمونه: ج 3، ص 213.
[190] - سوره آل عمران: آيات 190-194.
[191] -   نك: احياي تفكر اسلامي: ص 93.
[192] - تفسير نور الثقلين.
[193] - همان و مجمع البيان: ج 9، ص 170 ذيل آيه 49 سوره مباركه طور.
[194] - همان: ص 73.
[195] - نيما يوشيج.
[196] - حافظ.
[197] - علي نقي كمره‌اي.
[198] - حافظ.
[199] - اسرار الصلوة: ص 483.
[200] - همان: ص 466ـ491.
[201] - همان: ص 482.
[202] - سعدي.
[203] - اسرار الصلوة: ص 23.
[204] -   همان: ص 23.
[205] - سعدي.
[206] - سعدي.
[207] - الهي نامه: ص  75.
[208] - سوره فاطر: آيه 22.
[209] - سوره يس: آيات 69 و 70
[210] - حافظ.
[211] - نك: داستان‌هاي شيرين از نماز شب، پيشين، ص 58. برگرفته از كتاب قصص العلماء: ص 173 و 174.
[212] - همان: ص 70-72. برگرفته از:: يادنامه آيت الله قدوسي: ص 76، 77، 129، 130.
[213] - الهي نامه: ص 29.
[214] - همان: ص 73.
[215] - ارشاد القلوب: ج 2، ص 17.
[216] - سوره يوسف: آيات 97 و 98.
[217] - رموز نماز: ص 190 برگرفته از: بحارالانوار.
[218] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 382، ح 10306.
[219] - نك: زينب بنت الامام اميرالمؤمنين(عليه‌السلام): ص 17 و 18.
[220] - هم او كه به نقلي همسر حسن مثني و عروس امام حسن مجتبي(عليه‌السلام) بوده است.
[221] - نك: فاطمه بنت الحسين: ص 14.
[222] - نك: داستان‌هاي شيرين از نماز شب، ص 86. برگرفته از: كتاب داستان‌هاي نماز: ص 73.
[223] - نك: عرفان اسلامي، حسين انصاريان: ج 1، ص 333.
[224] - نك: داستان‌هاي شيرين از نماز شب: ص 125. برگرفته از كتاب يك كهكشان اشك: ص 71 و 72.
[225] - همان: ص 150. برگرفته از: كتاب پيشاني و خاك: ص 83.
[226] - سوره فجر، آيه 24.
[227] - سوره زمر، آيه 56.
[228] - حافظ.
[229] - اسرار الصلوة: ص 458-465.
[230] - ترجمه رساله قشيريه: ص 702.
[231] - الهي نامه: ص 12.
[232] - المحجة البيضاء: ج 5، ص 146.
[233] - ميرفندرسكي.
[234] - كافي: ج 6، ص 270.
[235] - جامع السعادات: ج 2، ص 5.
[236] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 417، ح 10444.
[237] - نك: اسرار الصلوة: ص 300.
[238] - حافظ.
[239] - اسرار الصلوة: ص 458.
[240] - سعدي.
[241] - همان: ص 28.
[242] - بحارالانوار: ج 13، ص 354.
[243] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 422 و 421، ح 10465 و 10466.
[244] - همان: ص 422، ح 10468.
[245] - بحارالانوار: ج 78، ص 142 ـ وسائل الشيعه: ج 5، ح 3 و 5 و 8.
[246] - وسائل الشيعه: ج 11، ح 12 ـ ميزان الحكمة: پيشين، ح 10467.
[247] - ميزان الحكمة: ج 5، ص 423.
[248] - مرحوم ميرزا جواد ملكي تبريزي پس از پنج صفحه بحث و گلايه از برتر دانستن مطالعه  و ترك شب زنده‌داري مي‌نويسد: «و اين به خاطر عقده‌اي بود كه از قديم الايام در دل داشتم، خداوند از ا ين كه از روي هواي نفس سختي گفته باشم و قلبم از طريق حق خارج شده باشد در گذرد». نك: اسرار الصلوة: پيشين: ص 465.
[249] - همان: ص 460 و 461.
[250] - همان: ص 463 و 464.
[251] - اسرار الصلوة: ص 462 و 463.
[252] - اوصاف پارسايان، عبدالكريم سروش: ص 139 و 140.
[253] - همان: ص 142.
[254] - اسرار الصلوة: ص 463.