737 - استغفار فرشتگان براى اذان گو
روى ان الملائكة اذا سمعت الاذان من اهل الارض
قالت هذه اصوات امة محمد - صلى الله عليه وآله - بتوحيد الله فيستغفرون
الله لامة محمد - صلى الله عليه و اله - حيث يفرغوا من تلك الصلاة ؛
(روايت شده است ) كه فرشتگان هنگامى كه اذان مردم زمين را مى شنوند مى
گويند: اين آواز امت محمد (ص ) به وجدانيت خداوند است از اين رو براى
امت او تا آن گاه كه مردم از آن نماز فارغ شوند استغفار مى كنند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 288)
738 - تاثير اذان و اقامه در گوش نوزاد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ولدله مولود فليؤ ذن فى اذنه اليمنى ، و ليقم
فى اليسرى ، فان ذلك عصمة من الشيطان ؛
كسى كه فرزندى به او داده شد (به دنيا آمد) در گوش راستش اذان و در گوش
چپش اقامه بگويد، زيرا اين عمل ، نوزاد را از شر شيطان حفظ مى نمايد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 162)
739 - اقامه تنها در سفر
قال الصادق - عليه السلام -:
يجزى فى السفر اقامة بغير اذان ؛
در سفر فقط اقامه كفايت مى كند.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 291)
740 - اذان ، درمان بداخلاقى
قال الصادق - عليه السلام -:
من لم ياكل اللحم اربعين يوما ساء خلقه و من ساء
خلقه فاذنوا فى اذنه ؛
كسى تا چهل روز گوشت نخورد بداخلاق مى شود، وقتى كه بداخلاق شد در گوش
او اذان بگوييد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 296)
741 - فايده اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا تغولت لكم الغيلان فاذنوا باذان لصلوة ؛
هرگاه غول زده شديد (يعنى دربيابان وحشت زده شديد و پنداشتيد كه غول
بيابانى سر راه شمارا خواهد گرفت ) اذان بگوييد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 169)
742 - اجابت نداى موذن
قال على - عليه السلام -:
اجابة المؤ ذن يزيد فى الرزق ؛
اجابت دعوت اذان گو، سبب افزايش روزى مى شود.
(بحارالانوار، ج 84، ص 177)
743 - تكرار اذان موذن
قال الباقر - عليه السلام -:
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - اذا سمع
المؤ ذن يوذن قال مثل ما يقوله فى كل شى ء؛
رسول خدا (ص ) وقتى صداى اذان مؤ ذن را مى شنيد، و آن جملات را تكرار
مى كرد.
(الكافى ، ج 3، ص 310، ج 29)
744 - علاقه بلال به رسول خدا (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
ان بلالا كان عبد صالحا، فقال : لااوذن لاحد بعد
رسول الله - صلى الله عليه وآله - ؛
همانا كه بلال بنده اى شايسته بود و گفت : من براى احدى بعد از رسول
خدا (ص ) اذان نمى گويم .
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 286)
745 - همسايگان پيامبر (ص )
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اجاب المؤ ذن و اجاب العلماء كان يوم القيامة
تحت لوائى و يكون فى الجنة فى جوارى و له عند الله ثواب ستين شهيدا؛
هركس به موذن و دانشمند روى آورد روز قيامت در زير پرچم من و در بهشت
همسايه من خواهد بود و براى او در نزد خدا ثواب شصت شهيد است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 154)
746 - موذن ، دشمن ابليس
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ذات يوم لابليس : كم اصدقاؤ كم من امتى يا ابليس
؟قال الامير الجائر، و الغنى المتكبر، والذى لايبالى من اين يكتسب و
فيما ينفقه ، و العالم الذى صدق الامير على جوره ، و التاجر الخائن ، و
المحتكر، و الزانى ، و اكل الربا، و البخيل ، و الذى لايبالى من اين
يجمع المال . و قال النبى - صلى الله عليه وآله -: كم اعداءك من امتى
؟قال ستة عشر نفرا، انت يا محمد! انى ابغضك و العالم العامل بالعلم ، و
حامل القران اذا عمل بما فيه ، و الموذن لله خمسة اوقات ، محب الفقراء
و المساكين و اليتامى ، و ذوقلب رحيم ، و المتواضع للحق و شاب نشا فى
طاعة الله الذى يصلى بالليل و الناس نيام ، و الذى يمسك نفسه عن الحرام
، و الذى ينصح فى الله ، (و فى رواية يدعو للاخوان و ليس فى قلبه شى
ء)، و الذى ابدا يكون على الوضوء، و حسن الخلق ، و المصدق بما ضمن الله
له ، و المحصنات المستورات ، و المستعد للموت ، و صاحب السخاء؛
پيامبر اسلام (ص ) از ابليس پرسيد: در ميان امت من دوستان تو چه كسانى
هستند؟ابليس پاسخ داد: (ده نفر) و افزود، فرمانرواى ظالم ، ثروتمند
متكبر، آن كس كه باكى ندارد از چه راهى مال به دست آورد و در چه راهى
مصرف كند، دانشمند در خدمت ظالم ، تاجر خائن ، محتكر، زناكار، رباخوار،
بخيل ، و كسى كه باكى ندارد كه چگونه اموالش جمع و انباشته است . و سپس
پيامبر (ص ) فرمود: چند نفر در ميان امت من دشمنان تواند؟ پاسخ داد:
شانزده نفر اولشان تويى يا رسول الله !دانشمندى كه به علمش عامل است
اهل قرآن كه به قرآن عمل كند، موذن اذان پنجگانه ، كسى كه دوستدار
فقراء و مساكين و يتيمان است ، آدم رحيم و مهربان ، شخص متواضع در
برابر حق ، جوانى كه اهل نماز شب باشد. كسى كه خود را از ارتكاب به
حرام باز مى دارد، كسى كه به خاطر خدا ديگران را نصيحت كند، كسى كه
هميشه در حال وضو است ، و صاحب اخلاق خوب ، آدم تصديق كننده به وعده
هاى خدا، زنان پاكدامن و افرادى كه خود را براى مرگ آماده مى سازند، و
آدم سخاوتمند.
(المواعظ العدديه ، ص 226)
747 - اذان با صداى بلند
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
اذا انت فلاتخفين صوتك فان الله ياجرك مد صوتك
فيه ؛
زمانى كه اذان گفتى ، صدايت را كوتاه مكن ، زيرا كه خداوند به مقدار
بلندى صداى تو در اذان ، پاداش مى دهد.
(التهذيب ، باب اذان ، حديث 45)
748 - آشنايى به وقت اذان
قال ابوعبدالله - عليه السلام -:
لايستقيم الاذان و لايجوز ان يوذن به الا رجل
مسلم عارف ؛
اذان بر پا نمى شود و نبايد آن را بگويد، مگر مرد مسلمانى كه به وقت آن
آشنا باشد.
(فروع كافى ، ج 3، ص 307، حديث 13)
749 - تحقير اذان
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
سياتى على الناس زمان يتركون الاذان على ضعفائهم
؛
زمانى خواهد آمد كه اذان را تحقير كرده و آن را به افراد ناتوان مى
سپرند.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 690)
فصل چهاردهم : اهميت نماز جماعت
آيات
68 - توصيه به نماز جماعت
واقيموا الصلوة و اتوا الزكوة و اركعوا مع
الراكعين ؛
نماز را بر پا داريد و زكات بدهيد و ركوع كنيد با ركوع كنندگان .
(سوره بقره ، آيه 43)
69 - توصيه به حضرت مريم براى نماز
يا مريم اقنتى لربك و اسجدى و اركعى مع الراكعين
؛
اى مريم فرمانبردار خدا باش و سجده براى حضرت حق به جاى آر و با اهل
ركوع و عبادت به ركوع و بندگى براى پروردگارت برخيز.
(سوره آل عمران ، آيه 43)
احاديث
751 - علت نماز جماعت
عن الرضا - عليه السلام -:
انما جعلت الجماعة لئلا يكون الاخلاص و التوحيد
و الاسلام و العبادة لله الا ظاهرا مكشوفا مشهورا؛
نماز جماعت قرار داده شده است ، تا اخلاص و يگانگى و اسلام و عبادت
براى خداوند آشكار، باز و ظاهر باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372. بحارالانوار، ج 88، ص 12)
752 - خوش گمانى به نمازگزار
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى خمس صلوات فى اليوم و الليلة فى جماعة
فظنوا به خيرا و اجيروا شهادته ؛
هر كه پنج نماز شبانه روز را به جماعت مى خواند به او خوش گمان باشيد و
گواهى اش را بپذيريد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 8. وسائل الشيعه ، ج 5، ص 371)
753 - ثواب پشت سر عالم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
من صلى خلف عالم فكانما صلى خلف رسول الله ؛
كسى كه پشت سر عالم نماز به جا آورد، مانند كسى است كه پشت سر پيغمبر
خدا نماز خوانده است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 119)
754 - صف جهاد و صف جماعت
قال ابوالحسن موسى بن جعفر - عليه السلام -:
ان الصلوة فى الصف الاول كالجهاد فى سبيل الله -
عز و جل - ؛
نماز خواندن در صف اول ، مانند جهاد در راه خداست .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 387)
755 - ثواب اقتدا به عالم
قال الصادق - عليه السلام -:
الصلاة خلف العالم بالف ركعة ؛
نماز در پشت سر يك عالم برابر هزار ركعت است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 5)
756 - صف اول جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
ان الله و ملئكته يصلون على الذين يصلون الصفوف
الاول ؛
به حقيقت خداوند و فرشتگانش بر كسانى كه صفهاى اول نماز جماعت را به هم
پيوند مى دهند، درود مى فرستند.
(كنزالعمال ، ج 2، ص 623)
757 - لبيك به اذان نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا سمعت الاذان فات ولو حبوا؛
هنگامى كه اذان نماز را شنيدى ، هرچه سريعتر به مسجد بيا، گرچه سينه
خيز باشد.
(كنزالعمال ، ج 7، ص 548)
758 - امام جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
امام القوم وافدهم فقدموا فى صلاتكم افضلكم ؛
امام جماعت هرجمعى نماينده آن در پيشگاه خداوند مى باشد، پس براى امامت
جماعت خود بهترينها را برگزينيد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 109)
759 - عذاب دنيوى براى تارك نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
ان قوما جلسوا عن حضور الجماعة فهم رسول الله -
صلى الله عليه وآله - ان يشعل النار فى دورهم حتى خرجوا و حضروا
الجماعة مع المسلمين ؛
عده اى در هنگام وقت نماز جماعت مى نشستند (و به نماز جماعت حاضر نمى
شدند) پيامبر اسلام تصميم گرفت كه خانه هاى آنها راآتش بزند تا از
منازلشان بيرون آمده و در جماعت مسلمين حاضر شوند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 16)
760 - نماز جماعت در صبح
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لان اصلى الصبح فى جماعة احب الى من ان اصلى
ليلتى حتى اصبح ؛
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم ، در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده
دارى تا صبح است .
(كنزالعمال ، ج 8، حديث 22792)
761 - آفات جدايى از جمعيت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
من فارق جماعة المسلمين فقد خلع ربقة الاسلام من
عنقه قيل : يا رسول الله و ما جماعة المسلمين ؟قال : جماعة اهل الحق و
ان قلوا؛
كسى كه از جمعيت مسلمان جدا شود، رشته اسلام را از گردنش باز نموده .
از حضرت سؤ ال شد: منظور كدام جمعيت است ؟آن حضرت فرمود: مردم و اهل حق
، هرچند كم باشند.
(امالى شيخ صدوق ، ص 272)
762 - فضيلت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
صلاة الرجل فى جماعة خير من صلاته فى بيته
اربعين سنة . قيل : يا رسول الله !صلوة يوم ؟ فقال : صلوة واحدة ؛
نماز خواندن انسان در جماعت بهتر است از نمازى كه چهل سال در خانه
خوانده شود. عرض كردند: يا رسول الله ! نماز يك روز؟ حضرت فرمود: بلكه
يك نماز.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 374)
763 - اخطار پيامبر و ترك نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
هم رسول الله - صلى الله عليه وآله - باحراق قوم
فى منازلهم لايصلون بالجماعة ؛
حضرت پيغمبر (ص ) خواست خانه ها را بر قومى كه در منازل خود نماز مى
گزاردند و به جماعت حاضر نمى شدند، بسوزاند.
(لئالى الاخبار، ج 4، ص 205)
764 - بى اعتنايى به نماز جماعت
عن ابى جعفر - عليه السلام - قال : قال على - عليه السلام -:
من سمع النداء فلم يجبه من غير علة فلا صلاة له
؛
هركس كه صداى اذان جماعت را بشنود و بدون هيچ عذرى پاسخ ندهد، نماز
ندارد (نمازش مقبول نيست ).
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 375)
765 - برائت از آتش دوزخ و نفاق
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى اربعين يوما جماعة يدرك التكبيرة الاولى
، كتب له برائتان برائة من النار و برائة من النفاق ؛
كسى كه نماز خود را با جماعت و با درك تكبير اول نماز، چهل روز انجام
دهد، خداوند دو برائت را براى او مقرر مى سازد:
1 - برائت از آتش دوزخ .
2 - برائت از نفاق .
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
766 - ترك نمازجماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
من ترك الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمين
من غير علة فلا صلاة له ؛
كسى كه از روى بى ميلى ، بدون عذر و علت نماز جماعت را كه اجتماع
مسلمانان است ترك كند، نمازى براى او نيست .
(امالى شيخ صدوق ، ص 290)
767 - نماز جماعت با هر دشوارى
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة جماعة ولو على راءس زج ؛
در نماز جماعت شركت نماييد، گرچه آن رابر سر آهن نوك نيزه و انجام دهيد
(يعنى هر قدر سخت و دشوار باشد، از حضور در جماعت دريغ نكنيد).
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
768 - رعايت حال ماءمومين
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
انى لاكون فى الصلوة فاسمع بكاء الصبى فاخفف
مخافة ان اشق على امه ؛
من گاهى در حال نماز كه هستم صداى گريه كودكى را مى شنوم و نماز را سبك
و كوتاه مى كنم ، چرا كه مى ترسم مادرش را به رنج افكنم .
(كنزالعمال ، ج 7، ص 601، حديث 20455)
769 - دورى از ايمان
قال الصادق - عليه السلام -:
من خلع جماعة المسلمين قدر شبر، خلع ربقة
الايمان من عنقه ؛
كسى كه به اندازه يك وجب از جماعت مسلمانان (عملا) دورى كند، ريسمان
ايمان را از گردنش درآورده و به دور افكنده است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 13)
770 - ترك نماز جماعت بدون عذر
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لاصلوة لمن لم يصل فى المسجد مع المسلمين الا من
علة ؛
كسى كه بدون عذرى در جماعت مسلمانها در مسجد شركت نكند، نمازش
پذيرفته نيست .
(وسائل الشيعه ج 3، ص 377)
771 - نظم صفهاى جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
يا ايها الذين اقيموا صفوفكم و امسحوا بمناكبكم
لئلايكون فيكم خلل ، و لا تخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم الا و انى
اراكم من خلفى ؛
رسول خدا (ص ) خطاب به جمعيتى فرمود: اى مردم صفهاى (نمازجماعت ) را
منظم و مساوى كنيد و دوش به دوش بايستيد تا فاصله و جدايى ميان شما
نيفتد و نامرتب نباشيد كه خداوند دلهاى شما را از يكديگر دور گرداند و
بدانيد كه من شما را از پشت سر مى بينم كه چگونه نظم را در صفهاى جماعت
برقرار مى كنيد.
(ثواب الاعمال ، ص 520)
772 - نماز و وحدت اسلامى
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى معهم فى الصف الاول كان كمن صلى خلف رسول
الله فى الصف الاول ؛
كسى كه در صف اول نماز جماعت شركت نمايد، مانند آن است كه در صف اول
پشت سر پيامبر (ص ) نماز خوانده باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 3، ص 381)
773 - نماز به صورت نماز جماعت
قال الرضا - عليه السلام -:
الصلوة فى جماعة افضل ؛
نماز به صورت جماعت با فضيلت ترين است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 4، ص 450)
774 - نماز جماعت پيامبران در بيت المقدس
ان رسول الله - صلى الله عليه وآله - قال :
اتيت بدابة ... فركبت و معى جبرئيل - عليه
السلام - فسرت ... ثم دخلت بيت المقدس فجمع لى الانبياء - عليهم السلام
- فقدمنى جبرئيل حتى اممتهم ؛
دابه اى (مركبى آسمانى ) براى من آورده شد... و در حالى كه جبرئيل (ع )
با من بود سوار شديم و به سير پرداختيم (سفر معراج را آغاز كردم )...
سپس به بيت المقدس داخل شدم ، همه پيامبران (ع ) به خاطر من گرد آمده
بودند، سپس جبرئيل مرا پيش فرستاد تا امامتشان را (در نماز) به عهده
گيرم .
(الاحاديث القدسيه ، ج 1، ص 136)
775 - پرخاش رسول خدا (ص )
قال الصادق - عليه السلام -:
صلى رسول الله - صلى الله عليه وآله - الفجر
فلما انصرف اقبل بوجهه على اصحابه فسال عن اناس هل حضروا؟ فقالوا: لا
يارسول الله ، فقال اغيب هم ؟ فقال : اما انه ليس من صلاة اشد على
المنافقين من هذه الصلاة و العشاء؛
رسول خدا (ص ) روزى پس از اداى نماز صبح در مسجد رو به اصحاب كرده و از
حال مردى كه نامشان را يك به يك برد پرسيد كه آيا اينان به جماعت حاضر
شده اند؟اصحاب عرض كردند: نه يا رسول الله . حضرت با تعجب پرسيد آيا
آيا غايبند؟ بعد فرمود: به راستى كه هيچ نمازى بر منافقان از اين نماز
(صبح ) و نماز عشاء دشوارتر نخواهد بود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 378. ثواب الاعمال ، ص 275)
776 - تاخير نماز به خاطر جماعت
عن جميل بن صالح انه سال ابا عبدالله - عليه
السلام - ايهما افضل ؟يصلى الرجل لنفسه فى اول الوقت او يؤ خرها قليلا
و يصلى باهل مسجده اذا كان امامهم ؟ قال : يوخر و يصلى باهل مسجده اذا
كان الامام ؛
جميل بن صالح از امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: كدام يك از اين دو افضل است
: انسان در اول وقت نمازش را بخواند يا مقدارى نماز را تاخير بيندازد
تا با اهل مسجد به جماعت نماز بخواند، زمانى كه مسجد امام جماعت دارد؟
حضرت فرمود: نماز را به تاخير بينداز، با اهل مسجد نماز بخوان ، زمانى
كه مسجد امام جماعت دارد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 388)
777 - آفات بى ميلى به مساجد
قال الصادق - عليه السلام -:
و من صلى فى بيته جماعة رغبة عن المساجد فلا
صلاة له و لمن صلى معه الا من علة تمنع من المسجد؛
و هر كس از روى بى ميلى به مساجد در خانه اش هرچند نماز جماعت بخواند
براى او نمازى نخواهد بود و حتى براى كسانى كه با او نماز خوانده اند،
مگر آن كه واقعا علتى مانع از حضور در مسجد بوده باشد.
(امالى طوسى ، ج 2، ص 307)
778 - جبران و فوت تكبيراول
عن عبدالله بن مسعود - رحمه الله - انه فاتته
تكبيرة الافتتاح يوما فاعتق رقبة و جاء الى النبى - صلى الله عليه وآله
- فقال يا رسول الله فاتتنى تكبيرة الافتتاح يوما فاعتقت رقبة هل كنت
مدركا فضلها؟ فقال : لافقال ابن مسعود ثم اعتق اخرى هل كنت مدركا
فضلها؟ فقال : لايابن مسعود! و لو انفقت ما فى الارض جميعا لم تكن مدرك
فضلها؛
عبدالله بن مسعود روزى به تكبير اول نماز جماعت نرسيد و براى جبران فوت
اين ثواب يك بنده آزاد كرد، آمد خدمت رسول خدا (ص ) عرض كرد: يا رسول
الله من به تكبير اول نماز جماعت نرسيدم و جهت جبران يك بنده آزاد كردم
. آيا با اين كار آن ثواب فوت شده را درك خواهم كرد؟ حضرت فرمود: خير،
ابن مسعود گفت : يك بنده ديگر آزاد خواهم كرد آيا به ثواب فوت شده
خواهم رسيد؟ حضرت فرمودند: خير، اى ابن مسعود اگر آن چه در زمين است در
راه خدا انفاق كنى ثواب فوت شده را درك نخواهى كرد.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
779 - مداومت بر نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و من لزم جماعة المسلمين حرمت عليهم غيبته و
ثبتت عدالته ؛
كسى كه بر نماز جماعت مداومت داشته باشد، غيبت او بر مسلمانان حرام و
عدالتش ثابت مى شود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 394)
780 - فضيلت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
صلاة الجماعة افضل من صلاة الفرد بخمس و عشرين
درجة ؛
يك نماز كه به جماعت برگزار گردد، برترى و فضيلت دارد بر بيست و پنج
نماز فرادى .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 374)
781 - غيبت و قطع رابطه با تارك نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
لاصلاة لمن لايصلى فى المسجد مع المسلمين الا من
علة و لاغيبة لمن صلى فى بيته و رغب عن جماعتنا و من رغب عن جماعة
المسلمين سقطت عدالته و وجب هجرانه ؛
كسى كه بدون عذر موجهى با مسلمين در مسجد نماز جماعت نمى خواند نمازش
كامل نيست ، و كسى كه در منزلش نماز مى خواند و نسبت به جماعت مسلمين
بى توجه است غيبتش جايز است و كسى كه نسبت به جماعت مسلمين بى توجه است
از عدالت ساقط است و واجب است دورى كردن از او.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 394)
782 - امام جماعت فكر مامومين
قال الصادق - عليه السلام -:
ينبغى للامام ان يكون صلاته صلاة اضعف من خلفه ؛
بر امام جماعت شايسته است كه نمازش بر اساس نماز ضعيفترين مامومين خود
باشد (نماز را در حال نماز جماعت طولانى نكند).
(من لايحضره الفقيه ، ص 381)
783 - اهميت نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
الصلاة جماعة و لو على راس زج اذا سئلت عمن
لايشهد الجماعة فقل : لا اعرفه ؛
نماز بايد به صورت جماعت خوانده شود، ولو بر نوك تيز پيكان باشد، زمانى
كه از شما سؤ ال شد در مورد كسى كه به جماعت حاضر نمى شود، بگوييد او
را نمى شناسيم .
784 - تنظيم صفوف نماز جماعت
فى الرواية :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يسوى
صفوفنا كانما يسوى بها القداح ؛
راوى مى گويد: رسول گرامى اسلام (ص ) وقت نماز جماعت آن چنان صفوف
جماعت ما را منظم مى كرد كه تو گويى كاسه ما را پهلوى هم مى چيند و
منظم مى كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 470)
785 - فضيلت دو ركعت نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
ان الصلاة فى الجماعة تفضل على صلاة الفرد ثلاث
و عشرين درجة تكون خمسا و عشرين صلاة ؛
(دو ركعت ) نماز جماعت فضيلت دارد بر نماز فرادى به بيست و سه درجه و
بيست و پنج نماز محسوب مى شود.
(ثواب الاعمال ، ص 87)
786 - فضيلت سمت راست
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فضل ميامن الصفوف على مياسرها كفضل صلوة الجماعة
على صلوة الفرد؛
فضيلت سمت راست بر سمت چپ ، صفهاى جماعت همانند فضيلت نماز جماعت است
بر نماز فرادى .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 465)
787 - پاداش قدم برداشتن براى نماز جماعت
عن جعفر بن محمد عن ابائه - عليهم السلام -:
وفى وصية النبى - صلى الله عليه وآله - لعلى -
عليه السلام - قال ثلاث درجات منها المشى بالليل و النهار الى الجماعات
؛
رسول خدا (ص ) در وصيتى به على (ع ) فرمود: سه چيز موجب درجه و قرب به
خداست يكى از آن سه چيز، روز و شب به طرف نماز جماعت قدم برداشتن است .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
788 - انتظار نماز جماعت كفاره گناهان
عن ابى الحسن - عليه السلام -:
انتظار الصلوة جماعة من جماعة الى جماعة كفارة
كل ذنب ؛
انتظار نماز جماعت ، از نماز جماعتى تا نماز جماعتى ديگر، كفاره همه
گناهان است .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 388)
789 - محو گناه
ابا الحسن موسى بن جعفر عليهما السلام يحدث عن ابيه - عليه السلام -
انه قال :
من اسبغ وضوئه فى بيته و تمشط و تطيب ثم مشى من
بيته غير مستعجل و عليه السكينة و الوقار الى مصلاة رغبة فى جماعة
المسلمين لم يرفع قدما و لم يضع اخرى الا كتب له حسنة ، و محت عنه سيئة
و رفعت له درجة فاذا ما دخل المسجد الى ان قال - عليه السلام - ثم
افتتح الصلوة مع الامام جماعة الا وجبت له من الله المغفرة و الجنة من
قبل ان يسلم الامام ؛
امام موسى بن جعفر (ع ) از پدر بزرگوارش نقل فرمود: كسى كه در منزلش
وضوى كامل بگيرد و مويش را شانه كند و خود را معطر نمايد، سپس از خانه
اش بدون عجله و با آرامش و وقار بيرون آيد و به طرف محل نماز برود در
حالى كه ميل به جماعت مسلمين دارد قدمى از زمين بر نمى دارد و نمى
گذارد مگر اين كه يك حسنه برايش نوشته شود و يك گناه از او محو گردد و
يك درجه به خدا نزديك شود تا زمانى كه داخل مسجد شود. تا اينكه فرمود:
سپس نماز را با امام جماعت شروع كند از طرف خدا مغفره و بهشت بر او
واجب مى شود قبل از اينكه امام سلام نماز را بدهد.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 387)
790 - پاداش حركت به سوى مسجد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و من مشى الى مسجد يطلب فيه الجماعة كان له بكل
خطوة سبعون الف حسنة ، و يرفع له من الدرجات مثل ذلك ، فان مات و هو
على ذلك و كل الله به سبعين الف ملك يعودونه فى قبره و يبشرونه و
يونسونه فى وحدته و يستغفرون له حتى يبعث ؛
كسى كه به قصد شركت در نماز جماعت به سوى مسجد گام بر مى دارد، خداوند
متعال در مقابل هرگامى كه بر مى دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش مى
دهد و به همين ميزان نيز درجات وى بالا خواهد رفت و اگر در چنين حالى
بميرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مامور مى نمايد تا در قبر به
ديدار او رفته ، وى را بشارت دهند و در تنهايى قبر انيس او باشند و تا
روز قيامت برايش طلب آمرزش كنند.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
791 - برترى نماز جماعت در مسجد
وساله رجل فقال : ان لى مسجدا على باب دارى
فايهما افضل اصلى فى منزلى فاطيل الصلاة او اصلى لهم و اخلف فكتب : صل
بهم و احسن الصلاة و لاتثقل ؛
مردى از حضرت امام صادق (ع ) سؤ ال كرد: مسجدى در همسايگى من قرار دارد
من در خانه (با انجام مستحبات ) و طولانى نماز بخوانم بهتر است يا در
مسجد با جماعت (به طور مختصر) نماز بخوانم بهتر است ، امام در جواب
نوشت : با جماعت نماز بخوان و از نماز فرادى طويل بپرهيز.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 477)
792 - كامل كننده نماز
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
سووا صفوفكم فان تسوية الصف تمام الصلاة ؛
صفهاى نماز جماعت ، را مساوى كنيد، پس همانا كه مساوى كردن صفها، كامل
كننده نماز است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 20)
793 - ترك همسايگى مسجد
قال الصادق - عليه السلام -:
رفع الى اميرالمؤ منين - عليه السلام - بالكوفة
ان قوما من جيران المسجد لايشهدون الصلاة جماعة فى المسجد فقال :
ليحضرن معنا صلاتنا جماعة او ليتحولن و لايجاورونا و لانجاورهم ؛
به حضرت على (ع ) خبر دادند كه در كوفه قومى هستند در همسايگى مسجد، كه
به جماعت مسلمين در مسجد حاضر نمى گردند امام فرمود: بايد به جماعت ما
و نماز با ما در مسجد حاضر شوند، و گرنه بايد كوچ كنند و از همسايگى
مسجد دور شوند و با ما همسايه نباشند و ما نيز با آنان مجاور نباشيم .
(بحارالانوار، ج 88، ص 13)
794 - همسايه مسجد و حضور در نماز جماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
لاصلاة لمن لايشهد الصلاة من جيران المسجد
الامريض او مشغول ؛
كسى كه همسايه مسجد است و به نماز (جماعت ) حاضر نمى شود نمازش كامل
نيست ، مگر مريض باشد يا عذر موجهى داشته باشد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 375)
795 - حضور در نماز جماعت با قصد پاك
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من اتى الجماعة ايمانا و احتسابا استانف العمل ؛
كسى كه در نماز جماعت با ايمان و قصد پاك و خشنودى خدا داخل شود، اعمال
خود را از سر گيرد. (كنايه از اين است كه گناهان گذشته اش بخشيده مى
شود.)
(ثواب الاعمال ، ص 87)
796 - سبب ورود بهشت
قال الصادق - عليه السلام -:
من صلى عن يمين الامام اربعين يوما دخل الجنة ؛
كسى كه سمت راست امام جماعت چهل روز نماز بخواند وارد بهشت مى شود.
(جامع احاديث ، ج 6، ص 465)
797 - اخطار به همسايه مسجد
عن رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
و ما منكم من احد يخرج من بيته متطهرا فيصلى
الصلوة فى الجماعة مع المسلمين ثم يقعد ينتظر صلوة الاخرى الا و
الملائكة تقول : اللهم اغفر له ، اللهم ارحمه ؛
وقتى شما از خانه خارج مى شويد، با طهارت باشيد، و شركت در جماعت با
مسلمين بكنيد، و انتظار نماز باشيد، در اين صورت ملائكه براى شما دعا
مى كنند، خدايا او را بيامرز، خدايا بر او رحم كن .
(جامع احاديث ، ج 6، ص 387)
798 - صفوف نماز جماعت ، مثل صفوف ملائكه
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اما الجماعة صفوف امتى كصفوف الملائكة و الركعة
فى الجماعة اربع و عشرون ركعة ، كل ركعة احب الى الله - عز و جل - من
عبادة اربعين سنة ؛
اما نماز جماعت ، به درستى كه صفوف امت من ، مثل صفوف ملائكه است و يك
ركعت نماز در جماعت بيست و چهار ركعت به حساب مى آيد، كه هر ركعتى
محبوبتر است نزد خدا از عبادت چهل سال .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
799 - صف اول و صف ملائكه
قال على - عليه السلام -:
افضل الصفوف اولها و هو صف الملائكة و افضل
المقدم ميا من الامام ؛
بهترين صفهاى نماز جماعت ، صف اول است ، و آن صف ملائكه است و بهترين
جاى صف اول سمت راست امام است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 18)
800 - فضيلت يك ركعت
قال الرضا - عليه السلام -:
فضل الجماعة على الفرد بكل ركعة الفا ركعة ؛
فضيلت نماز جماعت بر نماز فرادى هريك ركعت برابر با دو هزار ركعت است .
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
801 - نماز جماعت سبب ورود به بهشت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فما من مؤ من مشى الى الجماعة الا خلف الله عليه
اهوال يوم القيامة ، ثم يامر به الى الجنة ؛
پس مؤ منى نيست كه در راه نماز جماعت قدم بردارد مگر اين كه خداوند
تبارك و تعالى ترس و هراس روز قيامت را براى او سبك مى گيرد، سپس او را
امر مى كندبه ورود به بهشت .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 372)
802 - اقتداء به امام جماعت اهل ولايت
قال الرضا - عليه السلام -:
و لاتصلى خلف فاجر و لايقتدى الا باهل الولاية ؛
پشت سرآدم فاجر نماز نخوان ، اقتدافقط بر شخص اهل ولايت اهل بيت عصمت و
طهارت جايز است .
(تحف العقول ، ص 308)
803 - بهترين صفوف نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
خير صفوف الصلاة المقدم ، و لو يعلم الناس ما فى
الصف الاول لم يصل اليه احد الا باستهام ؛
بهترين صفوف نماز جماعت صف اول است ، اگر مردم مى فهميدند صف اول چقدر
فضيلت دارد، (همه مردم در صف اول شركت مى كردند) و در نتيجه با قيد
قرعه در صف اول نماز مى خواندند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 18)
804 - استجابت دعا
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله يستحيى من عبده اذا صلى فى جماعة ثم
ساله حاجة ان ينصرف حتى يقضيها؛
زمانى بنده اى نمازش را به جماعت بخواند، خداوند از او حياء مى كند، و
هنگامى كه از او طلب حاجت كرد، منصرف نشود ؛ مگر اينكه حاجتش را
برآورد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 4)
805 - اقتداء به امام جماعت عادل
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اذا كان العبد خلف الامام كتب الله له مائة الف
الف و عشرين درجة ؛
هرگاه بنده خدا پشت امام عادل به نماز بايستد براى او صد هزار هزار و
بيست درجه خداوند ثواب منظور مى كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
806 - محافظت بر صف اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله - :
و من حافظ على الصف الاول و التكبيره الاولى
لايوذى مسلما اعطاه الله من الاجر ما يعطى الموذنون فى الدنيا و الاخرة
؛
كسى كه محافظت و مداومت بر صف اول و تكبير اول نمايد، و مسلمانى را
اذيت نكند، خداوند به او اجرى معادل اجرى كه موذن در دنيا و آخرت
دريافت مى كند عطا خواهد كرد.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 387)
807 - تنظيم صفوف نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
سدوا فرج الصفوف و من استطاع ان يتم الصف الاول
او الذى يليه فليفعل ذلك فان ذلك احب الى نبيكم و اتموا الصفوف فان
الله و ملائكته يصلون على الذين يتمون الصفوف ؛
صفوف نماز جماعت ، كه خالى است آن را پركنيد، و هركس كه قدرت دارد بر
اين كه صف اول را تمام كند يا پهلوى صف اول را پر كند اين كار را انجام
دهد پس به درستى كه اين كار نزد پيامبر اسلام محبوب است و تمام كنيد
صفهاى (نماز جماعت ) را ناقص نگذاريد، پس به درستى كه خدا و ملائكه
درود مى فرستند بر آنان كه صفوف را تكميل كند.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 474)
808 - اقتداء به سه گروه ممنوع است
قال الصادق - عليه السلام -:
ثلاثة لايصلى خلفهم : المجهول ، و الغالى و ان
كان يقول بقولك ، و المجاهر بالفسق و ان كان مقتصدا؛
پشت سر سه گروه نماز نخوان (اقتداء نكن ):
1 - پشت سر شخص ناشناخته .
2 - مرد غلو كننده ، هرچند كه امامى و هم عقيده تو باشد.
3 - شخص متظاهر به فسق و گناه ، اگر چه مردى ميانه رو و معقول باشد.
(خصال صدوق ، ص 154)
809 - آفات بى نظمى در نماز جماعت
قال الباقر - عليه السلام -:
ينبغى للصفوف ان تكون تامة متواصلة بعضها الى
بعض ، و يكون بين كل صفين قدر مسقط جسد الانسان اذا سجد؛
سزاوار است كه صفها كامل و به هم پيوسته باشند، و ميان دو صف فاصله به
اندازه اى باشد كه يك انسان بتواند سجده كند و اگر در نماز جماعت فاصله
دو صف جلو و عقب كمتر از اين باشد، چنين نمازى ، نماز كامل و درستى
نيست .
(دعائم الاسلام ، ج 1، ص 155)
810 - فضيلت صف اول بر صف دوم
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
فضل الصف الاول على الثانى كفضلى على امتى ؛
فضيلت صف اول بر صف دوم (نماز جماعت ) مثل فضيلت من است بر امتم .
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 465)
811 - تاثير تكبير اول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من ادرك التكبيرة الاولى اربعين يوما فى خمس
صلوات كتب له براءة من النار و برائة من النفاق ؛
كسى تكبير اول نماز پنجگانه را در نماز جماعت چهل روز درك كند، براى او
آزادى از آتش جهنم و آزادى از نفاق نوشته مى شود.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
812 - مانع اقتدا به مامومين
قال الصادق - عليه السلام -:
من قال بالجسم فلا تعطوه شيئا من الزكاة و
لاتصلوا خلفه ؛
هركس قائل به جسمانيت خدا باشد از زكات چيزى به او ندهيد و در پشت سرش
نماز نخوانيد.
(من لايحضره الفقيه ، ج 1، ص 379)
813 - توجه رسول خدا (ص ) به نماز جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
اقيموا صفوفكم ، فانى اريكم من خلفى كما اريكم
من قدامى و من بين يدى و لاتخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم ؛
صفهاى نماز را مرتب كنيد، پس همانا من شما را از پشت سر مى بينم ، همان
طور شما را از جلو مى بينم ، و بين صفهاى خود جدايى و فاصله نيندازيد،
كه خدا بين قلبهاى شما جدايى مى اندازد.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 468)
814 - آفات بى نظمى در نماز جماعت
عن ابن مسعود قال :
كان رسول الله - صلى الله عليه وآله - يمسح منا
كبنا فى الصلوة و يقول : استووا و لاتختلفوا فتختلف قلوبكم ؛
رسول خدا (ص ) شانه هاى نمازگزار را در نماز جماعت مى گرفت و منظم مى
كرد، و مى فرمود: مساوى و منظم باشيد، نامنظم و جدا از هم نباشيد كه
قلبهاى شما از همديگر جدا مى شود.
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 470)
815 - فضيلت تكبيراول
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
التكبيرة الاولى مع الامام خير من الدنيا و ما
فيها؛
تكبير اول نماز را با امام جماعت گفتن بهتر است از دنيا و آن چه در آن
است .
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488. بحارالانوار، ج 88، ص 15)
816 - خروج بدون علت از مسجد
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من سمع النداء فى المسجد فخرج منه من غير علة
فهو منافق الا ان يريد الرجوع اليه ؛
كسى كه بانگ نماز را در مسجد بشنود و بدون علت از آن جا خارج شود،
منافق است ،مگر آن كه قصد بازگشت به آن جا را داشته باشد.
(بحارالانوار، ج 88، ص 9)
817 - نمازهاى پنجگانه با جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
من صلى الخمس فى الجماعة و حافظ على الجمعة فقد
اكتال الاجر بالمكيال الاوفى و قال تعالى : ((ثم
يجزيه الجزاء الاوفى )) ؛
كسى كه نماز پنج وقت خود را به جماعت بخواند و به نماز جمعه حاضر شود،
پس به تحقيق اجر خود را به حد كافى دريافت كرده است . سپس رسول خدا
(ص ) اين آيه كريمه را تلاوت فرمود: ((پس
جزا داده شود بر آن ، جزاى كاملتر)).
(جامع احاديث الشيعه ، ج 6، ص 386)
818 - محروميت از امور اجتماعى
عن اميرالمؤ منين - عليه السلام -:
بلغه ان قوما لايحضرون الصلاة فى المسجد فخطب
فقال : ان قوما لا يحضرون الصلاة معنا فى مساجدنا فلايواكلونا و
لايشاربونا و لايشاورونا و لايناكحونا و لاياخذوا من فيئنا شيئا او
يحضروا معنا صلاتنا جماعة ؛
به اميرالمؤ منين على (ع ) خبر رسيد كه گروهى براى نماز در مسجد حاضر
نمى شوند. حضرت خطبه اى خواندو در آن خطبه چنين فرمود: به درستى كه
گروهى براى نماز در مساجد ما حاضر نمى شوند پس با ما هم ، نه غذا
بخورند، نه آب بياشامند و نه مشورت كنند و نه از ما (زن ) بگيرند و از
غنايم ما چيزى اخذ نكنند، تا اين كه در نماز جماعت با ما حاضر شوند.
(بحارالانوار، ج 88، ص 14)
819 - مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و اذا قمت فى صلاتك للناس ، فلا تكونن منفرا و
لامضيعا فان فى الناس من به العلة و له الحاجة ؛
و هنگامى كه به نماز جماعت براى مردم مى ايستى بايد نمازت نه نفرت آور
و نه تضييع كننده باشد (نه آن قدر آن را طول بده كه موجب تنفر مامومين
شود و نه آن قدر سريع كه نماز را ضايع كنى ) چرا كه در بين مردمى كه با
تو به نماز ايستاده اند، هم بيمار وجود دارد و هم افراد حاجتمند هست .
(نهج البلاغه ، نامه 52)
820 - بهترين جاى صف اول
قال الرضا - عليه السلام -:
و ان كنت خلف الامام فلا تقوم فى الثانى ان وجدت
فى الاول موضعا؛
اگر مى خواهى در پشت امام جماعت قرار بگيرى ، تا زمانى كه در صف اول
جاى خالى براى تو هست در صف دوم قرار نگير.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 490)
821 - مورد شفيع امام جماعت
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان امامك شفيعك الى الله - عز و جل - فلا تجعل
شفيعك سفيها و لا فاسقا؛
همانا امام و پيشنماز تو، شفيع و واسطه تو به درگاه با عظمت الهى است ،
پس هرگز كسى را كه فاسد و بى خرد است وسيله و شفيع خود به درگاه الهى
قرار مده .
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 492)
822 - اولين نماز جماعت
قال الصادق - عليه السلام -:
اول جماعة كانت ان رسول الله - صلى الله عليه
وآله - كان يصلى و اميرالمؤ منين على بن ابى طالب - عليه السلام - معه
؛
نخستين جماعتى كه برگزار شد، روزى بود كه رسول خدا (ص ) داشت نماز مى
خواند و على بن ابيطالب اميرالمؤ منين (ع ) همراه آن حضرت بود.
(وسائل الشيعه ، ج 5، ص 373)
823 - سفارش رسول خدا (ص ) در مقدار نماز جماعت
قال على - عليه السلام -:
و قد سالت رسول الله - صلى الله عليه وآله - حين
وجهنى الى اليمن كيف اصلى بهم ؟فقال : صل بهم كصلاة اضعفهم ، و كن
بالمؤ منين رحيما؛
من از رسول خدا (ص ) به هنگامى كه مرا به سوى ((يمن
)) فرستاد، پرسيدم ، چگونه با آنان نماز
بخوانم ؟ آن حضرت در پاسخم فرمود: ((نمازى
بخوان همچون نمازى كه ناتوان ترين آن ها مى خواند و نسبت به مؤ منان
رحيم و مهربان باش )).
(نهج البلاغه ، نامه 52)
824 - شفاعت كننده
قال رسول الله - صلى الله عليه وآله -:
ان الله وعد ان يدخل الجنة ثلاثة نفور بغير حساب
و يشفع كل واحد منهم فى ثمانين الفا، المؤ ذن و الامام ، و رجل يتوضا
ثم يدخل المسجد فيصلى فى الجماعة ؛
همانا خداوند به سه گروه وعده داد، بدون حساب وارد بهشت شوند، و هر يك
از اين سه گروه (روز قيامت ) مى توانند هشتاد هزار نفر را شفاعت كنند و
آن ها عبارتند از:
1 - موذن .
2 - امام جماعت .
3 - كسى كه وضو بگيرد، سپس داخل مسجد شود و نماز را به جماعت به جا
آورد.
(مستدرك الوسائل ، ج 1، ص 488)
