(1) - مادر بتهايت نفس شماست.
(2) - همانا رستگار شدند مؤمنانى كه رد نمازشان خاشع اند. سوره مؤمنون (23): آيات 1 و 2.
(3) - مرا از آتش و او را از گل آفريده‏اى. سوره اعرف (7)، آيه 12.
(4) - مرا تا روزى كه برانگيخته شوند مهلت ده. سوره اعراف (7): آيه 14.
(5) - قلب خود را قبله زبانت قرار ده؛ جز با اشاره قلب و موافقت قل و رضاى ايمان زبان مجنبان. مصباح الشريعه، باب 5 (فى الذكر). مستدرك الوسائل، كتاب الصلوه تابواب الذكر، باب النوادر، حديث 2.
(6) - اصول كافى، ج 4، ص 405، كتاب فضل القرآن، باب فضل حامل القرآن، حديث 4.
(7) - اصول كافى، ج 3، ص 137، كتاب الايمان و الكفر، باب الاقتصاد فى العباده، حديث 2.
(8) - آنان كه بر نمازهايشان محافظت دارند. سوره معارج (70): آيه 34؛ سوره مومنون (23)، آيه 9.
(9) - نفس نفس كردن، سبقت گرفتن.
(10) - خود را به اكراه به عبادت وادار مسازيد. اصول كافى، ج 3، ص 129، كتاب الايمان و الكفر، باب استواء العمل و المداومه عليه، حديث 3.
(11) - اى على! اين دين متين و استوار است؛ با رفق و مدارا در آن گام نه و پرستش پروردگارت را مبغوض خود مكن. اصول كافى، ج‏3، ص 138، كتاب الايمان و الكفر، باب الاقتصاد فى العباده، حديث 6.
(12) - هنگامى كه قلوب نشاط و بهجت دارند به آنها امانت بسپاريد؛ و وقتى كه گريزان‏اند آنها را واگذاريد. بحار الانوار، ج 75، ص 377، كتاب الروضه، باب 29، حديث 3.
(13) - بحار الانوار، ج 100، ص 220، كتاب العقود و الايقاعات ابواب النكاح باب 1، حديث 14. به نقل از امالى شيخ طوسى، ج 2، ص 132.
(14) - همان، حديث 18 و 35. به نقل از روضه الواعظين، ص 373؛ و نوادر راوندى، ص 12.
(15) - وسائل الشيعه، ص 15، كتاب النكاح، باب 2، حديث 6.
(16) - آنچه را كه خدا بر شما حلال فرموده حرام مكنيد و ستم مكنيد كه خدا ستمكاران را دوست نمى‏دارد. و بخوريد از آنچه خدا روزى شما كرده حلال و پاكيزه و از خدا بپرهيزيد، خدايى كه شما به او ايمان آورده‏ايد. سوره مائده (5)، آيه 87. وسائل الشيعه، ص 15، كتاب النكاح، باب 2، حديث 8.
(17) - اصول كفاى، ج 3، ص 138، كتاب الايمان و الكفر، باب الاقتصاد فى العابده، حديث 5.
(18) - همان، حديث 4.
(19) - همان، حديث 1.
(20) - همان، حديث 2.
(21) - بگو هر كس به سرشت خود عمل مى‏كند. سوره اسراء (17): آيه 84.
(22) - از حى قيومى كه نمى‏ميرد به سوى حى قيومى كه نمى‏ميرد. اما بعد، من چون به هر چيز گويم باش، پس (موجود) مى‏شود. تو را (نيز) چنان قار دادم كه به (هر) چيز بگويى باش موجود شود. آن گاه رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: احدى از اهل بهشت به چيزى نمى‏گويد باش مگر آنكه (موجود) شود. علم اليقين، ج 2، ص 1061 (با اندكى اختلاف
(23) - بحار الانوار، ج 74، كتاب الروضه، باب 4، حديث 3، مكارم الاخلاق، ص 459.
(24) - وسائل الشيعه، ج 4، ص 688، كتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه، باب 3، حديث 6.
(25) - بحار الانوار، ج 81، ص 249، كتاب الصلوه، باب 16، حديث 41.
(26) - مستدرك الوسائل، كتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه، باب 2، حديث 20.
(27) - همان، حديث 13.
(28) - بحار الانوار، ج 81، ص 260، كتاب الصلوه، باب 16، حديث 59.
(29) - مستدرك الوسائل، كتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه، باب 2، حديث 22.
(30) - وسائل الشيعه، ج 4، ص 687، كتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه، باب 3، حديث 3.
(31) - همان، حديث 1.
(32) - علل الشرايع، ج 2، ص 327، باب 24، حديث 2.
(33) - مستدرك الوسائل، كتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه، باب 3، حديث 7.
(34) - بحارالانوار، ج 74، ص 82، كتاب الروضه، باب مواعظ النبى، حديث 2.
(35) - مسدود
(36) - چيزى را نديدم مگر آنكه خدا را در آن و با آن ديدم. منقول از امير المؤمنين (عليه السلام). علم اليقين، ج 1ت ص 49.
(37) - گاهى بر دلم غبارى مى‏نشيند و من هر روز هفتاد بار از خدا آمرزش مى‏طلبم. منقول از پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم)، مستدرك الوسائل، كتاب الصلوه، ابواب الذكر، باب 22، حديث 1.
(38) - آينه.
(39) - قسمتى از سخن موسى (عليه السلام) با خانواه‏اش. اذ را ناراً فقال لاهله امكثوا انى آنست ناراً... سوره طه (20): آيه 10؛ سوره نمل (27): آيه 7.
(40) - شعر از حافظ است.
(41) - سوره مائده (5): آيه 6.
(42) - سوره توبه (9)، آيه 108.
(43) - وسائل الشيعه، باب وضو.
(44) - ديه جراحت اندك و خراش ناچيز.
(45) - سوره اعراف (7): آيه 26.
(46) - موجودات قابل مشاهده.
(47) - سوره نمل (28): آيه 62.
(48) - سوره نمل (28): آيه 62.
(49) - سوره نمل (28): آيه 62.
(50) - سوره نمل (28): آيه 62.
(51) - مقصود ملا محسن فيض كاشانى است.
(52) - بحارالانوار، ج 82، ص 193، باب 1 (قسمت اول حديث).
(53) - آگاه باشيد كه دين خالص فقط از آن خدا است. سوره زمر (38): آيه 3.
(54) - بجا آوردن، انجام دادن.
(55) - از جمله وسائل الشيعه، ج 1، ص 45، ابواب مقدمه العبادات، روايات باب 9، و نيز اصول كافى، ج 3، ص 131، كتاب الايمان و الكفر، باب العباده، روايت 5.
(56) - اندكى.
(57) - مصباح المتهجد، ص 778؛ مفاتيح الجنان، دعاى كميل.
(58) - سوره يس (36): آيه 83.
(59) - سوره فاطر (35): آيه 13؛ سوره زمر (39): آيه 6.
(60) - سوره ملك (67): آيه 1.
(61) - بخشى از آت 82 و 83 سوره ص: قال فبعزتك لاغوينهم أجمعين الا عبادك منهم المخلصين ؛ پس به عزت تو قسم همه آنها مگر بندگان مخلص تو را گمراه خواهم كرد.
(62) - مصباح المتهجد، ص 778؛ مفاتيح الجنان، دعاى كميل.
(63) - سوره يس (36): آيه 83
(64) - سوره فاطر (35): آيه 13؛ سوره زمر (39): آيه 6.
(65) - سوره ملك (67): آيه 1.
(66) - بخشى از آت 82 و 83 سوره ص: قال فبعزتك لاغوينهم أجمعين الا عبادك منهم المخلصين ؛ پس به عزت تو قسم همه آنها مگر بندگان مخلص تو را گمراه خواهم كرد.
(67) - آيا در قرآن تدبر نمى‏كنند، يا دلهايشان قفل است. سوره محمد (47): آيه 24.
(68) - اصول كافى، ج 3، ص 26، كتاب الايمان و الكفر، باب الاخلاص، ح 5.
(69) - من بهتر از اويم، مرا از آتش و او را از گل آفريدى، سوره اعراف (7): آيه 12.
(70) - مؤمنان كسانى اند كه چون نام خدا در ميان آيد دلهايشان بيمناك گردد و چون آيات خدا بر آنان تلاوت شود بر ايمانشان بيفزايد و بر پروردگارشان توكل دارند. سوره انفال (8): آيه 2.
(71) - من نماز را بين خود و بنده‏ام تقسيم كرده‏ام؛ نيمى از آن من است و نيمش از آن بنده‏ام. پس چون بنده گفت: بسم الله الرحمن الرحيم ، خدا گويد: بنده‏ام مرا ياد كرد. و چون بنده گفت: الحمدلله، خدا فرمايد: بنده‏ام مرا سپاس گزارد و ستايش گفت. و اين است معنى سمع الله لمن حمده. و چون گفت: الرحمن الرحيم، خداوند گويد: بنده‏ام مرا تعظيم كرد و چون گفت: مالك يوم الدين، خدا گويد: بنده‏ام مرا تمجد كرد. (و در روايتى ديگر: كار خود را به من واگذار كرد.) و چون گفت: اياك نعبد و اياك نستعين، خدا مى‏فرمايد: اين بين من و بنده من است. و چون گفت: اهدنا الصراط المستقيم خداوند مى‏فرمايد: اين از آن بنده من است و بنده‏ام آنچه بخواهد از آن اوست. المحجه البيضاء، ج 1، ص 388. بحار الانوار، ج 92، ص 226. و صحيح مسلم، ج 2، ص 92. با تفاوت در عبارات.
(72) - وفا كنيد به عهد من تا به عهد شما وفا كنم. سوره بقره (2): آيه 40.
(73) - و خدا همه معانى (اسماء) را به آدم آموخت. سوره بقره (2): آيه 31.
(74) - چون خواستى قرآن بخوانى از شيطان به خدا پناه ببر. همانا او را بر كسانى كه ايمان آورده‏اند و بر پروردگارشان توكل مى‏كنند چيرگى و سلطه نيست. شيطان بر كسانى فرمانروايى دارد كه او را دوست خود گرفته‏اند و كسانى كه به خدا شرك ورزيده‏اند سوره نحل (16): آيات 98 - 100.
(75) - نردبان.
(76) - چون مرا گمراه كردى بر سر راه راست تو در كمينشان خواهم نشست. سوره اعراف (7): آيه 16.
(77) - ذكر بسم الله الرحمن الرحيم
(78) - در كتاب توحيد از امام رضا (عليه السلام) روايت شده است كه وقتى تفسير بسمله (بسم الله) از حضرتش سؤال شد، فرمود: معناى اينكه گوينده مى‏گويد بسم الله اين است كه من بر خود سمه (نشانه‏اى) از سمات خدا مى‏نهم؛ و آن نشانه، عبادت است. راوى گفت پرسيدم: سمه يعنى چه؟ فرمود: نشانه. التوحيد، ص‏229، باب 31، حديث 1، معانى الاخبار، ص‏3.
(79) - به سوى فرعون برويد كه همانا سركشى كرده، پس با او سخن نرم بگوييد شايد متذكر شود يا بترسد. سوره طه(20): آيه 43 و 44.
(80) - بحار الانوار، ج‏92، ص‏238، سه حديث در اين باب آورده است.
(81) - قولنا نقطه تحت الباء و اگر اشكال شود كه در رسم الخط كوفى كه در وقت نزول قرآن كريم متعارف بوده نقطه وجود نداشته است مى‏توان گفت كه اين به حقيقت و واقعيت ضرر نرساند گر چه نقش در ظهور متأخر باشد كه آن را تأثيرى در حقايق نيست بلكه در صحت اين ادعا به طور مطلق نيز دليلى قانع كننده نيست و مجرد تعرف دليل بر عدم مطلق نيست، تامل.
(82) - انا النقطة تحت الباء. اسرار الحكم، ص‏559.
(83) - تفسير صافى، ج‏2، ص‏779، ذيل آيه شريفه عن النبأ العظيم.
(84) - مقابل.
(85) - نماز وسيله تقرب هر پرهيزكار (به خدا) است. فروع كافى، ج‏3، ص‏265، كتاب الصلوة، باب فضل الصلوة، حديث‏6.
(86) - هيچ شكى در اين كتاب نيست و آن هدايت براى پرهيزكاران است.سوره بقره(2) آيه 2.
(87) - هيچ بنده‏اى براى خدا به حقيقت ركوع نكند مگر آنكه خداوند تعالى او را به نور جمال خود يبارايد و در سايه كبريايش جاى دهد و جامه برگزيدگانش بپوشاند. ركوع اول است، و سجود دوم. هر كس حقيقت اول را به جاى آورد، شايستگى دومى را يافته است. در ركوع ادب (عبوديت) است و در سجود قرب (به معبود)؛ و كسى كه به نيكى ادب نگزارد، قرب را نشايد. پس ركوع كسى را به جاى آر كه با دل خاضع براى خدا و تحت سلطه او ذليل و بيمناك است و اعضاى خود را از اندوه و ترس آنكه از بهره ركوع كنندگان بى نصيب گرديده فرود مى‏آورد. و حكايت شده كه ربيع بن خثيم با يك ركوع شب را به صبح مى‏رساندو چون بامداد مى‏شد قامت راست مى‏كرد (خ ل: ناله مى‏كرد) و مى‏گفت: آه، مخلصان پيشى گرفتند و ما از راه مانديم. و ركوعت را كامل كن به اينكه پشت خود را راست نگه دارى؛ و از سر اينكه به همت خويش قيام به خدمت او كنى در گذر كه جز به يارى او (اين تو را ميسر نگردد). وقلباً از وساوس شيطان و خدعه‏ها و نيرنگ هايش بگريز كه خداوند تعالى مرتبه بندگان خود را به قدر تواضع ايشان بلند مى‏دارد؛ و بدان اندازه كه عظمت او بر باطن بندگان خود را به قدر تواضع ايشان بلند مى‏دارد؛ و بدان اندازه كه عضمت او كه بر بر باطن بندگان آشكار گردد به راه هيا فروتنى و كرنش (در برابر خود) هدايتشان مى‏فرمايد. مصباح الشريعه، ص‏12، بحارالانوار، ج‏82، ص‏108.
(88) - آنان كه در راه ما جهاد كنند هر آينه ايشان را به راههاى خود هدايت مى‏كنيم. سوره عنكبوت (29): آيه 69.
(89) - بينى را بر خاك نهادن.
(90) - به همان گونه كه در آغاز آفريدتان باز مى‏گرديد. سوره اعراف (7): آيه 29.
(91) - بحار الانوار، ج 15، ص 15: فتحن الاولون و نحن الاولون و نحن الاخرون صحيح مسلم، ج 2، ص 585 و صحيح بخارى، ج 1، ص 36. نحن الاخرون و نحن السابقون نقل كرده‏اند.
(92) - لا اله الله الحليم الكريم .... وسائل الشيعه، ج 4، ص 906، كتاب الصلوه، ابواب القنوت، باب 7، حديث 4. مستدرك وسائل الشيعه، كتاب الصلوه، ابواب القنوت، باب 6 حديث 4 و 9.
(93) - روايات متعددى - در حد استفاضه - وارد شده است كه اگر به كسى خبر برسد (بشنود يا در جايى بخواند) كه انجام عملى ثواب و پاداش دارد و او آن عمل را انجام بدهد. بدان عمل مثاب و ماجور خواهد بود اگر چه آن خبر صحيح نباشد. اين روايات به اخبار من بلغ معروف است؛ و مفاد مضمون آنها را تسامح در ادله سنن گويند. رجوع شود به بحار الانوار، ج 2، ص 256، كتاب العلم، باب 30، اصول كافى، ج 3، ص 139، كتاب الايمان و الكفر، باب من بلغه ثواب من الله على عمل.
(94) - التوحيد، باب اسماء الله تعالى باب 29، حديث 14.
(95) - از عادت او نيكويى كردن است و از خوى او تفصل
(96) - بارالها، كمال بريدگى (از متعلقات دنيوى) براى توجه به خودت ارزانيم فرما... بحار الانوار، ج 91، ص 99، مفاتيح الجنان، مناجات شعبانيه.
(97) - فروع كافى، ج 3، ص 343، كتاب الصلوه، باب التعقيب بعد الصلوه و الدعات حديث 14.
(98) - بحار الانوار، ج 83، ص 332. ثواب الاعمال، ص 149 وسائل الشيعه، ج 4، ص 1024 كتاب الصلوه ابواب التعقيب، باب 9، حديث 2.
(99) - بحار الانوار، ج 24، ص 239؛ الخصال، ج 2، ص 394، باب 7.
(100) - خداى من! اگر من شايسته رحمت تو نيستم تو اهل آن هستى كه با فضل شاملت بر من كرم نمايى. خداى من! در دنيا گناهانى از من پوشانيدى و من نيازمندترم به اينكه در آخرت آن گناهان را بپوشانى.... (قسمتى از مناجات شعبانيه)
(101) - مطابق با 30 فروردين 1321 هجرى شمسى.