چهل نکته پزشکی پيرامون نماز

دكتر مجيد ملك محمدي

- پى‏نوشت‏ها -


(1) - ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ، دكتر نصرت اله پور افكاري ـ جلد سوم صفحه111.
(2) - در مورد خواب REM و ويژگيهاي آن مطلب از : “ روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ” ترجمه فارسي دكتر پور افكاري اقتباس شده است .
(3) - روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ترجمه فارسي : دكتر پور افكاري
(4) - فارماكولوژي كاتزونگ ـ مبحث كورتيكو استروييدها
(5) - مبحث فشار خون در حاملگي ، تدريس آقاي دكتر عبدالرسول اكبريان ـ استاد جراحي زنان دانشگاه علوم پزشكي ايران
(6) - طهارت روح ( نماز در آثار شهيد مطهري ) ـ خاطره آقاي علي لاريجاني
(7) - طب داخلي واشنگتن ، ترجمه فارسي ، صفحه 80
(8) - همان منبع ، صفحه 85
(9) - معراج السعاده ، عالم رباني ملا احمد نراقي ( ره ) صفحه 235
(10) - طب داخلي واشنگتن ، ترجمه فارسي ، صفحه 281
(11) - ترجمه مباني طب سيسيل ( بيماري هاي عفوني ) ، صفحه 217
(12) - در رسالت فقهي هر گونه آلايشي كه مانع رسيدن آب وضو به اعضاء شود ، مانع وضوي صحيح اعلام شده است .
(13) - از روايات اهل بيت عصمت ( ع) چنين مستفاد مي گردد كه وضو با آب سرد ، افضل از آب گرم است و در باب حكمت پزشكي اين مطلب در آينده سخن خواهيم گفت .
(14) - در تهيه مطالب اين قسمت ، از برخي جزوات جامعه اسلامي دندانپزشكان دانشگاه شيراز بهره گرفته شده است
(15) - آيه شريفه 9 سوره مباركه مائده
(16) - پوشش پا به صورت جوراب و كفش امروزه در اكثر فرهنگها متداول شده است و پوشش سر به صورتهاي مختلف از چادر و عمامه گرفته تا كلاه و روسري از دير باز معمول بوده است .
(17) - در كتاب ( A Biology of man ) ترجمه محمد رضا باطني ، از انتشارات نشر نو ، صفحه 300
(18) - از جمله در مساله 638 رساله فقهي حضرت آيت ا.. العظمي اراكي ( ره ) موارد متعددي از غسل هاي مستحب درج شده است .
(19) - ترجمه فارسي سيناپس كاپلان ـ سادوك ـ ج دوم ـ صفحه 473
(20) - ترجمه فارسي سيناپس كاپلان ـ سادوك ـ ج دوم ـ صفحه 473
(21) - همان منبع ، صفحه 517
(22) - سخنراني دكتر محمود گلزاري در اولين اجلاس نماز
(23) - دكتر كمال الدين آرمين ، فرزند حضرت آيت ا.. صدر آرمين مي باشد ، كه از اولين گروه پاتولوزيست ها ( آسيب شناسان ) ايران به حساب مي آيند . ايشان دو سال پيش دارفاني را وداع گفتند .
(24) - مفاتيح الجنان ـ زيارت آل ياسين
(25) - در مورد اين ادعا رجوع كنيد به مجموعه آثار فرويد و اگر خدا بخواهد به كتاب منتشر نشده نويسنده به نام “ نيروي جنسي از ديدگاه شيعه ” !؟!
(26) - در قاموس قرآن كلمه “ فحشا ” تقريبا هميشه به مفهوم فساد جنسي به كار رفته است .( رجوع شود به تفسير سوره “ نور ” در تفسير نمونه ”
(27) - نماز ، بهشت خلوت انس ، صفحه 7
(28) - تحف العقول ، صفحه 224
(29) - فلسفه اخلاق ـ استاد شهيد مطهري ـ صفحه 38
(30) - بحار الانوار . جلد 69 ، صفحه 124 ، حديث 2
(31) - ترجمه سيناپس كاپلان ـ سادوك ـ جلد 2 ـ ص 519
(32) - همان منبع ص 524
(33) - روانپزشكي لينفوردريس ـ ص 302
(34) - روانپزشكي ليتفورد ـ ريس ( ترجمه زير نظر عظيم وهابزاده ) صفحه 297
(35) - در حاشيه شايد جالب باشد به ياد آوريم بسياري از خوارج ملعون نهروان دچار وسواسهاي فكري و عملي شديد در مسائل اسلامي بوده اند .
(36) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس : مقاله اختلالهاي خلقي ـ ترجمه دكتر لون داويديان ، ص 254
(37) - همان منبع ص 257
(38) - همان منبع ص 258
(39) - همان منبع 258
(40) - ترجمه سيناپس روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ـ جلد سوم ـ ص 72
(41) - روانپزشكي ليفودريس ـ مقاله اختلالهاي جنسي ـ ترجمه دكتر لون داويديان ـ ص 313
(42) - براي شرح بيشتر رجوع شود به نكته پانزدهم از اين مجموعه مقالات ، با عنوان “ تاثير نماز بر بيماري مقاربتي
(43) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ( ويراستار : دكتر عظيم وهابزاده ) ـ ص 172
(44) - در اين مورد مراجعه كنيد به تاثير نماز بر تلقين هاي سازنده رواني درادامه همين مجموعه مقالات
(45) - شرح تحقيقات اين پزشك و همكارانش در سالهاي اخير در ماهنامه اي موسوم به پيشنهاد به چاپ مي رسيد . هر چند كه نتايج او با امكانات امروزي علم بشر كمي غلو آميز به نظر مي رسد و شايد به همين دليل نتايج او هنوز در منابع معتبرتر علمي ، به چاپ نرسيده اند .
(46) - ترجمه مباني طب سيسيل ـ بيماريهاي قلب و عروق
(47) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، ترجمه زير نظر دكتر عظيم وهابزاده . صفحه 173
(48) - ترجمه سيناپس روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ـ جلد 3 صفحه 203
(49) - نام اين ميكروارگانيزم هليكوباكترپيلوري مي باشد .
(50) - مختصر روانپزشكي ، تاليف : لينفورد ـ ريس ، مقاله اختلالات روان تني ترجمه دكتر مرتضي مهاجر صفحه 164
(51) - همان منبع صفحه 166
(52) - ترجمه سيناپس كاپلان ـ سادوك جلد سوم صفحه 209
(53) - مباني طب اطفال نلسون ـ بخش آسم
(54) - رجوع كنيد به “ تاثير نماز بر تلقين هاي سازنده رواني ” در ادامه همين مقالات
(55) - مطالب علمي اين مقاله از ترجمه سيناپس كاپلان ـ سادوك جلد سوم صفحات 257 ـ 272 اقتباس شده است .
(56) - اشاره به اين نكته خالي از لطف نيست كه يك مزيت بسيار مهم براي بسياري از تعاليم و فرايض اجتماعي اسلام ، از جمله نمازهاي جمعه و جماعت و همچنين آيين شكوهمند حج و حتي دستورهاي اقتصادي اسلام مثل خمس و زكات ، پروردن روح ( رحماء بينهم ) در ميان مسلمانان و فزوني بخشيدن مهر و محبت و در نتيجه دوري از سوء ظن و بدبيني نسبت به يكديگر مي باشد .
(57) - مطالب علمي اين مقاله از ترجمه فارسي كاپلان ـ سادوك جلد سوم صفحات 278 + 275 ، گرفته شده است .
(58) - بهره وري در آموزشهاي نماز ، صفحه 162
(59) - مطالب علمي اين مقاله از جلد سوم ترجمه فارسي كاپلان ـ سادوك ، صفحات 286 ـ 284 اقتباس شده است .
(60) - پرتوي از اسرار نماز ـ اثر حاج شيخ محسن قرائتي ـ صفحه 174
(61) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس مقاله شخصيت ترجمه : دكتر حسن مرندي صفحه 63
(62) - از جمله مطالعات راث بنديكت و مارگارت ميد درباره تاثير اجتماع و فرهنگ بر شخصيت انسان
(63) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ،مقاله اختلالات پسيكوپاتيك ترجمه : دكتر احمد محيط ، صفحه 304
(64) - براي بررسي تاثير نماز بر عوامل شيميايي دروني شكل دهنده شخصيت رجوع كنيد به تاثير نماز بر تعادل ناقل هاي عصبي در ادامه همين مجموعه مقالات .
(65) - محجه البيضاء ، جلد 1 صفحه 354
(66) - تعليمات عجيب دون خوان ، سرخپوست عارف مكزيكي ، به كارلوس كاستاندا ،مردم شناس آمريكايي ، درباره يك مكتب غني و منحصر به فرد عرفاني كه سابقه اي هزاران ساله در ميان سرخپوستان آمريكاي شمالي دارد موضوع حدود ده كتاب جنجال برانگيز است كه كاستاندا در اواخر قرن حاضر به رشته تحرير درآورده است . مجموعه اين كتابها توسط مترجمين مختلف به فارسي ترجمه شده است .
(67) - روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ترجمه : دكتر پور افكاري جلد 1 صفحه 553
(68) - سفينه البحار ، ذيل كلمه “ عبد ” ( اين نماز ، همان نمازي است كه شاعر در مورد آن سروده است :
غير از خدا كه هرگز در فكر آن نبودي هر چيز كز تو گم شد وقت نماز پيداست !
(69) - علاوه بر آيه شريفه قرآن ، احاديث متعددي از معصومين (ع) ، به خصوص پيامبر اكرم (ص) و حضرت علي (ع) ، مبني بر اين كه شير مادر مفيدترين غذا براي كودك است ، به ما رسيده است .
(70) - براي مطالعه پيرامون محاسن متعدد تغذيه كودك با شير مادر ، رجوع شود به متن سخنرانيهاي استاد دكتر علي اصغر وحيدي ، در كلاسهاي تئوري اطفال در دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي كرمان
(71) - حديث از امام صادق (ع) ـ كافي جلد 6 صفحه 49
(72) - براي مشاهده اين قبيل احاديث مراجعه كنيد به كتاب ارزشمند حليه المتقين ، اثر علامه بزرگ مجلسي (ره) ، صفحه 49
(73) - براي مطالعه درباره تاثيرات رواني تغذيه با شير مادر رجوع كنيد به مجموعه مقالات سمينارهاي مربوطه و بخصوص تحقيقات آقاي دكتر ياسمي ( روانپزشك )
(74) - رجوع كنيد به مجموعه ارزشمند و بي نظير اولين دانشگاه ،آخرين پيامبر اثر جاودانه شهيد دكتر سيد رضا پاك نژاد ـ جلد 21
(75) - حليه المتقين ، علامه مجلسي (ره) صفحه 93
(76) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، ترجمه زير نظر مرحوم دكتر عظيم وهابزاده ، صفحه 388
(77) - همان منبع صفحه 389
(78) - در اين مورد ظاهرا بودا گفته است : خوشبختي چيزي نيست جز احساس خوشبختي ، ضمنا برخي از امثال و حكم از جمله ضرب المثل مشهور ايراني : بخند تا دنيا به رويت بخندد بر همين موضوع دلالت مي كنند .
(79) - براي مطالعه بيشتر درباره اين موضوع رجوع كنيد به كتابهاي عجيب و بامزه خانم كاترين پاندر ( كشيش آمريكايي ) از جمله بخصوص در سرتاسر كتاب ؛ قانون توانگري ترجمه خانم گيتي خوشدل
(80) -
(81) - مطالب علمي اين مقاله ، از جلد دوم ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ، تهيه شده است .
(82) - به قول استاد دكتر محمد علي شيرازي ( از اساتيد برجسته دانشگاه علوم پزشكي ايران ) بدترين نوع زني كه يك مرد ميتواند به همسري برگزيند ، يك زن هيستريونيك است ( چرا كه آن زن ممكن است روزي ده بار تهديد به خودكشي كند !؟ ) و در عوض بهترين نوع زن براي يك مرد ، يك زن افسرده است : ساكت ، آرام ، مطيع و بي توقع !؟!
(83) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس . مقاله هيستري ، ترجمه دكتر ابراهيم تقوي صفحه 290
(84) - منبع قبلي صفحه 291
(85) - مفاتيح الجنان ـ حاج شيخ عباس قمي (ره) ، دعاي عرفه ، ضمنا براي مشاهده جلوه هايي نوراني از مناجات عاشقانه امامان معصوم (ع) مراجعه كنيد به مناجات خمس عشر در كتاب شريف مفاتيح الجنان .
(86) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، صفحه 388
(87) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، صفحه 388
(88) - در بررسي كه توسط اساتيد روانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي ايران بر روي 30 مورد اشخاص مبتلا به امراض مهلك كه توسط شخصي موسوم به “ پرورنده ” ( كه با ادعاي برخورداري از انرژي شفابخش در منطقه قلهك تهران طبابت مي نمود ) شفا يافته بودند روشن شد كه 28 نفر از آنها داراي شخصيت هاي هيستريونيك ( يعني به شدت تلقين پذير ) بوده اند.
(89) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، مقاله روان درماني ، ترجمه دكتر احمد محيط صفحه 388
(90) - روانپزشكي لينفورد ـ ريس ، مقاله روان درماني ، ترجمه دكتر احمد محيط صفحه 388
(91) - طب داخلي واشنگتن ـ ترجمه فارسي 494
(92) - “ بي بي ” و “ باشو ” ( بائو ) در خانواده هاي سنتي و روستايي كرمان ، به جاي مادر بزرگ و پدر برگ بكار مي رود .
(93) - ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك جلد اول صفحه 545
(94) - اين كتاب در سال 1371 توسط آقاي احمد رضواني ترجمه و بوسيله انتشارات فرهنگي آستان قدس رضوي به چاپ رسيده است . ( به سوي روانشناسي بودن )
(95) - راث بنديكت جزو استادان مزلو ، در دانشگاه ويسكانن است . او همان كسي است كه تحقيقات وسيعي در مورد تاثير اجتماع و فرهنگ بر شخصيت انسان انجام داده است ( رجوع كنيد به نكته بيست و نهم از همين مجموعه مقالات ( تاثير نماز بر ثبات شخصيت )
(96) - روانشناسي شخصيت سالم اثر : آبراهام مزلو ، ضمنا براي مطالعه بيشتر مراجعه كنيد به مقاله انديشمندانه آقاي مسعود آذربايجاني تحت عنوان : انسان كامل در شماره نهم فصلنامه وزين : حوزه و دانشگاه
(97) - روانشناسي شخصيت سالم اثر : آبراهام مزلو : ضمنا براي مطالعه بيشتر مراجعه كنيد به مقاله انديشمندانه آقاي مسعود آذربايجاني تحت عنوان : انسان كامل در شماره نهم فصلنامه وزين : حوزه و دانشگاه
(98) - رجوع كنيد به نكته بيست و يكم از اين سلسله مقالات ( تاثير نماز بر احساس امنيت رواني )
(99) - ترجمه سيناپس كاپلان ـ سادوك جلد اول ـ صفحه 52
(100) - در اين مورد درمقاله اين حقير عنوان تعدل ناقل هاي عصبي با نماز صبح ارائه شده به ششمين اجلاس سراسري نماز ( زنجان 1375 ) به تفضيل شرح داده شده است .
(101) - توجه كنيد كه اين مثال تنها براي ايجاد ذهنيت و تفهيم بحث ارائه شده است .حال آنكه تغييرات ناقلهاي عصبي بسيار بسيار پيچيده تر از مثال ساده اي كه در اينجا زديم به نظر مي رسد .
(102) - ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ، جلد اول صفحه 253 و جلد چهارم صفحه 552
(103) - كلودبرنارد فيزيولوژيست مشهور ، در اين مورد گفته است : شرط زندگي سالم ، ثبات محيط داخلي است
(104) - در اين مورد مي توان مثلا به حكايت مشهور حضرت علي (ع) و جوان دارو فروش ، اشاره كرد كه شرح آن در روضه الرياحين يافعي صفحه 42 به تفضيل آمده است
(105) - ترجمه فارسي روانپزشكي كاپلان ـ سادوك ، جلد چهارم صفحه 527
(106) - در اين مورد بخصوص قشر مغز ، مخچه و يك لايه سلولي مشتمل بر 416 ميليون سلول ، در ناحيه اي موسوم به هيپوكامپ نقش اصلي را بازي مي كنند . رجوع شود به : جلد اول ترجمه فارسي كاپلان ـ سادوك ، صفحه 337
(107) -
(108) - الصلوه مدحره للشيطان ، فهرست غرر الحكم ، صلاه
(109) - از برخي آيات قرآن و بسياري از روايات چنين بر مي آيد ، كه نماز و ايمان را مي توان به صورت دو كلمه مترادف و هم معنا ، به جاي يكديگر به كار برد ، به عبارت ديگر : نماز عين ايمان و ايمان عين نماز است .