شگفتيهاى نهج البلاغة

جرج جرداق
ترجمه فخرالدين حجازى

- پى‏نوشت‏ها -


(1) - خطبه 29 نهج البلاغة
(2) - ترجمه خطبه 49 نهج البلاغة
(3) - خطبه اول نهج البلاغه
(4) - خطبه 90 نهج البلاغه
(5) - خطبه 90 نهج البلاغه
(6) - خطبه 801 نهج البلاغه
(7) - گفتار 31 نهج البلاغه
(8) - گفتار 218 نهج البلاغه
(9) - خطبه اول نهج البلاغه
(10) - قرآن مجيد
(11) - نهج البلاغة
(12) - خطبه 93 نهج البلاغه
(13) - سوره بقره
(14) - خطبه 2 نهج البلاغة
(15) - خطبه 95 نهج البلاغه
(16) - خطبه 71 نهج البلاغه
(17) - سوره بقره آيه 119
(18) - خطبه نهج البلاغه
(19) - خطبه 86 نهج البلاغه
(20) - نهج البلاغه گفتار 99
(21) - خطبه 239 نهج البلاغه
(22) - خطبه 153 نهج البلاغه
(23) - آخر خطبه 108 نهج البلاغه
(24) - سوره بينه آيه 4
(25) - طارق 14
(26) - انعام 116
(27) - خطبه 133 نهج البلاغه
(28) - خطبه 155 نهج البلاغه
(29) - آل عمران 199
(30) - آيه اول سوره ابراهيم
(31) - خطبه 175 نهج البلاغه
(32) - خطبه 175 نهج البلاغه
(33) - سوره بينه آيه 8
(34) - سوره بينه همان آيه
(35) - 78 قصص
(36) - 31 اعراف
(37) - 92 مائده
(38) - خطبه 126 نهج البلاغه
(39) - نامه شماره 45 نهج البلاغه
(40) - خطبه 98 نهج البلاغه
(41) - خطبه 82 نهج البلاغه
(42) - خطبه 102 نهج البلاغه
(43) - خطبه 110 نهج البلاغه
(44) - كلمات قصار شماره 74 نهج البلاغه
(45) - عنكبوت 65
(46) - آخر سوره اعلى
(47) - انعام 33
(48) - اسراء 23
(49) - ضحى 5
(50) - عنكبوت 65
(51) - قصص 48
(52) - خطبه 119 نهج البلاغه
(53) - خطبه 132 نهج البلاغه
(54) - خطبه 155 نهج البلاغه
(55) - خطبه 194 نهج البلاغه
(56) - گفتار قصار 243 نهج البلاغه
(57) - سوره رحمن
(58) - سوره حديد آيه 26
(59) - آيه 15 سوره شورى
(60) - نساء آيه 135
(61) - سوره مائده 12
(62) - سوره نساء 62
(63) - نحل 79
(64) - حجرات 10
(65) - نحل 16
(66) - انبياء 49
(67) - شماره 46 از نامه‏هاى نهج البلاغه
(68) - 41 نهج البلاغه
(69) - شماره 45 از نامه‏هاى نهج البلاغه
(70) - سوره يوسف
(71) - خطبه 3 شقشقيه نهج البلاغه
(72) - خطبه 126 نهج البلاغه
(73) - خطبه 132 نهج البلاغه
(74) - خطبه 131 نهج البلاغه
(75) - خطبه 163 نهج البلاغه
(76) - خطبه 207 نهج البلاغه
(77) - خطبه 207 نهج البلاغه
(78) - خطبه 207 نهج البلاغه
(79) - خطبه 215 نهج البلاغه
(80) - خطبه 215 نهج البلاغه
(81) - نامه 5 از نامه‏هاى نهج البلاغه
(82) - نامه 62 نهج البلاغه
(83) - سوره قلم
(84) - نامه 31 نهج البلاغه
(85) - نامه 47 نهج البلاغه
(86) - گفتار كوتاه نهج البلاغه
(87) - گفتار كوتاه 9 و 10 از نهج البلاغه
(88) - گفتار كوتاه 34 نهج البلاغه
(89) - گفتار كوتاه 109 نهج البلاغه
(90) - خطبه 41 نهج البلاغه
(91) - خطبه 42 نهج البلاغه
(92) - گفتار كوتاه 42 نهج البلاغه
(93) - سوره مائده آيه 61
(94) - رعد 44
(95) - مائده آيه 72
(96) - مائده آيه 6
(97) - خطبه شقشقيه نهج البلاغه
(98) - خطبه شقشقيه نهج البلاغه
(99) - خطبه 119 نهج البلاغه
(100) - خطبه 136 نهج البلاغه
(101) - خطبه 188 نهج البلاغه
(102) - خطبه 231 نهج البلاغه
(103) - خطبه 215 نهج البلاغه
(104) - خطبه 234 نهج البلاغه
(105) - خطبه 234 نهج البلاغه
(105) - خطبه 86 نهج البلاغه
(107) - خطبه 103 نهج البلاغه
(108) - نامه 10 نهج البلاغه
(109) - خطبه 173 نهج البلاغه
(110) - . كوهى در فلسطين
(111) - . از كوههاى لبنان
(112) - . از كوههاى لبنان
(113) - . مروان پسر حكم مشهور ، كه رايزن و منشى عثمان بود و تحريكات او مردم را بر ضد عثمان برانگيخت .
(114) - . امام ميگويد من مردم را به قتل عثمان برنينگيختم تا قاتل او باشم و از قتل او بركنارم و با شمشير هم از او دفاع نكردم تا ياورش باشم ، ولى باز داشتن امام از قتل عثمان ثابت است و آنحضرت فرزندانش حسن و حسين را فرمود تا از عثمان دفاع كنند .
(115) - . زيرا گروهى از مردم بر اثر بخششهاى فراوان عثمان بطمع افتاده و از راه حق منحرف شده بودند و براى امام ممكن نبود كه پس از اين تبعيضات ناروا ، دوباره برابرى را بين مردم برقرار سازد و اگر امام ميخواست با آنان به عدالت رفتار كند براى رسيدن بمنافعشان بفتنه برمى‏خاستند و چون از اشراف و بزرگان عرب بودند غوغائى بزرگ بر ضد خلافتش برپا مى‏كردند و اگر امام ، وضع ظالمانه آنها را تثبيت ميكرد مرتكب ستم مى‏شد و امام دشمن ستم بود و مخالفان عثمان عليه حكومت او هم برمى‏خاستند و براى رسيدن به عدالت برمى‏شوريدند پس راه براى رسيدن بحق و بركنارى از فتنه ، كدام راه بود ، پس از بيعت با امام آنچه پيش‏بينى مى‏شد بوقوع پيوست .
(116) - . گرفتاريهائى كه عرب ، پيش از بعثت پيامبر به آن دچار بود ، گرفتارى تفرقه و دورئى و تعصب ، و ستم ستمكار بر ناتوان و توانگر بر نيازمند بود ، و چنين گرفتارى دردناكى كه امت‏ها را نابود مى‏كند پس از قتل عثمان دوباره بسراغ مسلمانان آمد .
(117) - . امام در گفتارش بروشنى بيان ميدارد كه آنها ميخواستند در خلافت امام هم بستمكارى و خاصه خرجى و غنيمت خوارى خود مثل روزگار خلافت عثمان ادامه دهند و چون نمى‏توانستند بروزگار پيش بازگردند و به آزادى بمال مردم دست درازى كنند بر ضد خليفه جديد شوريدند و مردم را بجنگ برانگيختند .
(118) - . شهر بصره دو بار ، يكى در زمان خلافت القا در بالله و يكى در زمان خلافت القائم به امر الله در آب غرق شد و همچنانكه امام پيش بينى كرده بود مسجد جامع كه در بلندى جاى داشت از آب بيرون ماند
(119) - . گمان نمى‏رود امام بداستان نويسى‏هاى خيالى بپردازد ( مترجم) -