درآمدى بر سياست و حكومت در نهج البلاغه

محمدمهدى باباپور گل افشانى

- پى‏نوشت‏ها -


1- صحيفه نور، ج 14، ص 224
2- وصيت نامه الهى سياسى امام خمينى (ره ).
3- پيام نوروزى سال 1379 مقام معظم رهبرى ، حضرت آيه الله خامنه اى ، روزنامه جمهورى اسلامى ،7/1/1379، ص 3.
4- محمد معين ، فرهنگ فارسى ، ذيل ماده سياست .
5- المعجم الوسيط، ذيل ماده ساس .
6- مجمع البحرين ، ذيل ماده ساس .
7- محمد معين ، همان .
8- شيخ عباس قمى ، مفاتيح الجنان ، ص 901.
9- مجمع البحرين ، ذيل ماده ساس ، محدث قمى ، سفينه البحار، ذيل ماده حسن .
10- محدث قمى ، سفينه البحار، ذيل ماده حسن .
11- كلينى ، اصول كافى ، ج 2، ص 5.
12- صحيفه نور، ج 5، ص 44.
13- اءمدى ، غرر الحكم و دررالكلم ، ذيل ماده سياست .
14- فروغى ، سير حكمت در اروپا، فصل افلاطون ، ج 2، ص 189.
15- كتاب سياست ، ارسطو، چاپ پنگوئن ، ص 78.
16- ارسطو، سياست ، ص 132.
17- حسينى ، يادنامه شهيد بهشتى ، ص 196.
18- صحيفه نور، ج 13، ص 216.
19- فصلنامه علوم سياسى ، شماره 11، مؤ سسه آموزش عالى باقر العلوم ، تابستان 76، ص 13.
20- همان ، ص 16 17.
21- همان ، ص 26 27.
22- محمد تقى جعفرى ، حكمت اصول سياسى اسلام ، بنياد نهج البلاغه ، ص 48.
23- محمد تقى جعفرى ، همان .
24- اى آزادى كه لفظت ، خوشبخت ترين لفظها و معنايت ، بدبخت ترين معانى است . اى آزادى ! چه زنجيرهاى گرانبارى كه به نام تو به دست و پاى انسان ها نبسته اند. علامه محمد تقى جعفرى
25- صحيفه نور، ج 13، ص 216.
26- همان ، ج 13، ص 216.
27- همان ، ج 1، ص 65.
28- همان ، ج 2، ص 165.
29- همان ، ج 9، ص 138.
30- امام خمينى ، ولايت فقيه ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره ، ص 9.
31- صحيفه نور، ج 21، ص 178.
32- وصيت نامه الهى سياسى امام خمينى (ره ).
33- وصيت نامه الهى سياسى امام خمينى .
34- علامه طباطبايى ، شيعه در اسلام ، ص 41.
35- صحيفه نور، ج 20، ص 28 و 29.
36- امام خمينى قدس ، ولايت فقيه ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره ، ص 23.
37- صحيفه نور، ج 9، ص 136.
38- امام خمينى ، همان ، ص 26 و 32.
39- صحيفه نور، ج 10، ص 30.
40- امام خمينى قدس سره ، همان ، ص 32 و 66.
41- صحيفه نور، ج 5، ص 44 و 217.
42- نهج البلاغه ، نامه 28.
43- فلان و فلان يعنى ابابكر و عمر.
44- ابو سفيان و فرزندانشان در روز فتح مكه تسليم شدند كه پيامبر آنها را آزاد گذاشت خطاب به آنها فرمود اذهبوا فانتم الطلقاء.
45- علامه محمد تقى جعفرى ، حكمت اصول سياسى اسلام ، بنياد نهج البلاغه ، ص 101.
46- نامه 10/5 نهج البلاغه معجم المفهرس
47- حكمت 437 نهج البلاغه معجم المفهرس
48- آمدى ، غررالحكم و دررالكلم ، ذيل ماده عدل .
49- اگر عهدى بست ملزم نيست وفا كند، مى تواند عهد شكنى كند، مى تواند فريب دهد وعده دروغ بدهد چرا كه هدف كه اثبات حكومت باشد، وسيله را توجيه مى كند.
50- تاريخ طبرى ، ج 4، ص 124.
51- علامه طباطبايى ، شيعه در اسلام ، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه عليمه قم ، ص 21.
52- نهج البلاغه ، خطبه 126.
53- همان ، خطبه 68.
54- خطبه 200 نهج البلاغه معجم المفهرس
55- صحيفه نور، ج 13، ص 216.
56- نامه 53/122 نهج البلاغه معجم المفهرس
57- محمد معين ، فرهنگى فارسى ذيل ماده حكم .
58- آقايى ، على بابايى ، فرهنگ علوم سياسى ، ج 1، ص 303.
59- بهمن آقايى ، عليرضا على بابايى ، فرهنگ علوم سياسى ، ج 1، ص 245.
60- همان ، ص 245.
61- غلامرضا على بابايى ، فرهنگى اصطلاحات روابط بين الملل ، ماده حكومت .
62- حيدرعلى قلمداران ، حكومت اسلامى ، ص 6.
63- خداوندان انديشه سياسى ، ج 2، ص 389.
64- نامه نهج البلاغه معجم المفهرس
65- جمال الدين محمد خوانسارى ، شرح غررالحكم و دررالكلم ، ج 2، ص 604.
66- نهج البلاغه ، نامه 53.
67- نامه 53/13 نهج البلاغه معجم المفهرس
68- خطبه 192/23 نهج البلاغه معجم المفهرس
69- نامه 53/8 نهج البلاغه معجم المفهرس
70- شهيد مطهرى ، سيرى در نهج البلاغه ، انتشارات صدرا، ص 128 127.
71- نهج البلاغه ، حكمت 332.
72- خداوندان انديشه سياسى ، ج 2، ص 389.
73- ارسطو، سياست ، ترجمه احمد آرام ، ص 96.
74- خطبه 40 نهج البلاغه معحم المفهرس
75- كنز العمال ج 5، ص 751، باب دوم از كتاب خلافت ، حديث 1286.
76- ابن ابى شيبه المصنف ، ج 15، ص 328، كتاب الجهل ، حديث 119777.
77- كنز العمال ، ج 6، ص 39، باب 1، كتاب الاماره ، حديث 4755.
78- عبدالواحد امدى ، غررالحكم و دررالكم ، ج 6، ص 236، شماره 10109.
79- علامه مجلسى ، بحار الانوار، ج 72، ص 359.
80- عبدالواحد امدى ، غرر، ج 2، ص 439، حديث 32005.
81- علامه مجلسى ، بحار الانوار، چاپ جديد (110 جلدى )، ج 6، ص 60. و همچنين : امام خمينى ، شوون و اختيارات ولى فقيه ، ترجمه مبحث ولايت فقيه از كتاب البيع ، وزارت ارشاد اسلامى ، ص 25 و 26.
82- امام خمينى ، ولايت فقيه ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى ، ص 17 32.
83- شهيد مطهرى ، سيرى در نهج البلاغه ، نشر صدرا، ص 106 105.
84- على اكبر عليخانى ، توسعه سياسى ، سازمان تبليغات اسلامى ، ص 234.
85- خطبه 33 نهج البلاغه ، معجم المفهرس
86- ذى قار، محلى است در نزديكى شهر بصره ، كه در گذشته جنگ مسلمانان با ايران نيز آنجا صورت گرفت .
87- خطبه 3/16 نهج البلاغه معجم المفهرس
88- خطبه 131/3 نهج البلاغه معجم المفهرس
89- خطبه 205/3 نهج البلاغه معجم المفهرس
90- شهيد مطهرى ، سيرى در نهج البلاغه ، نشر صدرا، ص 128.
91- مرحوم طبرسى ، تفسير مجمع البيان ، ذيل آيه 58 سوره نساء.
92- علامه طباطبايى ، تفسير الميزان ، ذيل آيه 58 سوره نساء.
93- نهج البلاغه ، نامه 53.
94- نهج البلاغه ، نامه 50.
95- خطبه 216 نهج البلاغه معجم المفهرس
96- سوره 10، آيه 99
97- خطبه 216/14 نهج البلاغه معجم المفهرس
98- نامه 50/2 نهج البلاغه معجم المفهرس
99- خطبه 34 نهج البلاغه معجم المفهرس
100- حسين بشريه ، جامعه شناسى سياسى ، چاپ دوم ، تهران ، نشر نى ، ص 63 60.
101- مائده ، 55 و 56.
102- مائده ، 3.
103- خطبه 152/6 نهج البلاغه معجم المفهرس
104- نهج البلاغه ، خطبه 3.
105- ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه ، انتشارات اسماعيليان ، ج 9، ص 306 307.
106- نهج البلاغه ، خطبه 6.
107- مطهرى ، سيرى در نهج البلاغه ، انتشارات صدرا، ص 147.
108- سيد ابن طاوس ، كشف المحجه ، ص 180.
109- بحرانى عوالم العلوم ، ج 15. ص 319.
110- بحرانى عوالم العلوم ، ج 15، ص 226.
111- نهج البلاغه ، خطبه 3.
112- نهج البلاغه ، خطبه 205.
113- محمد سروش محلاتى ، مقاله ولايت باطنى و ولايت ظاهرى ، كتاب امام خمينى ، حكومت اسلامى ، ناشر مؤ سسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى ، ص 392.
114- خطبه 92 نهج البلاغه معجم المفهرس
115- شكى نيست كه امام على عليه السلام از طرف خدا به امامت منصوب شد و 120 هزار حاجى از سراسر بلاد اسلامى در غدير خم به امر خدا و ابلاغ پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله با امام بيعت كردند. اما پس از 25 سال انحراف سياسى مردم در خلافت آن سه نفر، و تغيير ارزشها، در حال اتمام حجت است كه مى فرمايد: مرا بگذاريد يعنى شما تحمل حكومت عدل را نداريد.
116- خطبه 173/1 نهج البلاغه معجم المفهرس
117- حجهم و جمعتهم البحار.
118- و فى البحار... كيف الحكم فى هذا و ان اول ما ينبغى .
119- كتاب سليم بن قيس ، ص 182 و علامه مجلسى ، بحار الانوار، ج 8، ص 555.
120- آيه الله مؤ من ، دين و مشاكت سياسى ، فصلنامه علمى پژوهشى علوم سياسى ، سال دوم ، شماره 7، زمستان 78، ص 16 17.
121- در كتاب امام خمينى و حكومت اسلامى ، جلد دوم مقاله اى از ابن جانب در اين رابطه به چاپ رسيده است .
122- تفسير برهان ، ج 2، ص 38، تفسير الميزان ، مترجم ، ج 8، ص 372.
123- مفردات راغب ، ص 66.
124- لسان العرب ، ج 8، ص 26.
125- ممتحنه ، 12.
126- فتح ، 18.
127- فتح ، 10.
128- نور الثقلين ، ج 5، ص 307.
129- علامه طبرسى ، احتجاج ، ج 1، ص 41 42.
130- آيه الله هادى معرفت ، ولايت فقيه ، موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهيد، ص 86 85
131- رسول جعفريان ، تاريخ سياسى اسلام ، سيره رسول خدا (ص )، سازمان چاپ و انتشارات ، ص 342.
132- خطبه 137/4 نهج البلاغه معجم المفهرس
133- نامه 54 نهج البلاغه معجم المفهرس
134- نامه 6 نهج البلاغه معجم المفهرس
135- نامه 7/3 نهج البلاغه معجم المفهرس
136- خطبه 229 نهج البلاغه معجم المفهرس
137- خطبه 73 نهج البلاغه معجم المفهرس
138- چهار فرزند مروان كه به خلافت رسيدند:
1 عبدالملك مروان : حاكم مطلق العنان امت اسلامى بود.
2 عبدالعزيز: كه حاكم مصر شد.
3 بشر بن مروان : حاكم عراق شد.
4 محمد بن مروان كه حاكم الجزيره گرديد.
139- خطبه 136 نهج البلاغه معجم المفهرس
140- رجوع شود به كتاب امام خمينى و حكومت اسلامى ، جلد دوم مقاله اى از اينجانب در اين رابطه چاپ شده است و همچنين رساله پايان نامه دوره كارشناسى ارشد علوم سياسى اينجانب در دانشگاه شهيد بهشتى تهران .
141- سوره حديد، آيه 24.
142- عبدالكريم بن محمد مجتبى قزوينى ، بقاء و زوال دولت ، به كوشش رسول جعفريان ، ص 98 و 100 و 112.
143- عبدالواحد امدى ، غرر الحكم و دررالكلم ، ذيل واژه عدل .
144- عبدالواحد امدى ، غررالحكم و دررالكلم ، ذيل واژه عدل .
145- نهج البلاغه ، خطبه 15.
146- خطبه 3/16 نهج البلاغه معجم المفهرس
147- خطبه 16/2 نهج البلاغه معجم المفهرس
148- نامه 53/71 نهج البلاغه معجم المفهرس
149- نهج البلاغه ، نامه 53.
150- خطبه 224 نهج البلاغه معجم المفهرس
151- نوشتند كه اشعث بن قيس بود.
152- حكمت 437 نهج البلاغه معجم المفهرس
153- شهيد مرتضى مطهرى ، سيرى در نهج البلاغه ، چاپ صدرا، ص 11 و 13.
154- خطبه 126 نهج البلاغه معجم المفهرس
155- پيام نوروزى سال 1379 مقام معظم رهبرى ، حضرت آيت الله خامنه اى ، روزنامه جمهورى اسلامى ، 7/1/1379، ص 3.
156- سوره آل عمران ، آيه 103.
157- شيخ محمد عبده ، تفسير المنار، جلد 4، ص 20.
158- شيخ طوسى ، تفسير تبيان ، ج 2، ص 545.
159- علامه طباطبايى ، تفسير الميزان ، مؤ سسه مطبوعاتى دار العلم ، ج 6، ص 280.
160- علامه طباطبايى ، همان ، ص 3 و 282.
161- سوره آل عمران ، آيه 105.
162- سوره انعام ، آيه 159.
163- سوره انعام ، آيه 153.
164- سوره انفاق ، آيه 47.
165- علامه طباطبايى ، تفسير الميزان ، موسسه مطبوعاتى دارالعلم ، ج 17، ص 151، ذيل آيه 47 انفال .
166- سيد قطب فى ظلال القرآن ، ج 4، ص 26.
167- نساء / 59
168- مهدوى كنى ، وحدت روز پيروزى و تداوم انقلاب ، كتاب وحدت ، وزارت ارشاد اسلامى ، ص 40 41.
169- حجرات / 13.
170- نهج الفصاحه ، مترجم و فراهم آورنده ابوالقاسم پاينده ، سازمان انتشارات جاويدان ، كلام 1139
171- صحيح مسلم ، ج 3، ص 148، كتال الاماره ، باب حكم من فرق امر المسلمين و هو مجتمع .
172- محمد بن الحسن الحر العاملى ، وسائل الشيعه ، موسسه آل البيت (ع ) لاحياء التراث ، ج 5، ص 377، ابواب نماز جماعت ، باب 2، حديث 16.
173- جعفر سبحانى ، فروغ ابديت ، ج 1، ناشر مركز انشارات دفتر تبليغات اسلامى ، ص 462.
174- تاريخ طبرى ، ج 3، ص 149 و سيره ابن هشام ، ج 4، ص 274.
175- انفال / 24.
176- آل عمران / 103.
177- نهج البلاغه ، خطبه 96.
178- خطبه 231 نهج البلاغه معجم المفهرس
179- خطبه 1/41 نهج البلاغه معجم المفهرس
180- نامه 62 نهج البلاغه معجم المفهرس
181- خطبه 3/4 نهج البلاغه معجم المفهرس
182- ابابكر در جمادى الاخر سال 13 هجرى و عمر در ذى الحجه سال 23 هجرى از دنيا رفت .
183- نهج البلاغه ، خطبه 73.
184- عبدالمتعال صعيدى ، استاد دانشگاه الازهر به نقل از كتاب وحدت ، گردآورى و تنظيم اداره پژوهش و نگارش وزارت ارشاد اسلامى ، چاپ اول ، آذر ماه 1362، ص 131 132.
185- خطبه 162 نهج البلاغه معجم المفهرس
186- خطبه 192/80 نهج البلاغه معجم المفهرس
187- خطبه 25/2 نهج البلاغه معجم المفهرس
188- نهج البلاغه ، حكمت 252.
189- علامه طبرسى ، الاحتجاج ، ج 1، ص 258.
190- خطبه 216/6 نهج البلاغه معجم المفهرس
191- نهج البلاغه ، خطبه 146.
192- كلينى ، كافى ، ج 1، ص 200، كتاب الحجه باب نادر جامع الامام .
193- خطبه 127/7 نهج البلاغه معجم المفهرس
194- بقره ، 191.
195- بقره / 129.
196- بقره / 126.
197- طبقات الكبرى ، ج 1، ص 149.
198- آل عمران / 17.
199- عنكبوت / 67.
200- قصص / 57.
201- نمل / 112.
202- قريش / 4.
203- رسائل جاحظ، ج 1، ص 188.
204- تين / 3.
205- حجر / 146.
206- دخان / 55.
207- خطبه 40/1 نهج البلاغه معجم المفهرس
208- خطبه 131/3 نهج البلاغه معجم المفهرس
209- خطبه 106 نهج البلاغه معجم المفهرس
210- خطبه 216/22 نهج البلاغه معجم المفهرس
211- نامه 35 نهج البلاغه معجم المفهرس
212- نامه 53/95 نهج البلاغه معجم المفهرس
213- نامه 53/65 نهج البلاغه معجم المفهرس
214- خطبه 27 نهج البلاغه معجم المفهرس
215- نهج البلاغه ، خطبه 27.
216- نهج البلاغه ، نامه 53.
217- نامه 53/133 نهج البلاغه معجم المفهرس
218- امام خمينى ، ولايت فقيه ، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره ص 3 و 4.
219- امام خمينى ، همان ، ص 5 و 6.
220- امام خمينى ، همان ، ص 14.
221- امام خمينى ، همان ، ص 14.
222- امام خمينى ، همان ، ص 6.
223- همان ، ص 18 و 19.
224- همان ، ص 30.
225- سوره حج ، آيه 41.
226- نامه 53/117 نهج البلاغه معجم المفهرس
227- توبه / 103.
228- توبه / 60.
229- محمد بن الحسن الحر العاملى ، وسايل الشيعه ، دارالفكر، ج 6، ص 34، باب 2 از ابواب ما يجب فيه
230- محمد بن الحسن الحرالعاملى ، همان ، ج 8، ص 15، باب 5 وجوب حج ، حديث 1.
231- خطبه 1/50 نهج البلاغه معجم المفهرس
232- آل عمران آيه 97.
233- نهج البلاغه ، نامه 67.
234- انفال / 65.
235- توبه / 73.
236- محمد بن الحسن الحرالعاملى ، وسائل الشيعه ، ج 11، ص 9، باب 1 از ابواب جهاد، حديث
237- انفال / 60.
238- آيه الله منتظرى ، مبانى فقهى حكومت اسلامى ، نشر تفكر، ص 26.
239- همان ، ص 238.
240- همان ، ص 218.
241- نهج البلاغه ، نامه 53.
242- نهج البلاغه ، حكمت 31.
243- نهج البلاغه ، حكمت 374.
244- حج ، 4.
245- حكمت 374 نهج البلاغه معجم المفهرس
246- نفثه يعنى آب دهانى كه آن را تف مى كنند.
247- شيخ طوسى ، تهذيب الاحكام ، ج 6، ص 180، باب امر به معروف و نهى از منكر، حديث 21
248- مستدرك ، 2/432، آداب تجارت ، باب 3، حديث 4، دعائم الاسلام 2/538 كتاب آداب القضات ، حديث 1613.
249- نهج البلاغه ، خطبه 131.
250- نهج البلاغه ، نامه 53.
251- علامه مجلسى ، بحار الانوار، ج 4، ص 327.
252- نامه 53/78 نهج البلاغه معجم المفهرس
253- محمد بن الحسن الحرالعاملى ، وسائل الشيعه ، دارالفكر، ج 13، ص 195.
254- نهج البلاغه ، خطبه 34.
255- نهج البلاغه ، خطبه 104.
256- نهج البلاغه ، نامه 53.
257- نامه 53/75 نهج البلاغه معجم المفهرس
258- نامه 53/48 نهج البلاغه معجم المفهرس
259- نامه 53/101 نهج البلاغه معجم المفهرس
260- نامه 53/109 نهج البلاغه معجم المفهرس
261- نامه 53/56 نهج البلاغه معجم المفهرس
262- نامه 45 نهج البلاغه معجم المفهرس
263- پس از فتح خيبر ديگر يهوديان آن سامان با رسول خدا صلى الله عليه و آله صلح كردند و باغات فدك را به آنحضرت بخشيدند، و رسول خدا صلى الله عليه و آله آن را به فاطمه زهرا عليها السلام اهداء فرمود و سندى براى آن تنظيم كرد و 5 سال در حيات پيامبر صلى الله عليه و آله در دست فاطمه عليها السلام قرار داشت اما در حكومت ابابكر آن را غصب كردند. (به كتاب فرهنگ سخنان فاطمه عليها السلام حرف ف ، فدك مراجعه كنيد).
264- جمعه ، 2.
265- بقره ، 151.
266- نهج البلاغه ، خطبه 34.
267- جمال الدين محمد خوانسارى با شرح غررالحكم و دررالكلم ، چاپ دانشگاه تهران ، ج 6، ص 39
268- نهج البلاغه ، نامه 43.
269- نهج البلاغه ، خطبه 105.
270- ابن ابى الحديد معتزلى ، شرح نهج البلاغه ، دار احياء الترات العربى ، ج 2، ص 258.
271- نهج البلاغه ، خطبه 238.
272- خطبه 182/25 نهج البلاغه معجم المفهرس
273- حكمت 73 نهج البلاغه معجم المفهرس .
274- نهج البلاغه ، خطبه 175.
275- نهج البلاغه ، خطبه 208.
276- احمد بن يحيح بلاذرى ، انساب الاشراف ، دارالفكر، ج 2، ص 390.
277- نهج البلاغه ، خطبه 69.
278- حكمت 405 نهج البلاغه معجم المفهرس
279- خطبه 2/4 نهج البلاغه معجم المفهرس
280- خطبه 72 نهج البلاغه معجم المفهرس
281- ابن ابى الحديد معتزلى ، شرح نهج البلاغه ، داراحياء التراث العربى ، ج 20، ص 279.
282- نهج البلاغه ، حكمت 70.
283- حكمه 108 نهج البلاغه معجم المفهرس
284- نهج البلاغه ، خطبه 16.
285- نهج البلاغه ، خطبه 222.
286- نهج البلاغه ، حكمت 33.
287- نهج البلاغه ، نامه 21.
288- نهج البلاغه ، نامه 53.
289- نامه 19 نهج البلاغه معجم المفهرس
290- نهج البلاغه ، خطبه 120.
291- عبدالواحد امدى ، غررالحكم و دررالكلم ، ج 2، ص 20.
292- خطبه 127/6 نهج البلاغه معجم المفهرس
293- نهج البلاغه ، حكمت 117.
294- نهج البلاغه ، حكمت 109.
295- ديوان امام على عليه السلام ، ص 232.
296- جمال الدين محمد خوانسارى ، شرح غررالحكم ، چاپ دانشگاه تهران ، ج 4، ص 52.
297- جمال الدين محمد خوانسارى ، همان ، ج 5، ص 266.
298- جمال الدين محمد خوانسارى ، همان ، ج 1، ص 74.
299- نهج البلاغه ، خطبه 94.
300- نساء، 58.
301- مائده ، 42.
302- ص / 26.
303- محمد بن الحسن الحرالعاملى ، وسائل الشيعه ، ج 18، ص 7، باب 3 از ابواب صفات قاضى ، حديث 3
304- محمد بن الحسن الحرالعاملى ، همان ، ج 8، ص 338، باب 28 از ابواب مقدمات حدود، حديث 1
305- مستدرك ، 3/220، باب 25 از ابواب مقدمات حدود، حديث 1.
306- نساء / 135.
307- نامه 53/65 نهج البلاغه معجم المفهرس
308- خطبه 17 نهج البلاغه معجم المفهرس
309- سنن ترمزى 2/438، ابواب حدود باب 2، حديث 447.
310- بحار الانوار 41/56 تاريخ امير المومنين عليه السلام باب 105، حديث 6.
311- محمد بن حسن الحرالعاملى ، وسايل الشيعه 18/155، ابواب آداب قاضى ، باب 1، حديث 1.
312- يوسف ، آيه 53.
313- نساء، آيه 59.
314- صف آيه 3.