انديشه‏هاى اقتصادى در نهج البلاغه

دكتر سيد محسن حائرى‏
ترجمه: عبدالعلى آل بويه لنگرودى

- پى‏نوشت‏ها -
- ۲ -


301- شرح نهج البلاغه 20/335 رقم 839
302- تحف العقول ص 147.
303- شرح نهج البلاغه :20/304 ح 482.
304- دائره المعارف القران العشرين 7/35(ديدگاه دانشمند غربى توويكو)
305- كلمات قصار:358.
306- كلمات قصار 39 و در ديوان منسوب به امام على عليه السلام آمده است :
والجـهـل قبل الموت لاهله واءجسادهم قبل القبور قبور
نـادانـى پـيـش از مـرگ نادان را از پاى در مى آورد و تنهايشان پيش ازمرگ در گوار است سليمان غزاله در كتاب خود به نام اقتصاد سياسى به اين بيت استناد كرده است
307- شرح نهج البلاغه :20/259.
308- شرح نهج البلاغه :20/259.
309- كلمات قصار:187.
310- كلمات قصار:202.
311- خطبه ها:113.
312- كلمات قصار:35.
313- كلمات قصار:22.
314- كلمات قصار:341.
315- شرح نهج البلاغه :20/263ح 81.
316- شرح نهج البلاغه :20/258ح 19.
317- شرح نهج البلاغه :20/344 ح 953
318- همان ماءخذ:20/238 ح 340.
319- همان ماءخذ:20/341 ح 918
320- شرح نهج البلاغه :20/317 ح 340.
321- كلمات قصار:109.
322- كلمات قصار:382.
323- خطبه ها:184.
324- كلمات قصار:134.
325- وسايل الشيعه :6/24
326- شرح نهج البلاغه /25920 ح 33
327- وسايل الشيعه :6/24
328- كلمات قصار:418
329- كلمات قصار:20
330- كلمات قصار:114
331- نامه ها:31
332- كلمات قصار:224
333- كلمات قصار118
334- كلمات قصار 139
335- دائرة معارف القرن العشرين :7/35-149
336- خطبه ها:190
337- كلمات قصار:146
338- شرح نهج البلاغه :20/299 ح 416.
339- كلمات قصار:444
340- مـالتوس (1766،1834)از اقتصاددانان معروف انگليسى است و اعتقاد دارد كه جمعيت را بايد كنترل كرد تا مردم بتوانند از عهده تاءمين معاش خود برآيند.
341- دائرة المعارف القرن العشرين 7/350 342- توفيكو:الاكاذيب ص 72
343- كلمات قصار:135
344- كلمات قصار:320
345- شرح نهج البلاغه :20/ ص 300/ ح 432
346- شرح نهج البلاغه :20/322 ح 695
347- كلمات قصار:221
348-وسايل الشيعه :11/83
349- صدر:اقتصادنا،ص 697
350- وسـايـل الشـيـعـه :11/49،شـهـيـد صـدر آن را در كـتـاب اقتصادنا،ص 705 و ابرهيم طحاوى در كتاب الاقتصاد الاسلامى مذهبا و نظاما،ص 170 آورده است .
351- نامه ها:53
352- نامه ها:53
353- نامه ها:53
354- نامه ها:53.
355- وسايل الشيعة :20/143.
356- كلمات قصار:418.
357- كلمات قصار:7.
358- تحف العقول :ص 82.
359- كلمات قصار:250.
360- كلمات قصار:64.
361- كلمات قصار:132.
362- شرح نهج البلاغه :20/318 ح 650
363- تحف العقول :255.
364- شرح نهج البلاغه :20/259 ح 33.
365- تحف العقول :ص 70.
366- خطبه ها:143.
367- شرح نهج البلاغه :20/300/ ح 425.
368- همان :20/300/ ح 444.
369- شرح نهج البلاغه :20/339 ح 884.
370- شرح نهج البلاغه 20/263 ح 75.
371- كلمات قصار:205.
372- كلمات قصار:215.
373- كلمات قصار:112.
374- بحار الانوار:1/211.
375- تفسير كاشف :2/255.
376- نساء:آيه 100.
377- كلمات قصار:434.
378- كلمات قصار:53.
379- نساء:97
380- انشاق :5
381- نجم :39
382- نامه ها:27.
383- مـعـادل عـربـى كـلمـه تـوسـعـه تـنميه از ريشه نمى ينمى (زياد شد افزايش يافت )است .
384- فاجر ليند:تعليم و تربيت و توسعه ملى ،ص 19-20
385- مـجـمـوعـه مـقـالات اوليـن هـمـايـش فـقـرزدايـى سال 1369 ص 43.
386- اقتدارى :توسعه اقتصادى ،ص 5
387- قره باغيان :توسعه اقتصادى ،1/6.
388- فـايـز حـبـيـب :التـنـمـيـة الاقـتـصـاديـة بـيـن النـظـريـة و واقـع الدول النامية ص 108.
389- مـديـر كـل سـابق اداره اقتصاد در وزارت برنامه و بودجه عراق و استاد گروه اقتصاد دانشگاه بغداد.
390- سعدى :نحو تخطيط الاقتصاد العراقى ،ص 41.
391- همان ماءخذ:ص 81.
392- فاجرليند:تعليم و تربيت و توسعه ملى ،ص 20.
393- فاجرليند:تعليم و تربيت و توسعه ملى ،ص 20.
394- غلامحسين خورشيدى :مقدمه اى بر اقتصاد توسعه ،ص 44.
395- غرر الحكم :1/92
396- غرر الحكم :1/139
397- كلمات قصار:90
398- بحار الانوار:ج 77/423.
399- شرح نهج البلاغه :20/341 ح 905
400- شرح نهج البلاغه :20/301ح 246.
401- كلمات قصار:381.
402- الاقتصاد الاسلامى مذهبا و نظاما،1/138.
403- همان 1/138
404- بحارالانوار:ج 77/423.
405- شرح نهج البلاغه : 20 / 341 / ح 05
406- كلمات قصار:381.
407- گـزارش بـانـك جـهـانـى دربـاره تـوسـعـه در سال 1996.
408- قريش :3و4
409- علق 7-6.
410- شرح نهج البلاغه :20/301/ ح 246.
411- الاقتصاد الاسلامى مقوماته و منهاجه ،ص 22.
412- آشنايى با علم اقتصاد،ص 229.
413- خطبه ها:193
414- نامه ها:31
415- كلمات قصار:139.
416- غرر الحكم :3/187
417- غررالحكم 2/37
418- غررالحكم :2/239
419- غررالحكم :3/207.
420- غررالحكم :4/286.
421- روزنامه همشهرى :دولت ،صنعت ،توسعه 21/5/1375.
422- گزارشى درباره توسعه درسال 1994م
423- خطبه ها: 42.
424- خطبه ها: 113.
425- خطبه ها: 176.
426- خطبه ها: 234.
427- كلمات قصار: 22
428- خطبه ها: 28
429- خطبه ها: 221
430- شرح نهج البلاغه : 20/341 ح 918.
431- كلمات قصار: 24
432- خطبه ها: 143
433- خطبه ها: 23
434- نامه ها: 53.
435- خطبه ها: 184
436- كلمات قصار: 414
437- نامه ها: 31.
438- خطبه ها: 166
439- غررالحكم : 1/366
440- غررالحكم : 1/366
441- غررالحكم : 3/421
442- غررالحكم : 3/421
443- غررالحكم : 3/421
444- غررالحكم : 3/421
445- غررالحكم : 3/421
446- غررالحكم : 3/421
447- غررالحكم : 3/422
448- غررالحكم : 3/424
449- غررالحكم : 3/424
450- غررالحكم : 3/424
451- غررالحكم : 3/424
452- غررالحكم : 3/425
453- غررالحكم : 3/425
454- غررالحكم : 3/425
455- غررالحكم : 3/425
456- غررالحكم : 3/429
457- غررالحكم : 3/429
458- غررالحكم : 3/429
459- غررالحكم : 3/430
460- غررالحكم : 3/430
461- غررالحكم : 3/431
462- غررالحكم : 3/437
463- غررالحكم : 3/438
464- غررالحكم : 4/32
465- نامه ها: 31
466- كلمات قصار: 387
467- غررالحكم : 2/177
468- نامه ها: 27
469- كلمات قصار: 3
470- كلمات قصار: 54
471- كلمات قصار: 220
472- كلمات قصار: 363
473- كلمات قصار: 22
474- نامه ها: 45
475- غررالحكم : 2/460
476- غرر: 5/377
477- غرر: 2/324
478- غرر: 6/370
479- غرر: 5/299
480- غرر: 5/299
481- خطبه ها: 184
482- نجم : 39و40
483- كلمات قصار: 261
484- غرر: 6/91
485- غرر: 6/91
486- شرح نهج البلاغه : 20/262 ح 60
487- نامه ها، 53.
488- خطبه ها: 127.
489- خطبه ها: 151.
490- خطبه ها: 29.
491- نامه ها: 47.
492- نامه ها: 47.
493- خطبه ها: 184.
494- غرر: 5/336.
495- غرر: 1/331
496- وورند: الارض و الفقر فى الشرق الاوسط، ص 164.
497- مجلسى : بحارالانوار، 17/259
498- كلمات قصار: 116.
499- كلمات قصار: 91
500- بـرتـرانـدبو گارد: المشكلات الاقتصادية الكبرى فى العصر الحديث ، ص17. 501- براتراند بوگارد: المشكلات القتصادية الكبرى فى العصر الحديث ، ص 16.
502- همان : ص 71.
503- همان : ص 71.
504- همان : ص 20.
505- ابراهيم عسل : التنمية فى الاسلام ، ص 98
506- نامه ها: 31.
507- خطبه ها: 108.
508- خطبه ها: 221.
509- خطبه ها: 89.
510- خطبه ها: 90
511- خطبه ها: 89.
512- نامه ها: 31.
513- غرر: 1/34.
514- غرر: 1/370.
515- غرر: 3/50.
516- غرر: 6/451.
517- شرح نهج البلاغه : 6/244.
518- احمد اءمين : التكامل فى الاسلام 3/51.
519- گـزارشـى از تـوسـعـه در جـهـان در سال 1996م ، ص 355.
520- خطبه ها: 132.
521- خطبه ها: 132.
522- نامه ها: 3.
523- غرر: 5/142.
524- غرر: 5/337.
525- غرر: 3/428
526- غرر: 4/94.
527- انشقاق : 6.
528- قره باغيان ، مرتضى : اقتصاد رشد و توسعه ص 46.
529- وسايل الشيعة 2/143.
530- كلمات قصار: 231.
531- خطبه ها: 15.
532- خطبه ها: 53.
533- خطبه ها: 85.
534- كلمات قصار: 202.
535- ملك : 15.
536- كافى : 5/56/2
537- خطبه ها: 234
538- قره باغيان ، مرتضى : اقتصاد رشد و توسعه ج 1 ص 79
539- قره باغيان : ج 1، ص 79.
540- همان : 1/79.
541- قره باغيان : اقتصاد رشد و توسعه ، ج 1 ص 43.
542- خطبه ها: 84.
543- خطبه ها: 143.
544- غررالحكم ، 5/227.
545- قره باغيان ، مرتضى : اقتصاد رشد و توسعه ، ج 1 ص 80.
546- همان مرجع ، ج 1 ص 81.
547- توبه : 34.
548- شرح نهج البلاغه ، 20/333/818.
549- خطبه ها: 132.
550- كلمات قصار: 308.
551- بقرة : 261.
552- شرح نهج البلاغة : 20/335/839.
553- غرر: 2/655.
554- خطبه ها: 75.
555- خطبه ها: 45.
556- كلمات قصار: 45.
557- كلمات قصار
558- خطبه ها: 184.
559- صدوق ؛ خصال : 30.
560- غررالحكم : 6/96.
561- كلمات قصار: 64.
562- غرر: 5/330.
563- غرر: 2/606.
564- غرر: 5/176.
565- شرح نهج البلاغه : 20/262//61.
566- خطبه ها: 102.
567- خطبه ها: 152.
568- كلمات قصار: 109.
569- كلمات قصار: 164.
570- نامه ها: 47.
571- نامه ها: 53.
572- نامه ها: 53.
573- كلمات قصار: 30.
574- گزارش توسعه در جهان در سال 1996م .
575- خطبه ها: 27.
576- كلمات قصار: 330.
577- كلمات قصار: 431.
578- خطبه ها: 127.
579- خطبه ها: 152.
580- خطبه ها: 175.
581- غررالحكم : 1/350.
582- economic of theory The .W .A ,Lewis .1995 ,Growth
583- نامه ها: 30.
584- صدوق ، خصال : 30.
585- صدوق ، خصال : 30.
586- نامه ها: 53.
587- نامه ها: 6.
588- نامه ها: 53.
589- نامه ها: 53.
590- خطبه ها: 15.
591- نامه ها: 40.
592- غررالحكم : 2/131.
593- وورند: الارض و الفقر فى الشرق الاوسط، ص 207.
594- همان : 208.
595- وسايل الشيعه ، 2/143.
596-وورند: 198.
597- Economic of Theory .A ,Schumpeter64 .P ,deveiopment
598- Society Achieving The .M ,cielland Mc150 .P
599- كلمات قصار: 139.
600- نامه ها: 31.