رواق عصمت

سيد علي حسيني

- ۲۴ -


السلام عليك يا حسن بن علي

امام حسن عسكري عليه السلام تنها معصومي است كه در زيارت نامه حضرت معصومه لقبي بر ايشان نيامده و به نام ايشان بسنده شده است. و به احتمال قوي از آن روي براي ايشان لقبي نيامده است كه آن حضرت به عنوان آخرين امام حاضر نياز به لقب نداشته است. چه آن كه مشهور ميان زمين و آسمان بوده است. شيخ مفيد درباره آن حضرت چنين مي نويسد:

«امام پس از امام هادي عليه السلام فرزندش ابومحمد، حسن بن علي بود. چه آن كه همه فضيلت ها در ايشان يكجا گرد آمده و در دانش و وارستگي و زهد، كمال عقل، عصمت، شجاعت، كرم و زيادي اعمال كه انسان را به خدا نزديك مي كند (و صفاتي از اين دست كه) سبب امامت و رياست مي شود، بر همه مردم روزگار خود مقدم بود.(1)

به هر حال، بي شك معصومان متأخر وارث همه كمالات و فضيلت هاي معصومان پيش از خود هستند و اصولاً خط امامت و شاهراه ولايت را مرداني راهبري مي كنند كه از فضيلت ها، منش ها و روش هاي همانندي برخوردارند؛ لكن مطابق با نيازها و رخدادهاي هر زمان جلوه هاي خاصّ و ويژه اي داشته اند. در اين باره در روايتي از امام علي بن موسي الرضا عليه السلام چنين نقل شده است:

«نحن اهل البيت يتوارث اصاغرنا عن اكابرنا القذة بالقذة؛ ما خانداني هستيم كه كودكان (نسل دوم) ما از بزرگان (فضايل و مناقب را) (نسل اول) ما بي هيچ تفاوتي به ارث مي برند (و در برخورداري از فضايل و خصايص باهم يكسانند)؛ چونان پرهاي انتهاي پيكان كه (با اندازه اي معين) در امتداد هم قرار دارند.»(2)

بدين سان او وصي رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم، نور چشم و دل انگيز براي شاگردانش، شكافنده دانش ها، راستگو و امانت دار، پاك و پاكيزه، برگزيده و چشمه زلال و جوشان تقوا و در بردارنده ديگر فضيلت ها و بردارنده رذيلت ها بود.(3)

پي نوشت:

1) الارشاد، ج 2، ص 33؛ گروهي از عالمان اهل سنّت درباره فضيلت هاي آن حضرت مطالب قابل توجهي نگاشته اند. (ر.ك: مناقب اهل بيت عليهم السلام از ديدگاه اهل سنت، ص 256 - 268).
2) زندگاني چهارده معصوم عليهم السلام، ص 1037.
3) محتمل است از اين رو براي ايشان در اين زيارت لقبي نيامده است كه ايشان پدر حضرت ولي عصر عليه السلام است و اين مهم ترين لقب ايشان مي باشد. (ر. ك: مقاله آخرين معصوم و حضرت معصومه، محمدرضا فؤديان، چاپ نشده.