حضرت معصومه و شهر قم

محمد حكيمى

- پى‏نوشت‏ها -


1-سوره نسا 4/132
2-تفسير مجمع البيان 3/122
3-سوره محمد 47/38
4-تقسير مجمع البيان 9/108
5-تفسير مجمع البيان 9/108
6-سوره شعرا 26/198 و 199
7-سفينه البحار 2/164
8-سوره سباء 34/34 و 35.
9-سياست جهان / 19
10-امروز اين حقيقت ، در شكوهمندترين سيماى آن ، در اين كشور به نمايش گذارده شده است . طبقات محروم و جوانان خانواده هاى پائين و متوسط جبهه ها را پر كردند و با ايثار خون ،از اسلام و آئين خود دفاع مى كنند و طبقات مرفه و اشراف به ثروت اندوزى و ناراضى تراشى مشغولند. امام بارها به اين مطلى اشاره فرمودند:
(شما اكر در تمام جبهه ها نگاه كنيد، يك نفر از مردم بالا نشين و سرمايه دار را نخواهيد ديد، و تمامى افراد جبهه ها، از همين افراد محروم و زاغه نشين هستند، و اين انقلاب مال آنهاست و بقيه فقط تماشاچى هستند). (جستجوى راه از كلام امام ، مستضعفين ، مستكفرين ص 64)
در سخنى ديگر گفتند اگر فردى از چيزدارها به جبهه رفته است از طبقه خود منفصل شده است .
11-الحياه 2/47
12-الحياه 2/53
13-سوره كهف 18/28
14-الحياط 2/52 و 53
15-كافى 8/69
16-الحياه 2/33.
17-نهج البلاغه / 687.
18-(... در اينجا على (ع ) چون خواسته است مردم را به حق شعارى و حقگويى و حقيقتگويى وادارد، و اعتماد به نفس آنان را در برابر حكام و كارگزاران حاكميت دينى ، به منظور جلوگيرى از انحرافها و تبعيضها و ستمها و خود كامگيها و تحقيرها، زياد كنند، خويش را نيز در رده ديگران قرار داده است . تا اصل حياطى (اظهار حق در برابر حاكمان و مجرمان و رساندن حق به گوش آنان ، و طرفداران از عدالت و داد ميان مردم ) پا بگيرد و رسمى شود؛ ليكن استثنايى بودن منزلت واقعى خويش را نيز، به حكم واقع گويى و هدايت ، و دادن شناخت اعتقادى صحيح به مردم ، با لطافت و ظرافت ، بيان داشته است ...) ترجمه الحياه 1/438.
19-الحياه 238/2 - 239.
20-الحياه 256/2.
21-نهج البلاغه /663.
22-الحياه 212/2.
23-جهشها /28.
24-خدمات متقابل اسلام و ايران . آيت الله مطهرى /125. همچنين : سفينه البحار 2/693.
25-بحارالنوار 47/119.
26-نيز از پيامبر(ص ) رسيده است كه گهگاه با سلمان به پارسى سخن مى گفت .
27-نخستين كسانى كه براى امامان (ع ) خمس فرستادند مردم قم بودند(سفينه البحار 2/447.
28-علامه كلياسى ، كه از عالمان اصفهان بود آنگاه كه به زيارت حضرت فاطمه (ع ) مى آمد، به مسجد امام عسگرى (ع ) كه مى پرسيد از كنار پل ، كفش از پايش بيرون مى آورد و پاى برهنه به طرف صحن مطهر حركت مى كرد. هنگامى كه از او سئوال شد كه چرا پاى برهنه مى رويد؟ در پاسخ گفت : محدثان و عالمان احاديث خاندان پيامبر(ع ) در اين منطقه دفن شدند و اينجا گورستان بزرگى بوده است ، و من دوست ندارم و اين ابدان پاك ، گام بگذابم و كفش در پاى داشته باشم ... حدود هفتصد تن از محدثان بزرگ و روايت شناسات اهل بيت (ع ) در اين منطقه دفن شدند. از اين رو مؤ منان در اين منطقه آب دهان بر زمين نمى انداختند جهت بزرگداشت آن عالمان را. الرافد 1/18، به فقل از آيه الله مرعشى نجفى .
29-تاريخ قم /47 سفينه البحار: 2/446.
30-بحارالنوار 60/215.
31-بحار الانوار 60/213؛ سفينه البحار 2/445.
32-بحار النوار 60/215؛ سفينه البحار 2/445.
33-سفينه البحار 2/376.
34-سفينه البحار 2/376؛ تاريخ قم /7.
35-بحارالنوار 60/216.
36-عيون اخبار الرضا(ع )2/267؛ سفينه البحار 2/376 - 377.
37-سفينه البحار 2/376.
38-منتهى الامال 2/273.
39-سفينه البحار 2/447.
40-محرابى كه حضرت معصومه (ع )در آن نماز گزارده است .
41-اشاره به جريان دفن حضرت معصومه (ع ) است كه طبق روايتى ، هنگامى كه مردم گرد آمده بودند و بر سر اين گفتگو داشتند كه چه كسى بدن مطهر آن بانو را در قبر بنهد؛ دو سوار بر آمدند و چون به نزديك جنازه فاطمه (ع ) رسيدند، از اسب فرود آمدند و بر فاطمه (ع ) نماز گزاردند، و در سرداب رفتند و آن بانو را دفن كردند. پس از گور بيرون آمدند و بر نشستند و برفتند و هيچكس را معلوم نشد، كه آن دو سوار كه بودند. (بحارالنوار 60/219؛ سفينه البحار2/376).
42-چنانچه ياد شده اين شهر از حدود 1200 سال پيش مركز علوم اسلامى بود؛ وليكن در دوران اخير از رونق آن كاسته شده بود و آنكه ديگر بار آنرا به رونق آورد و در گسترش آن كوششى شايسته كرد، آن مرجع بزرگ بود.
43-راههاى پيشرفت اقتصادى 1/17.
44-مبانى جامعه شناسى / 195.
45-الحياه 1/304.
46-الحياه 1/304.
47-الحياه 1/308.
48-نهج البلاغه / 1105.
49-بحار الانوار 78/83.
50-غرر الحكم / 15.
51-احتجاج (شيخ طبرسى )1/134. اين كلام فرازى از خطبه مشهور حضرت فاطمه (ع ) در مسجد مدينه است كه پس از درگذشت پيامبر بزرگ اسلام ، ايراد گرديد.
52-سوره بقره 2/63.
53-تفسير عياشى 1/45.
54-بحارالنوار 44/139.
55-بحارالنوار 103/68.
56-الحياه 2/239.
57-الحياه 2/252.
58-اين موضوع امروز، در شهرها و آباديهاى ما، با همه گستردگى و انبوهى ، موضوع كاملا ممكن است . زيرا كه امروز اطلاعات آمارى و نظارت بر شيوه زندگى مردم ، از طريق سازمانهاى گوناگون اجتماعى ، امرى عادى است . انسان امروز بيش از گذشته به جامعه وابسته است : شيوه در آمد و خرج و مسكن و فرهنگ و ديگر مسائل او كاملا روشن است . افزون بر اين شيوها، دو شيوه ديگر در كشور ما پس از انقلاب پديد آمده است ، كه اين بررسى و شناسايى را آسان مى كند:
1- پايگاههاى بسيج در مساجد
2- شوراهاى محلى
كه اين دو محور نيز مى توان به وضعيت زندگى محرومان دست يافت .
59-كافى 2/668.
60-كافى 2/173.
61-كافى 2/173.
62-بحارالنوار 68/191.
63-يعنى : درهمى براى خود و درهمى براى ديگران ، و جامه اى براى خود و جامه اى براى ديگراى .
64-كافى 2/364. بحارالنوار 75/175.
65-كافى 2/367؛ وسائل الشيعه 11/599.
66-قانون و شخصيت (تحقيق در روانشناسى اجتماعى ايران )2و14.
67-قانون و شخصيت 2/.
68-نقش علم و صنعت در تجديد حيات ملتها/ 100.
69-كافى 2/100.
70-وسائل 15/244.
71-قانون و شخصيت / 16.
72-تحف العقول / 184.
73-كافى 2/367.
74-سوره حجرات 49/10.
75-الغدير 3/113.
76-الحياه 1/231.
77-الحياه 1/231.
78-كافى 2/643.
79-وسائل الشيعه 11/439.
80-وسائل الشيعه 11/439.
81-وسائل الشيعه 11/438.
82-كافى 2/643.
83-مبانى اقتصاد اسلامى / 148.
84-اقتصاد اسلامى / 104و106.
85-نهج البلاغه / 544.
86-عيون اخبار الرضا(ع ) 2/89.
87-وسائل الشيعه 2/629.
88-كافى 2/606.
89-سوره حديد 57/25.
90-وسائل الشيعه 11/5 و 9.
91-وسائل الشيعه 11/5 و 9.
92-وسائل 12/429.
93-مفاتيح الجنان /350.
94-بحار النوار 60/213.
95-سفينه البحار 2/446.
96-بحار النوار 60/218؛ سفينه البحار 2/447.
97-بحار النوار 60/214؛ سفينه البحار 2/446.
98-زندگى ماشينى ، بدون فرهنگ آن . زيرا كه در كشورهاى سازنده ماشين ، فرهنگ خاص استفاده از ماشين نيز وجود دارد و حتى در بستن در اتومبيل ، و بوق زدن ، و حركت ماشين در خيابان ها و... پياده مى شود. ليكن در جامعه ما ماشين آمده است ؛ ليكن از فرهنگ آن خبرى نيست . از اينرو، مى بينيم كه يك ماشين در كوچه اى كه پارك مى شود و يا صيح روشن مى شود، چه بلايى بر سر منازل نزديك مى آورد.
99-اكنون مه قدرت در دست است بايد دولت جلو اين اسرافكارى ها را بگيرد و شهردارى ها، از اينگونه كارها اسرافى كه به زيان شرايط كنونى كشور و انقلاب است ، با قاطعيت جلوگيرى كنند و مسئولان مذهبى ، خطوط اصلى بناهاى مذهبى و چگونگى هاى آن را دقيق براى مردم بيان كنند. با توجه به مشكلات كنونى كشور، براستى تاءسف بارترين كارها، گسترش بيش از حد ساختمان سازى و بناهاى مذهبى است .
100-بحار النوار 52/333.