با كاروان نور
جغرافياى تاريخى هجرت حضرت معصومه (س)

سيد عليرضا سيد كبارى

- پى‏نوشت‏ها -


(1) - «تاريخ العرب‏» فليپ‏حتى، ص‏167، «مدينه منوره‏»، صالح لمعى مصطفى، ص‏17.
(2) - «تاريخ يعقوبى‏»، ج‏1، ص‏400.
(3) - «طبقات ابن‏سعد» ج‏1، ص‏499.
(4) - «سيرى در وادى عشق‏»، ص‏33،34.
(5) - «الانوار البهية‏»، محدث قمى، ص‏170.
(6) - «تاريخ يعقوبى‏»، ج‏2، ص‏421.
(7) - «عمدة‏الطالب‏»، ص‏196-197، «المجدى‏»، ص‏106.
(8) - اين اثر تاليف «سيدموسى برزنجى شافعى مدنى‏» است، «الذريعة)، ج‏24، ص‏107.
(9) - از تاليفات «عبدالوهاب شعرانى شافعى‏»، متوفاى‏937هجرى است، «كشف‏الظنون‏»، ج‏2، ص‏1565.
(10) - «وسيلة‏المعصومية‏»، ص‏65.
(11) - «گنجينه آثار قم‏»، ج‏1، ص‏386; به نقل از «نزهة‏الابرار» ولواقع الانوار.
(12) - «تاريخ اهل‏بيت‏»، ص‏82.
(13) - «اصول كافى‏»، ج‏1، ص‏397، «تاريخ بغداد»، ج‏13، ص‏27، «اقبال‏»، ص‏677، «تاريخ قم‏»، ص‏199.3
(14) - محدث گرانقدر و رجالى توانا مرحوم آية‏الله شيخ‏على نمازى متوفى دوم ذيحجه 1405ه.ق مؤلف اين اثر است كه در ده جلد تدوين يافته‏است. مرقد وى در يكى از حجره‏هاى صحن رضوى در كنار بارگاه ملكوتى امام رضا(ع) قراردارد.
(15) - «مستدرك سفينة‏البحار» ج‏8، ص‏257.
(16) - «بحارالانوار»، ج‏48، ص‏286، «تذكرة‏الخواص‏»، ابن‏جوزى، ص‏315.
(17) - و نيز رجوع‏كنيد به: «كريمه اهل‏بيت‏» ص‏97-103، «زندگانى حضرت موسى‏بن جعفر(ع)، عمادزاده، ج‏2، ص‏375، «حضرت معصومه، فاطمه دوم، اشتهاردى، ص‏111،113.
(18) - برگرفته از آيه‏35 سوره احزاب.
(19) - اصول كافى، ج‏1، ص‏477.
(20) - علاوه بر حوزه علميه‏اى كه توسط رسول اكرم(ص) و ائمه شيعه(ع) بنيان نهاده‏شد و در هر دوره دهها و صدها مرد دانشمند و راوى و دين‏شناس به جامعه اسلامى عرضه‏كرد، در همان رديف حوزه‏هاى علمى بانوان از سوى رسول اكرم(ص) و حضرت فاطمه‏زهرا(س) تاسيس‏گرديد كه پس از آنها امامان شيعه و همسران و دخترانشان اين حوزه را رهبرى‏كرده و به واسطه خويشى با امامان و بهره‏گيرى از لحظه‏لحظه حيات پربارشان در هر عصرى از اساتيد برجسته آن دوره شدند. رجوع‏كنيد به: «مسند فاطمه معصومه(س) از همين قلم.
(21) - «اعلام‏الورى‏»، ص‏302.
(22) - عيون اخبارالرضا(ع)، ج‏1، ص‏15.
(23) - سيرى كوتاه در تاريخ تفرش و آشتيان; ص 95 -96.
(24) - همان; ص‏107.
(25) - همان; ص‏109.
(26) - همان.
(27) - همان; ص‏37.
(28) - «بارگاه امامزاده فاطمه صغرى(ع) دختر امام موسى‏بن‏جعفر عليهما السلام در9 كيلومترى شهر آشتيان در روستايى به نام سياوشان واقع شده و معروف است كه ايشان طفلى بودند كه با خواهر گراميشان حضرت معصومه (سلام الله عليها) به قصد زيارت برادرشان امام رضا(ع) به قم مى‏رفتند كه در عبور از اين روستا فاطمه صغرى(ع) مريض مى‏شود و دار دنيا را وداع مى‏گويد». سيماى آشتيان; ص 98، به نقل از فصلنامه آشتيان، سال اول، شماره 2، ص‏69.
(29) - همان.
(30) - البلدان; ص 48 و49.
(31) - تاريخ قم; ص‏213.
(32) - تاريخ نايين; ج 1، ص‏66.
(33) - از اواخر قرن چهارم، اشعريان گرفتار نزاع و اختلاف شدند و با مهاجرت شمارى ازآنها شهر تا حدودى خالى شد و باقى‏ماندگان نيز گرفتار تنگى معاش‏شدند.تاريخ‏قم;ص‏241.
(34) - رجوع كنيد به: مسند فاطمه معصومه(س).
(35) - عيون اخبارالرصا(ع); ج 2، ص 660، باب‏67، حديث اول.
(36) - كامل الزيارات; ص 324.
(37) - وى از نوادگان امام صادق(ع) است.
(38) - «تاريخ يعقوبى‏»; ج 2، ص 421.
(39) - معنى ام ولد در صفحه‏26 گدشت.