منازل الآخرة
(حكايات و روايات مرگ و عالم پس از مرگ)

خاتم المحدثين حاج شيخ عباس قمى (ره)

- پى‏نوشت‏ها -


1- ((الخصال )) شيخ صدوق ، 1/40، حديث 26.
2- سوره ق (50)، آيه 19.
3- به ياد مى آورد اموالى را كه از راههاى مختلف جمع كرده و به دست آورده كه پيامدش بعهده اوست حال كه هنگام جدادى از آنهاست ؛ لذت و خوشى مربوط به وارث و وبال و سختى مربوط به ميت ديگرى است .
4- سوره 50 آيه 22 يعنى ما پرده را از ديده تو برداشتيم و امروز چشم بصيرت تو بيناست .
5- خدا به خاطر رضايت تو از او خوشنود و راضى باشد.
6- يعنى اى آنكسى كه عمل كم را مى پذيرى و گناه زياد را مى بخشى عمل ناچيز مرا بپذير و از زيادى گناهم در گذر همانا تو آمرزنده و مهربانى .
7- كلمات فرج : لا اله الا الله الحليم الكريم تا آخر كه در ((قنوت )) نمازها خوانده مى شود.
8- پروردگارا بعد از آنكه ما را هدايت فرمودى قلبهايمان را به سوى باطل مگردان و به ما رحمت بخش چون بسيار بخشيده اى . (سوره 3 آيه 8).
9- اى بندگان خدا بعد از مرگ براى كسى كه آمرزيده نشود شديدتر از مرگ قبر است از تنگى و تاريكى و غربت آن ، بر حذر باشيد همانا قبر در هر روز مى گويد: من خانه غربتم ، من خانه وحشتم ، من خانه كرم هستم . قبر يا باغى از باغ هاى بهشت و يا گودالى از گودالهيا آتش است - تا آنجا كه فرمود: - همانا زندگى و معيشت سخت كه خدا دشمن خود را از آن ترسانده عذاب قبر است همانا در قبر 99 مار بزرگ بر كافر مسلط مى شوند، گوشت او را به نيش مى كشند و استخوانش را مى شكنند و تا روز رستاخيز همچنان اين كار ادامه دارد. اگر يكى از آن مارها در زمين بدمد زراعتى نرويد. اى بندگان خدا، نفس هاى ضعيف و بدن هاى نرم و نازك شما كه كمى از اينها برايش كافى است از اين (عذاب ) ضعيف و ناتوان است .
10- چون مردم مرا در جنب حيدر (على (ع)) بخاك بسپاريد چون پدر شبر و شبير (حسن و حسين ) كه در بخشندگى عجيب است . من در جوار او از آتش نمى هراسم ، و از نكير و منكر پروايى ندارم . ننگ باد بر كسى كه نگهبان قرق گاه است و خود در آنجا است كه عقال شترى در بيابان گم شود.
11- به دنبال مرگ آنها تا روزى كه برانگيخته مى شوند برزخ است . سوره 23، آيه 103.
12- يعنى ما به تجسم اعمال و صورت يافتن مناسب با حالات مختلف معتقديم . 13- سوره اعراف (7)، آيه 187.
14- سوره نمل (27)، آيه 89.
15- سوره معارج (70)، آيه 42.
16- ((نهج البلاغه )) ترجمه شهيدى ، ص 93، خطبه 102.
17- ((تفسير فرات كوفى )) ص 372، حديث 503، چاپ ارشاد اسلامى .
18- ((ثواب الاعمال و عقاب الاعمال )). شيخ صدوق ، ص 609.
19- ((علم اليقين )) فيض كاشانى ، 2/910، باب سوم ، فصل نهم .
20- سوره نباء (78)، آيه 18.
21- سوره اعراف (7)، آيه 8.
22- سوره اعراف (7)، آيه 199 - 202.
23- سوره يوسف (12)، آيه 92.
24- خلاصه شعر آن است كه : از جود و شرافت و مهمان نوازى دور باشم اگر بر معاويه هجوم نياورم و اسبان غول پيكر ورزيده همراه با شمشيرهاى بلند بر او نتازانم . به گونه اى آهن تافته بر لشكرش ببارم كه گوئى برق آسمان مى جهد و يا خورشيد پرتو افكند.
25- ((بحارالانوار))، 7/219.
26- سوره غاشيه (88)، آيه 25 - 26.
27- ابوسليمان دارانى عبدالرحمن بن عطيه ، زاهد معروف است كه در سنه 235 در داريا كه از قراء دمشق است وفات كرد و قبرش در آنجاست .
28- ((حق اليقين )) علامه مجلسى ، ص 541، فصل يازدهم ، چاپ ذوالقربى ، قم .
29- سوره صافات (37)، آيه 24.
30- نقب : سوراخ .
31- ((عين الحيات ))، 1 / 477 - 479.
32- ((مفتاح الفلاح ))، شيخ بهايى ، ص 645 - 647، چاپ دفتر انتشارات اسلامى ، قم .
33- ((عين الحيات ))، علامه مجلسى ، 1 / 526.
34- دَد: جانوران درنده اند چون شير و پلنگ و غير اينها، دام عكس آن است مانند آهو و غير و به معنى زخارف دنيويه نيز آمده (شيخ عباس قمى (ره ))
35- ((خمسه نظامى ))، ص 145، تصحيح : دستگردى ، داستان خسرو و شيرين ، با مختصر تفاوت در الفاظ.
36- سوره روم (30)، آيه 44.
37- مرده بودى زنده شدى و طولى نمى كشد مى ميرى براى آخرت خود خانه اى مهيا كن و براى دنياى خود خانه اى بجا بگذار.
38- از حضرت صادق (عليه السلام ) منقول است كه فرمود: دنيا ممثل شد براى حضرت عيسى (عليه السلام ) به صورت زن كبود چشم پس حضرت از او پرسيدند چند شوهر كرده اى ؟ گفت : بسيار است عدد آنها. فرمود: همگى را طلاق گفته اى ؟ گفت : بلكه همگى را كشته ام . حضرت عيسى فرمود: واى بر شوهران تو كه چگونه عبرت نمى گيرند از شوهران گذشته تو. (شيخ عباس قمى (ره )).
39- مجاعت = گرسنگى .
40- يعنى از تحت عنايت و حفاظت شما چگونه برگردم در حاليكه علاقه من به شما مايه شرف من است . اى آقايم زنده نمانم روزى كه بر غير در خانه شما باشم .
41- ((بحارالانوار)) 95/326.