بهشت خانواده جلد اول

دكتر سيد جواد مصطفوى

- پى‏نوشت‏ها -


1- حميرا مصغر حمراء است و تصغير افاده تلطف و اظهار محبت مى كند، مانند:
 

ديدم از دور بتى كاكلكش مشكينك   دهنش تنگك و چون تنگ شكر شيرينك
2- اصول كافى ، ج 2 ص 643
3- در اينجا مباحث اصولى و عقلى مفصلى ميان فلاسفه و محدثين وجود دارد كه برخى از آنها درج 3 و 4 بحار و پاورقى آن مشاهده مى شود. يكى از ادله ما روايت ابان در ديه بريدن 4 انگشت زن در مقايسه با بريدن 3 انگشتش مى باشد.
4- سوره نساء آيه 86
5- سوره ابراهيم آيه 23
6- سوره نور آيه 61
7- بحار، ج 76، ص 3
8- بحار، ج 76، ص 4
9- بحار، ج 76 ص 10
10- بحار، ج 76، ص 2
11- بحار، ج 76، ص 11
12- بحار، ج 76، ص 11
13- بحار، ج 76، ص 10
14- وسائل ج 14 / 17
15- كافى ، ج 2 ص 670
16- نهج البلاغه ، خطبه 147
17- بحار، ج 49، ص 35
18- بحار، ج 49، ص 35
19- بحار، ج 45، ص 47
20- وسائل ، ج 15، ص 250
21- تغيير صحنه ، نظير (( قول به موجب )) است كه علماى ادب در بحث محسنات بديعيه ذكر مى كنند، مانند:
 
گفت خوابت هيچ ميايد به چشم   گفتم آرى تا به بينم روى تو
گفت چون مجنون به زنجيرت كشند   گفتم آرى با خم گيسوى تو
گفت سختى گفتمش آرى براى روز جنگ   گفت خارى گفتمش از بهر چشم دشمنان
و نيز مانند آيه شريفه (( يقولون هو اذن قل اذن خير لكم . ))
22- غرر و درر، شرح آقا جمال ج 2 ص 266
23- غرر و درر ج 2 ص 298
24- نهج البلاغه خطبه 192
25- غرر و درر ج 4 ص 329
26- بحار، ج 76 ص 60
27- بحار، ج 75، ص 140
28- اصطلاحى كه ما در احكام اوليه و ثانويه به كار برده ايم غير از اصطلاح معروف بين فقهاء عظام است .
29- وسائل ، ج 14 ص 123
30- وسائل ، ج 14، ص 123
31- روضه المتقين ، ج 8، ص 366
32- قواعد ص 6
33- قرآن كريم سوره نور،آيه 30.
34- قرآن كريم سوره نور،ى 31
35- وسائل ، ج 14،ص 15.
36- بحار، ج 103 ص 237، وسائل 9، ج 14، ص 15
37- نهج البلاغه خطبه 151
38- نهج الفصاحه ، ص 72، رقم 378
39- نهج الفصاحه ، ص 72، رقم 238
40- وسائل ، ج 14، ص 183
41- وسائل ، ج 1، ص 176
42- وسائل ج 1، ص 144
43- روضه المتقين ، ج 8 ص 367
44- وسائل ، ج 1 ص 443
45- بحار، ج 76، ص 141
46- تفسير كبير، 6/101
47- بحارالانوار، ج 43، ص 50
48- مستدرك ج 2 ص 551
49- وسائل ج 1، ص 410، ج 14 ص 163، روضه المتقين ، ج 8، ص 365
50- وسائل ، ج 1، ص 435
51- وسائل ، ج 1، ص 432.
52- وسائل ، ج 14، ص 135
53- وسائل ، ج 1 ص 453
54- نهج البلاغه ، حكمت 61
55- وسائل ، ج 2، ص 890
56- وسائل ، ج 1، ص 352
57- وسائل ، ج 1 ص 349
58- وسائل ، ج 1، ص 353
59- وسائل ، ج 1، ص 347
60- سفينه البحار، ج 1، ص 424
61- بحار، ج 103، ص 236 و ص 237
62- وسائل ، ج 14، ص 15
63- البته مرد نبايد پس از آنكه با زنى ازدواج مى كند، به رياضت پردازد، اين عمل در شرع اسلام ممنوع است . زن حقوقى بر شوهر دارد كه رياضت كشيدن او مخالف با اداء آن حقوق است .
64- نهج البلاغه حكمت 238
65- روضه المتقين ج 8، ص 93
66- بحار، ج 103، ص 224
67- مستدرك ، ج 2، ص 551
68- مستدرك ، ج 2 ص 551
69- بحار، ج 103، ص 223
70- نهج البلاغه ، مكتوب 31
71- وافى ج 3 ص 119
72- وافى ج 3 ص 117
73- وافى ج 3 ص 117
74- بحار، ج 103، ص 225
75- طغيان قلم در اين دو سطر به خاطر مقابله به مثل است يعنى مخاطب ما فقط كسى است كه بانويى را كتك مى زند.
76- سوره اعراف ، آيه 31
77- وافى ج 3، ص 117
78- بحار 103 ص 249 و مستدرك ج 2 ص 550
79- نهج البلاغه ، مكتوب 14
80- نهج البلاغه ، خطبه 127
81- بحار، ج 103، ص 285
82- وسائل ، ج 14، ص 127
83- وسائل ، ج 14، ص 15
84- نهج البلاغه ، مكتوب 31
85- وسائل ، ج 1، ص 83
86- نهج البلاغه ، مكتوب 31
87- احزاب ، آيه 32
88- قرآن كريم ، احزاب 59
89- قرآن كريم ، سوره نور،ى 20
90- وسائل ، ج 14 ص 171
91- سوره نور،ى 31
92- وسائل ، ج 14 ص 145
93- وسائل ، ج 14، ص 185
94- وسائل ، ج 14، ص 151
95- وسائل ، ج 14، ص 173
96- بحار، ج 20، ص 310
97- بحار 43، ص 27، وسائل ، ج 14، ص 159
98- وسائل ج 14، ص 146
99- وسائل ، ج 14، ص 62
100- ترجمه اين دو روايت نقل به معنى شده است .
101- وسائل ، ج 14، ص 75
102- وسائل ، ج 14، ص 149-150
103- نهج الفصاحه ، ص 2، حديث 7
104- نهج البلاغه ، مكتوب 31
105- بحار، ج 103، ص 253
106- سوره روم ،ى 21
107- وسائل ، ج 14 ص 124
108- سوره نساء 34
109- قرآن كريم ، بقره 228
110- كلمه (( زهو )) را در كتب لغت به معنى (( فخر و عظمت و تكبر و اعجاب و به نفس گفته اند كه در فارسى به كسى مى گوئيم كه به شرافت و ارزش خود آگاه است ، مناعت و بزرگوارى خود را نگه مى دارد و در برابر متجاوزين مغرور است و سركش . ))
111- نهج البلاغه ، حكمت 234
112- وسائل ، ج 14، ص 14
113- وسائل ، ج 14، ص 22
114- وسائل ، ج 14، ص 129
115- نهج البلاغه ، حكمت 252
116- بحار، ج 104، ص 30
117- بحار، ج 104، ص 30.
118- وسائل ، ج 8، ص 20
119- بمعنى انجام عمل جنسى زنان با يكديگر است .
120- وسائل ، ج 18، ص 425
121- خصال ، صدوق باب سته ص 292
122- وسائل ، ج 14، ص 14
123- وسائل ، ج 14، ص 12، بحار، ج 103، ص 225
124- وسائل ، ج 14، ص 12، بحار، ج 103، ص 225
125- وسائل ، ج 14، ص 11
126- وسائل ، ج 14، ص 10
127- وسائل ، ج 14، ص 11
128- وسائل ، ج 14، ص 9
129- بحار، ج 103 ص 219
130- وسائل ، ج 14، ص 83
131- وافى ، ج 3، ص 116
132- وسائل ، ج 15، ص 249
133- وسائل ، ج 15، ص 227
134- ما اين مكالمه را با لفظ قلم نوشتيم ، زيرا قلم در دست داريم ، ولى زن و شوهر همين معانى را بايد با الفاظى هر چه خودمانى تر و لهجه ئى هر چه محبت انگيزتر ادا كنند.
135- وسائل ج 14، ص 10
136- اصول كافى ، ج 2، ص 94
137- (اصول كافى ، ج 2، ص 99)
138- الواعظ ج 6، ص 329
139- اصول كافى ، ج 2، ص 644
140- بحار، ج 103، ص 250، وسائل ، ج 14، ص 184، ولى عبارت حديث در اين دو نسخه متفاوتست .
141- اصول كافى ، ج 2، ص 660
142- سوره نساء،ى 34
143- سوره بقره 187
144- وسائل ، ج 14 ص 15، حديث 4
145- وسائل ج 14، ص 14
146- غرر و درر ج 2، ص 306
147- غرر و درر ج 6، ص 393
148- غرر و درر ج 4، ص 51
149- بحار ج 103، ص 254
150- اصول كافى ج 2، ص 226
151- سوره فتح ، ى 29
152- مستدرك ج 2 ص 551 وسائل 14-123- عبارت 2 نسخه مختلف است .
153- وسائل ج 14، ص 143
154- بحار ج 103، ص 253
155- بحار ج 103، ص 252
156- سوره نساء،ى 19
157- بحار ج 103، ص 239
158- بحار ج 103، ص 224
159- بحار ج 103، ص 247
160- بحار ج 3، ص 251
161- الواعظ ج 3 ص 323، وسائل ج 8 ص 337
162- الواعظ ج 7، ص 314
163- سوره بقره 223
164- سوره بقره ،ى 222
165- فروع كافى ، ج 2 ص 2 وسائل ج 14 ص 10
166- وسائل ، ج 14 ص 10
167- وسائل ج 14 ص 73، خصال ج 2 ص 70
168- وسائل ج 14، ص 72
169- وسائل ، ج 14 ص 188
170- در اين روايت نسبت به بودن (( اسماء )) در زبان عروسى حضرت فاطمه اشكالى است كه بايد تحقيق تاريخى بيشترى شود.
171- مرآت العقول ج 3 ص 517
172- وسائل ج 14، ص 100 و 181
173- وسائل ج 14 ص 77
174- سفينه ج 2 ص 46، وسائل ، ج 14 ص 83
175- وافى ج 3 ص 115
176- وسائل ج 14 ص 112
177- بحار ج 103، ص 235
178- وسائل ج 14 ص 76
179- براى توضيح بيشتر به درس 69 مراجعه شود. (سفينه ج 1 ص 181)
180- سفينه ج 1 ص 180
181- سفينه ج 1 ص 180
182- سفينه ج 1 ص 180
183- سفينه ج 1 ص 180
184- بحار، ج 103، ص 252
185- كلمه (( بايد )) در اينجا عنوان وجوب يا استحباب ندارد، بلكه ارشاد به حكم عقل است .
186- نهج البلاغه ، حكمت ، 352.
187- وسائل ، ج 15، ص 96
188- وسائل ، ج 15، ص 95
189- وسائل ، ج 15، ص 95
190- نهج الفصاحه شماره 481
191- نهج الفصاحه شماره 1272
192- روضه المتقين ، ج 8 ص 325
193- روضه المتقين ، ج 8، ص 381
194- روضه ج 8، ص 318
195- سوره نحل ،ى 58
196- وسائل ، ج 15، ص 101
197- وسائل ، ج 15، ص 101
198- وسائل ، ج 15، ص 100
199- غرر الحكم ، ج 5، ص 162
200- غرر، ج 2، ص 308
201- غرر، ج 4، ص 132
202- غرر، ج 4، ص 145
203- غرر، ج 5 ص 378
204- سوره بقره ،ى 186
205- ده وجه تشبيهى كه از آيه شريفه استفاده شده از اين قرار است : 1- لزوم و وجوب ازدواج مانند لزوم لباس 2- پيوستگى و ارتباط نزديك ميان زن و شوهر چنانكه ميان پوشاك و پوشنده است . 3- سود و زيان متقابل 3- انتظار و توقع مناسب 5- عيب پوشى 6- آزادى روابط و مناسبات و لزوم عدم مداخله ديگران 7- همكارى و تشريك مساعى 8- استقلال هر يك از زن و شوهر و لباس و صاحب لباس در امور غير اشتراكى 9- تقرب مخصوص و نزديكى كامل به نحوى كه زن و شوهر محرم اسرار يكديگرند و لباس از متعلقات ديگر انسان به او نزديكتر است 10- لزوم دقت و مراقبت در انتخاب و نگهدارى همسر مانند لزوم دقت در انتخاب و حفظ لباس .
206- كلمه (( نامطمئن )) در اينجا به معنى كسى است كه هنوز نسبت به او ثابت نشده باشد، نه كسى كه عدم اطمينان نسبت به او ثابت شده باشد، زيرا اگر چنان باشد، نبايد اصلا او را به خانه راه داد. همچنين كلمه (( غير قابل اعتماد )) كه در ترجمه خواهيم گفت به همين معنى است .
207- نهج البلاغه ، نامه 31.
208- سوره همزه ،ى 1
209- اصول كافى ، 2/360
210- اصول كافى ، ج 2 ص 360
211- اختصاص ، ص 340
212- نهج البلاغه خطبه 204
213- نهج البلاغه حكمت 268
214- بحار ج 103، ص 248
215- مستدرك ، ج 2 ص 551
216- استوصوا بالنساء خيرا، اى اطلبوا الوصيه والنصيحه لهم من انفسكم اواطلبوا الوصيه من غيركم بهن اواقبلوا وصيتى فيهن واعملوا بها وارفقوا بهن واحسنوا عشرتهن . والاول للطيبى والاخير للقاضى . قال ابن حجر و هو اوجه الاوجه . (فيض القدير، شرح الجامع الصغير، ج 1 ص ‍ 503
217- مستدرك ، ج 2، ص 551
218- مستدرك ، ج 2، ص 551
219- وسائل ، ج 14، ص 124
220- نهج البلاغه ، خطبه 78
221- نهج البلاغه ، نامه 31
222- اصول كافى ، ج 2، ص 350
223- اصول كافى ، ج 2 ص 351
224- اصول كافى ، مترجم ج 3 ص 167
225- اصول كافى مترجم ج 3، ص 168
226- اصول كافى مترجم ج 3، ص 168
227- اصول كافى مترجم ج 3، ص 171
228- به احاديث 45-72 اصول كافى رجوع شود.
229- فراموش نشود كه اين مواد درسى تا حدى كه نياز خانمها را در كارهاى تخصصى شان برطرف سازد بسيار مطلوب است .
230- وسائل ج 14 ص 127
231- وسائل ج 14، ص 127
232- وسائل ج 14 ص 127
233- و رجل ابله : بين البله و البلاهه ، و هوالذى غلب عليه سلامه الصدر و حسن الطن بالناس ‍ لانهم اغفلوا امر ديناهم ، فجهلوا حذق التصرف فيها و اقبلوا على آخرتهم فشغلوا انفسهم بها فاستحقوا ان يكونوا اكثر اهل الجنه ، فاما الابله و هوالذى كلا عقل له فغير مردا فى الحديث (لسان العرب ج 15 ص 477)
234- وسائل ج 7، ص 311
235- اگر خواننده محترمى بگويد: قلم نويسنده از بيان وظايف خانوادگى به روضه خوانى كشيد. مى گويم : درست است . اين حكم عقل است كه بايد تناسب و ارتباط معنوى بين مطالب كتاب مراعات شود، ولى سخن در اين است كه انسان چنانكه عقل دارد، عاطفه و احساس هم دارد: كسى كه روزى داستان كوفه و سر بريده و خولى و همسرش را شنيده يا خوانده باشد، وقتى به موضوع عقل مرد و احساس زن مى رسد، ناخودآگاه و به حكم عاطفه و احساس سر قلمش به اين سو كشيده مى شود يابگوييد همان وجود عاطفه و احساس در نويسنده بهترين مناسبت است كه به حكم عقل قلم را به اين سو متوجه مى سازد. جمله (( احساس بايد تابع عقل باشد )) در مقام قانونگذارى و كلى گويى درست است ، ولى نمى دانم آيا دانشمندان راهى روشن براى رسيدن به اين مقصود بيان كرده اند؟
236- نهج البلاغه خطبه 78
237- نهج البلاغه نامه 14
238- سفينه ج 2، ص 509
239- نهج البلاغه نامه 31
240- وسائل ج 3 ص 559
241- غرر الحكم ج 6، ص 40
242- غرر ج 6، ص 46
243- غرر ج 2 ص 416
244- غرر ج 3 ص 295
245- غرر ج 3 ص 303
246- غرر ج 6 ص 407
247- غرر، ج 6، ص 281
248- خذوا حذركم ، اى خذوا طريق الاحتياط... و رجل حاذر، اى محتزر، متيقظ (مجمع البحرين .)
حذر حذرا من باب تعب و احتذرو احترز كلها بمعنى استعدو و تاهب (مصباح المنير)
و رجل حذر و حذر: متيقظ متحرز (صحاح اللغه )... محترز (اساس البلاغه ).
و حاذر: متاءهب كانه يحذر اءن يفاجا... و انا لجميع حاذرون : متاهبون (لسان العرب .)

249- نهج البلاغه خطبه 78، فيض الاسلام ص 180
250- قرآن كريم - سوره عصر.
251- آيا چند ارباب پراكنده داشتن بهتر است يا خداوند يكتاى مقتدر.
252- آنچه در اينجا گفتيم تمام علت جواز متعه نيست ، بلكه متعه و تعدد زوجات فوائد ديگرى هم دارد كه در كتب دانشمندان اسلامى موجود است .
253- كلمه (( ادعياء )) جمع (( دعى )) به معنى پسر خوانده و نيز به معنى كسى است كه در نسب خود متهم باشد. در انيجا ممكن است به معنى منافق باشد. يعنى كسى كه خود را دوست وانمود مى كند و در حقيقت دوست نيست .
254- نهج البلاغه خطبه 190
255- استونى : ايالتى در شرق درياى بالتيك و جنوب خليج فنلاند.
256- شايد مقصود اينست كه اين دو موجود ثابت و مربوط نيستند، بلكه در اعصار و قرون مختلف ، متفاوت مى باشند.
257- بوسنى : ناحيه ايست در يوگسلاوى
258- داهومه : كشورى است در آفريقاى غربى و ساحل خليج گينه .
259- سيام : كشورى است در آسياى جنوبى ، غرب هندوچين (تايلند كنونى )
260- يكى از كشورهاى اروپاى جنوبى كه امروزه جزو يكى از جمهوريهاى متحد كشور يوگسلاوى است
261- يكى از كشورهاى آفريقاى جنوبى كه در سابق به نام (ساحل طلا) معروف بود.
262- هزار آفرين بر گوينده اين مثل .
263- يكى از جمهوريهاى كشور اتحاد جماهير شوروى و سوسياليستى است .
264- قبايل گوناگونى بودند كه در (( لاسيوم = سرزمينى در كشور ايتاليا) سكونت داشتند.
265- اى كاش زنها هم براى مردها ضرب المثلهايى مى داشتند، در اينجا مى آورديم و مقايسه مى كرديم . آنچه مردان گفته بودند كه معجونى بود آميخته از راست و دروغ ، شوخى و جدى ، حقيقت و طنز، واقعيت و جك .
266- سوره حشرى 21.
267- وسائل ، ج 14 ص 35
268- در اين روايت تصريح شده است كه هر چهار شاهد بايد مقاربت مرد با زن را به صورت ميلى كه داخل سرمه دان مى شود، به چشم خود ديده باشند و معلوم است كه زن و مرد را هم كاملا بايد شناخته باشند تا در محكمه عليه آنها شهادت دهند.
269- سوره نور،ى 4.
270- وسائل - ج 14 ص 333
271- وسائل ج 14 ص 334
272- سفينه ج 1 ص 515
273- سفينه ج 1 ص 515
274- سفينه ج 1 ص 515
275- نهج البلاغه حكمت 222
276- نهج البلاغه حكمت 235
277- غرر ج 4 ص 619
278- تعبير زشت تر از اين هم شنيده مى شود كه قلم از نوشتن آن شرم دارد!
279- وسائل ج 14، ص 42
280- وسائل ج 14، ص 24
281- وسائل ج 15 ص 21
282- وسائل ج 15 ص 22
283- كلمه (( قنطار )) كه در 3 آيه قرآن آمده است ، مفسرين برايش معانى بسيار گفته اند و مقادير مختلفى معين كرده اند و اين خود دليل است بر اينكه مقصود از آن ، مال بسيار است ، مانند كلمه (( ميليونها )) در زمان ما.
284- سوره نساء آيه 20
285- سوره طلاق ، آيه 7
286- جاوده : خاخره فى الجود (اقرب الموارد.) قال ابوسعيد: سمعت اعرابيا قال : كنت اجلس الى قوم يتجاوبون و يتجاودون . فقلت له : ما يتجاودون ؟ فقال : ينظرون ايهم اجود حجه (لسان العرب )
287- وسائل ج 15 ص 259
288- وسائل ج 14، ص 247
289- وسائل ج 14، ص 101
290- وسائل ج 14 ص 103
291- وسائل ج 14 ص 83
292- وسائل ، ج 14، ص 82
293- وسائل ج 14 ص 82
294- وسائل ج 14 ص 85
295- به درس 24 رجوع شود.
296- به درس 8 رجوع شود.
297- به درس 45 رجوع شود.
298- سوره لقمان آيه 18
299- غرر الحكم ج 3 ص 55
300- غرر ج ص 338
301- غرر ج 6 ص 28
302- غرر ج 6 ص 59
303- غرر ج 6 ص 407
304- غرر الحكم ج 6 ص 385
305- غرر ج 6 ص 363
306- غرر ج 4 ص 203
307- غرر ج 6، ص 170
308- غرر ج 3 ص 234
309- غرر ج 4 ص 206
310- غرر ج 5 ص 309
311- غرر ج 6 ص 138
312- غرر ج 3 ص 452
313- بحار ج 78 ص 6
314- وسائل ج 14، ص 27
315- غرر ج 1 ص 227
316- غرر ج 2 ص 296
317- غرر، ج 2 ص 224
318- غرر ج 5 ص 451
319- غرر ج 5 ص 302
320- سوره نساء 35
321- وسائل ج 15، ص 267
322- غذا در بدن 4 بار هضم مى شود: 1- در معده و امعاء 2- در كبد 3- در عروق 4- در هر عضوى جداگانه (فرهنگ معين )
323- ان الجماع يستفرغ من جوهر الغذاء الاخير فيضعف اضعافا لا يضعف مثله الاستفراغات الاخرى و يستفرغ من جوهر الروح شيئا كثيرا للذه و... قانون ، كتاب سوم ص 275 چاپ سنگى .
324- گلها و گياهان شفابخش ص 112 و ناتوانيهاى جنسى ص 9 و 54
325- زبان خوراكيها، ج 1 ص 49
326- اميدوارم پيرمردانى كه مسوول راديو، تلويزيون مملكت اسلامى مى باشند يا پيرانى كه مسوولين از آنها شنوائى دارند، به فكر اين جوانان كه مى خواهند معصوم و مهذب باقى مانند، بوده باشند و در پست گويندگى مردان را به جاى زنان بنشانند. اميدوارم اين بزرگان كه شنيدن اينگونه صداها برايشان هيچگونه تحريكى ايجاد نمى كند، به فكر زمان جوانى خود باشند و بدانند، بعضى از جوان پاكدل در اثر شنيدن اين اصوات منفجر مى شوند، مطالعه را كنار مى گذارند، درس و بحث را تعطيل مى كنند و از خانه به سوى دير رياضت يا محل ديگرى مى روند.
327- ناتوانيهاى جنسى ص 67.
328- پاسخ به مسائل جنسى ، فصل 5
329- زبان خوراكيها، ج 1 ص 289
330- فرهنگ معين ، لغت انگدان
331- زبان خوراكيها، ج 1 ص 354 و ج 2 ص 59، 171، 174
332- و من اراد ان لا يجد الحصاه و حصر البول فلا يحبس المنى عند نزول الشهوه و لا يطل المكث على النساء (طب الرضا، با ترجمه امير صادقى ص 125)
333- زبان خوراكيها ج 1 ص 79، 88، 123، 135
334- بحار ج 62، ص 188 (به نقل از كتاب زن و شوهر است . بايد مراجعه شود.)
335- ص 119-121 (در اين كتاب معالجه سفليس و سوزاك را هم با دواهاى سنتى نوشته است . ص ‍ 122).
336- گفتگوى يك پزشك ، ص 87
337- گلها و گياهان شفابخش ، ص 222
338- از يكى از پزشكان شنيدم كه اين قانون ، قطعى و مسلم است ، و تخمك زن كه ماهى يكبار آماده جفت شدن مى شود، تنها در همين روز است و در روزهاى ديگر ماه ، اگر مجامعت واقع شود، زن آبستن نمى گردد. اما عموم آنان معتقدند كه در آن روز و چند روز بعد از آن احتمال حاملگى بيشتر از بقيه وقتهاست .
339- گياهان داروئى ج 1 ص 39 و ج 2 ص 120 و 181، زبان خوراكيها ج 1،ص 38، 185 و 280، اسرار خوراكيها ص 304 و 322
340- اعجاز خوراكيها ص 22
341- اعجاز خوراكيها ص 219
342- نزديك شهسوار در شمال ايران است .
343- زبان خوراكيها ج 1 ص 84
344- اسرار سلامتى ص 38
345- اعجاز خوراكيها، ص 82
346- گلها و گياهان شفابخش ص 222، زبان خوراكيها ج 1، ص 38 و 92 و 102 و 123 و 216، ج 2 ص ‍ 189 و 236.
347- زبان خوراكيها ج 1 ص 49، سبزيها... ص 194
348- وسائل ج 14، ص 186، علل الشرايع باب 289، بحار ج 103 ص 280