1- مفاخر اسلام ، ج 3، ص 259 .
2- در بسيارى از كتابها و مقالات ، نام كتاب را كشف الاسرار نوشته اند، حال آن كه چون جواب اسرار هزار ساله نام كتاب بايد كشف اسرار باشد .
3- اين كتاب در يازده جلد ، و مشتمل بر سابقه نهضتهاى اسلامى روحانيون و مجتهدان و متفكران اين طبقه از قديميترين زمانها تا قيام امام خمينى و تاءسيس جمهورى اسلامى است . نهضت روحانيون ايران جامعترين اثر در اين زمينه است ، و از كارهاى مهم ماست كه خدا را بر آن نعمت شكر مى كنيم .
4- در آن زمانها روحانيون كمتر به فارسى چيز مى نوشتند ، به اصطلاح ، اهل قلم و مقاله و كتابهايى از قبيل كشف اسرار نبودند، فقط امام بود كه داراى اين افكار و قلمى بدين گونه بود.
5- چون نويسنده كتاب اسرار هزار ساله و كسروى همه جا علما را ملاها مى ناميدند، امام نيز از زبان آنها مى گويد، يعنى ملاها اينان هستند.
6- از اصفهان آيت الله مرحوم حاج آقا نور الله اصفهانى ، از تبريز آيت الله مرحوم آقا ميرزا صادق آقا،
و آيت الله سيد ابوالحسن انگجى ، و از مشهد آيت الله حاج آقا حسين قمى قيام كردند.
7-كشف اسرار، صفحه 90 .
8- سرپاس مختارى رئيس شهربانى مطلق العنان عهد رضاخانى بود .مظالم و جنايات مختارى در آن روزگار تيره و تاريك مشهور است . پزشك احمدى هم رئيس پزشكى قانونى آن عهد بود، و هر كس را رضاخان مى خواست نابود كند، با آمپول آبگرم يا هواى پزشك احمدى سر به نيست مى شد.
9-در آن زمانها، احمد كسروى دستور داده بود هر ساله جشن كتاب سوزان بگيرند، و كتابهاى ادبى مانند ديوان حافظ و سعدى و كتب دينى و ادعيه و زيارات را در آتش افكنده بسوزانند.
10-كشف اسرار، صفحه 73 .
11-كشف اسرار، صفحه 214 .
12-آن زمانها استفاده از واژه توده يعنى جمعيت و دسته و گروه زياد معمول بود . با توده حزب توده آن زمانها اشتباه نشود .
13- كشف اسرار، صفحه 282 .
14-مصطفى كمال آتاترك رئيس جمهورى تركيه پس از انقراض حكومت عثمانيها، روحانيون را از بين برد، مذهب را ملغى كرد و خط تركى و عربى را به لاتين تغيير داد، و مردم را به پذيرش فرهنگ و عادات و رسوم غربى مجبور ساخت و از اين راه كشور را از جرگه كشورهاى اسلامى خارج ساخت .
رضاخان پهلوى فقط يك سفر به خارج رفت و آن سفر به تركيه بود. در اين سفر آتاترك سفارش لازم را براى پياده كردن آنچه خود در تركيه نموده بود به او كرد، ولى رضاخان از بيم روحانيت ايران نتوانست كارهاى او را كاملا در ايران پياده كند. 15- كشف اسرار، صفحه 330 .
16-كشف اسرار، صفحه 334 .
17- قرآن كريم ، سوره سباء، آيه 46. يعنى پيغمبر بگو من شما را به يك چيز موعظه مى كنم ، و آن اين است كه دو نفرى و يك نفرى براى خدا قيام كنيد.
18-رضاخان پهلوى كه اهل دهكده الآشت از توابع سوادكوه مازندران بوده است .
19- قرآن كريم ، سوره نساء، آيه 100 .يعنى هر كس از خانه اش خارج شود و به سوى خدا و رسول او هجرت كند، و در اين راه بميرد، اجر او با خداست ( در حكم شهيد است ) .
20- نهضت روحانيون ايران ، جلد دوم ، صفحه 175 تا 188.
21- و ضرب المثل : ما منا الا مفتوق او مسلول يا فتق و كرى از علائم مرجعيت است را به دست فراموشى بسپارند.
22- به يارى خداوند كتاب وحيد بهبهانى با تجديد نظر و اضافات بعنوان جلد نهم مفاخر اسلام براى سومين بار چاپ و منتشر خواهد شد .
23- براى فرار از محذورات .
24- نويسنده در سال 1370 در ملحقات كتاب شرح زندگانى آيت الله بروجردى از امام خمينى در چندين بخش از جمله اصلاحات حوزه و ناكامى آن و پى آمدهاى شكست طرح اصلاحات حوزه و گوشه گيرى امام خمينى نام برده و به تفصيل ايشان را در آن ايام شناسانده ام . در اينجا آن را نمى آورم . طالبان به آنجا مراجعه نمايند.
25-پنج سال .
26-علت عمده سر و صداى بعضى از مخالفان فلسفه و عرفان بوده كه با امام ميانه اى نداشتند و امام هم از آنها ملاحظه داشته اند.
27- و تا دگرگونى اساسى در حوزه به وجود نيايد همين است كه هست .
28- رنود = رندها.
29- اين از ويژگيهاى رهبران انقلابى است . اگر او هم مانند ما از هر پيشامدى تكان بخورد و اشك بريزد، تكليف انقلابيون چيست ؟ اين معنى را ما در حالات پيغمبر (ص ) و على (ع ) در جنگهاى صدر اسلام مى بينيم .
30-زيرا از اين جا راه براى رسميت يافتن فرقه ضاله بهائى كه يك حزب سياسى است و تحت پوشش دين و مذهب فعاليت دارد، باز مى شود .همه مى دانند كه اين فرقه را بيگانگان به وجود آورده و اداره مى كنند .
31- طبق قانون اساسى سابق ، شاه ايران مى بايد مسلمان ومروج مذهب حقه جعفرى باشد.
32-يعنى آنها را ملزم كنيد به آنچه آنها خود را ملزم به آن دانسته اند.
33- اصل اول متمم قانون اساسى كه مى گويد پادشاه ايران بايد داراى ديانت اسلام و مذهب حقه جعفرى باشد، و اصل دوم متمم آن كه مى گويد در هيچ عصرى نبايد قوانينى كه از مجلس مى گذرد با قواعد مقدسه اسلام مخالفت داشته باشد، به وسيله مرحوم آيت الله شهيد حاج شيخ فضل الله نورى و اصرار و پافشارى او از تصويب مجلس گذشت ، و بر سر آن هم جان خود را از دست داد.
34- در ظاهر به نظر مى رسد اين كارها چيز خوبى بوده ، ولى آيا واقعا منظور عملى ساختن اينها بوده ، يا در زير كاسه نيم كاسه اى بوده است ؟ به متن اعلاميه بعدى امام نگاه كنيد .
35- نهضت روحانيون ايران ، جلد 3، نقل به اختصار از ص 202 تا 206 .
36- همان ماءخذ.
37- آرى ، كتاب نهضت روحانيون ايران را كه دوره تاريخ نهضت علما مى باشد، با خون دل نوشتم ، كه تاكنون دو بار چاپ شده است .
38- چنان حمله اى هم به مدرسه طالبيه تبريز و مدرسه حجتيه قم نمودند.
39- نهضت روحانيون ايران ، جلد 3، ص 298 .
40- در آن روزها صحبت از وجود نفت فراوانى در حوزه نفتى قم بود . مدتى هم به اكتشاف آن پرداختند ولى به طرز مرموزى رها شد .
41- در آن ايام عده اى از طلاب و فضلا از جمله آقاى هاشمى رفسنجانى را دستگير نموده و به سربازى بردند. آقاى رفسنجانى بعد گفتند: ما پنجاه نفر طلبه بوديم كه به باغ شاه بردند.
42- نهضت روحانيون ايران ، جلد 3، ص 353 .
43- رژيم شاه در تصويب ملى لوايح شش گانه يعنى انقلاب شاه و مردم ادعا كرد روز ششم بهمن 1341، شش ميليون نفر به آن راءى دادند!.
44- قرآن كريم ، سوره آل عمران ، آيه 139 .يعنى خود را پست ندانيد و غمگين مباشيد كه شما از همه برتريد، اگر ايمان داشته باشيد.
45-در آن ايام حدود دو هزار نفر بهائى از ايران و اسرائيل و ساير كشورها كه اغلب يهودى بهائى شده بودند، براى شركت در كنفرانس مهم بهائيگرى عازم لندن شدند، و دولت ايران همه گونه وسائل و لوازم آنها را بعهده گرفته و فراهم آورده بود.
46- حديث پيغمبر (ص ) است : هرگاه بدعتها آشكار شد عالم بايد علم خود را آشكار كند و گرنه لعنت خدا بر او است .
47- نهضت روحانيون ايران ، جلد 4، ص 4 .
48-براى اطلاع از اين موضوع نگاه كنيد به زندگانى آيت الله بروجردى ، تاءليف نويسنده ، چاپ سوم ، ص 359 .
49- ظهور و سقوط سلطنت پهلوى ، نوشته ارتشبد سابق حسين فردوست ، ص 202 و 203 . اين كتاب از بهترين اسناد وابستگى تمامى وابستگان به شاه و دولتهاى زمان او به انگليس و آمريكا است .
50- سرهنگ مولوى كه بعدها هلكوپترش سقوط كرد و مرد.
51- نهصت روحانيون ايران ، جلد 4، ص 33 تا 38 .
52- نهضت روحانيون ايران ، جلد 4، ص 82 .
53- شاه پس از واقعه 15 خرداد طى نطقى علما را ارتجاع سياه ناميد، و سخت به روحانيت و در حقيقت به امام پرخاش كرد . لبه تيز سخنان امام نيز به طرف شاه و سخنان اوست .
54- به دستور شاه كنگره اى در تهران تشكيل دادند به نام آزاد مردان و (آزاد زنان و از آن روز اين تعبير زياد استعمال مى شد.
55- براى اطلاع بيشتر نگاه كنيد به نهضت روحانيون ايران ، ج 4، از ص 273 تا ص 310.
56- گفتنى است مرحوم مهرى سهم زيادى در رساندن نداى امام به مردم كويت و عراق و خارج داشت . امام در سفرى كه از عراق به كويت مى آمدند قصد داشتند مهمان ايشان باشند . آقا سيد احمد فرزند آن مرحوم هم عهده دار اين كار بود . ولى ساواك متوجه شد و امام را از گمرك سفوان به عراق برگرداند . امام از آنجا به بغداد و سپس يك راست راهى فرانسه شدند، كه در نتيجه عاقبت خوشى داشت .
57-نگاه كنيد به جلد پنجم نهضت روحانيون ايران ، ص 309 تا 323 .
58- نهضت روحانيون ايران ، جلد4، ص 308 .
59- همان ، جلد 4، ص 302 تا 331، و جلد 5 از ص 1 تا 122 . براى آگاهى از كم و كيف كاپيتولاسيون و نطق و اعلاميه امام و پيامدهاى آن به اين دو جلد كتاب مراجعه فرمائيد.