(1) - قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «انَّ الْحُسَینَ مِصْبَاحُ الْهُدَی و سَفِینَةُ النَّجاة؛ رسول خدا فرمود: به راستی که حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است.»
(2) - به حساب هندسی 133 = باب حسین = عباس.
(3) - رجز حضرت عباس در روز عاشورا «واللّه إنْ قطعتم یمینی - انّی احامی اَبَدا عن دینی».
(4) - فرمایش امام حسین بالای سر اباالفضل: «الآن انکسر ظهری و قَلَّت حیلتی» اکنون کمرم شکست و چاره ام گسسته شد.
(5) - از بیانات حضرت آیة اللّه العظمی حاج شیخ حسنعلی نجابت قدس سره .
(6) - منتهی الآمال باب تولّد امام حسن علیه السلام .
(7) - منتهی الآمال باب تولد امام حسین علیه السلام .
(8) - قال رسول اللّه : «انَّ الحسین مصباح الهدی و سفینة النَّجاة؛ به راستی که حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است.»
(9) - سوره عنکبوت، آیه 69: «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِینَّهُمْ سُبُلَنَا».
(10) - «صُهرِ نبی»: داماد پیغمبر.
(11) - حدیث قدسی از جابر بن عبداللّه انصاری از رسول اللّه : «قال اللّه تعالی لولاک لما خلقتُ الافلاک و لولا علی لما خلقتک و لولا فاطمة لما خلقتکما».
(12) - رسول خدا فرمود: «حسین منی و انا من حسین» و در حدیث قدسی خداوند فرمود به رسولش: «لولاک لما خلقت الافلاک».
(13) - هرکجا باشم = با شَمی اینما.
(14) - به حساب هندسی 133 = باب حسین = عباس.
(15) - به حساب ابجد 197 = یاحسین محبوب = تعداد ابیات این منظومه.
(16) - سوره صافّات، آیه 107: «وَفَدَینَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ»؛ و فدیه دادیمش به ذبحی بزرگ.
(17) - سوره انفال، آیه 33: «وَمَا کانَ اللّهُ لِیعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ»؛ ولی تا تو در میان آنها هستی، خداوند مجازاتشان نخواهد کرد.
(18) - سوره یونس، آیه 19: «وَلَوْلاَ کلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّک لَقُضِی بَینَهُمْ فِیما فِیهِ یخْتَلِفُونَ»؛ اگر کلمه پروردگارت از قبل نبود، خداوند با اختلافشان بین آنها قضاوت می کرد.
(19) - سوره احزاب، آیه 33: «إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیراً».
( 20) - منتهی الآمال، ج 1، ص 172 تا 174.
(21) - جعده فرزند هبیره است که مادرش امّ هانی خواهر حضرت علی علیه السلام است.
(22) - آیه 33 سوره احزاب.
(23) - آیه 8 سوره دهر.
(24) - بیت الاحزان شیخ عباس قمی، ص 143 و 149.
(25) - اشاره به سوره کوثر.
(26) - بیت الاحزان، ص 150.
(27) - بیت الاحزان، ص 253.
(28) - بیت الاحزان، ص 252.
(29) - بیت الاحزان، ص 253.
(30) - بیت الاحزان، ص 254.
(31) - زیارت عاشورا: «السّلام علیک یا ثاراللّه ».
(32) - اصل قصیده عربی سروده حضرت آیت اللّه العظمی نجابت می باشد.
(33) - اشاره به آیه 22 سوره الرّحمن.
(34) - اشاره به اتفاقاتی که در میلاد آن حضرت رخ داد. منتهی الآمال، ج 1، ص 14.
(35) - اشاره به سوره ضحی، آیه 5 و حدیثی که در موقع رحلت از خداوند برای امّت طلب مغفرت فرمود و خداوند این آیه را نازل فرمود: «وَ لَسَوْفَ یعْطِیک رَبُّک فَتَرْضی».
(36) - برگرفته از حدیث مبعث منتهی الآمال، ج 1، ص 47، چاپ قدیم (اسلامّیه).
(37) - اشاره به قول رسول اللّه : «کنت نبیا و آدم بین الماء و الطّین».
(38) - اشاره به آیات اول سوره علق.
(39) - سوره آل عمران، آیه 164.
(40) - سوره جمعه، آیه 2.
(41) - اشاره به قول رسول اللّه صلی الله علیه و آله که فرمود: «بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَکارِمَ الاَخْلاقِ».
(42) - اشاره به آیه 56 سوره احزاب: «إِنَّ اللَّهَ وَمَلاَئِکتَهُ یصَلُّونَ عَلَی النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلَّوا عَلَیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیماً»؛ همانا خدا و فرشتگانش درود فرستند به پیمبر، ای آنان که ایمان آورده اید، به او سلام کنید سلام کردنی.
(43) - اشاره به تولّد حضرت علی علیه السلام در خانه خدا.
(44) - اشاره به فرمایش رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «اَنَا مدینةُ العلم و علی بابها».
(45) - قال رسول اللّه : «حبّ علی بن ابی طالب حسنة لایضرّ معها سیئةٌ و بغض علی بن ابی طالب سیئة لاتنفعها حسنة».
(46) - ندای جبرئیل بین زمین و آسمان هنگام تولّد حضرت علی: «جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کانَ زَهُوقاً».
(47) - اشاره به قول معاویه درباره انفاق آقا امیرالمؤمنین. منتهی الآمال باب فضائل حضرت علی علیه السلام .
(48) - اشاره به آیه 33 سوره احزاب.
(49) - مطلع غدیریه از حضرت آیت اللّه نجابت قدس سره .
(50) - اشاره به ایه 67 سوره مائده.
(51) - قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «انا مدینة العلم و علی بابها».
(52) - اشاره به سوره کوثر.
(53) - اشاره به حدیث قدسی: «لولاک لما خلقت الافلاک، لولا علی لما خلقتک، لولا فاطمه لما خلقتکما».
(54) - اشاره به سوره دهر.
(55) - اشاره به خطبه خواندن حضرت زهرا در مسجد هنگام دفاع از حضرت علی علیه السلام بعد از رسول اللّه و جریان بیعت نکردن حضرت علی علیه السلام با غاصبین.
(56) - به حساب ابجد عدد نمک = 110 = علی.
(57) - منتهی الآمال، ج 1، ص 219.
(58) - همان مأخذ، ص 220.
(59) - همان مأخذ، ص 221.
(60) - قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «الحسن و الحسین سیدا شباب اهل الجنَّة».
(61) - سوره احزاب آیه 33؛ سوره شوری، آیه 43.
(62) - سوره دهر.
(63) - منتهی الآمال، ج 1، ص 221 - 222.
(64) - منتهی الآمال، ج 1، ص 221 - 222.
(65) - امالی شیخ صدوق، باب فضیلت امام حسن علیه السلام .
(66) - دریای رحمت دنیا و آخرت «امام حسین علیه السلام ».
(67) - مطلع مولودیه از حضرت آیت اللّه نجابت قدس سره .
(68) - اشاره به آیه 22 سوره الرّحمن.
(69) - قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النّجاة».
(70) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 275.
(71) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 263.
(72) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 275.
(73) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 260.
(74) - برگرفته از حدیث در عیون اخبار الرّضا، ج 2، ص 174.
(75) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 263.
(76) - برگرفته از حدیث در کافی، ج 8، ص 230؛ عیون اخبار الرّضا، ج 2، ص 174.
(77) - برگرفته از حدیث در عیون اخبار الرّضا، ج 2، ص 178.
(78) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 261.
(79) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 265.
(80) - «غوث لهفان»: فریادرس بیچارگان.
(81) - برگرفته از حدیث در منتهی الآمال، ج 2، ص 263.
(82) - برگرفته از حدیث در بحارالانوار، ج 49، ص 126 - 127. اشاره به حدیثی که حضرت رضا علیه السلام از برای جلودی که از دشمنان ایشان بود، زمانی که در بند مأمون بود، وساطت کردند.
(83) - برگرفته از حدیث در عیون اخبار الرّضا، ج 2، ص 172 - 167.
(84) - اشاره به آیه 5 سوره قصص.
(85) - سال تولّد حضرت 256، منتهی الآمال، ج 2، ص 417 چاپ قدیم.
(86) - منتهی الآمال، ج 2، ص 422.
(87) - سوره زمر، آیه 69: «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا»؛ زمین به نور پروردگار روشن گردد.
(88) - سوره ملک، آیه 30: «قُلْ أَرَأَیتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکمْ غَوْراً فَمَن یأْتِیکم بِمَاءٍ مَعِینٍ».
(89) - سوره انبیاء، آیه 30: «وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کلَّ شَیءٍ حَی»؛ و از آب هر چیزی را زنده کردیم.
(90) - سوره فصلت، آیه 53: «سَنُرِیهِمْ آیاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّی یتَبَینَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ».
(91) - مفاتیح الجنان در باب فضیلت زیارت امام رضا علیه السلام .
(92) - منتهی الآمال، ج 2، ص 316 (در روایت دعبل حضرت فرمود: آگاه باش هرکه زیارت کند مرا در غربت من به طوس خواهد بود با من در درجه من روز قیامت و آمرزیده باشد.)
(93) - اشاره به آیه 29 سوره الرّحمن: «کلُّ یوْمٍ هُوَ فی شَأْنٍ».
(94) - سوره قصص، آیه 83.
(95) - این حدیث شریف دستورالعملی جامع و ارزشمند است از سوی امام جعفر صادق علیه السلام برای تمام رهروان راه حق نقل شده است و همواره این روایت مورد عنایت عارفان آگاه و سالکان الی اللّه بوده تا جایی که عارف بزرگ و نامور مرحوم آیت اللّه العظمی حاج سید علی قاضی قدس سره به مریدان و شاگردان خود دستور می دادند که آن را بنویسند و به آن عمل کنند و می فرمودند: باید آن را در جیب خود داشته باشید و هفته ای یکی دوبار آن را مطالعه کنید.مأخذ حدیث: بحارالانوار، چاپ بیروت، ج 1، ص 224، کتاب العلم، باب 7، آداب طلب العلم و العمل، ترجمه و تخلیص و نظم از عبدالحسین پیماندوست.
(96) - برگرفته از منتهی الآمال، نشر اسلامیه، 1338 شمسی، ج 2، ص 292 تا 302؛ عیون اخبار الرّضا، نشر اسلامیه، ج 1، ص 102 تا 120؛ زندگانی چهارده معصوم، تألیف عمادزاده، نشر طلوع، 1371 شمسی، ص 1092 تا 1098.
(97) - منظور از رأس الجالوت یهودی و نسطاس رومی که حافظ انجیل بوده اند.
(98) - اشاره به آیه 72 سوره اسراء: «مَن کانَ فِی هذِهِ أَعْمَی فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ أَعْمَی».
(99) - توصیه عارف نامدار ابوسعید ابوالخیر به دوستانش در آخرین دم حیات، نقل از کتاب اسرار التوحید.
(100) - اشاره به آیه 82 سوره یس.
(101) - اشاره به آیات 28 و 29 سوره حجر.
(102) - اشاره به آیات 28 و 29 سوره حجر.
(103) - اشاره به آیه 143 سوره اعراف.
(104) - اشاره به آیه 14 سوره طه.
(105) - اشاره به آیات 17 تا 22 سوره طه.
(106) - اشاره به آیه 31 سوره بقره.
(107) - اشاره به آیه 34 سوره بقره.
(108) - اشاره به آیه 72 سوره انبیاء.
(109) - اشاره به آیه 69 سوره انبیاء.
(110) - اشاره به آیات 102 و 103 سوره صافات.
(111) - اشاره به آیه 88 سوره انبیاء.
(112) - اشاره به آیات 94 و 96 سوره یوسف.
(113) - اشاره به آیه 83 و 84 سوره انبیاء.
(114) - اشاره به آیه 11 سوره سبأ.
(115) - اشاره به آیات 15 و 16 سوره نمل.
(116) - اشاره به آیه 40 سوره نمل.
(117) - اشاره به آیات سوره لقمان.
(118) - سوره جن، آیه 16.
(119) - اشاره به رحلت حضرت آیت اللّه نجابت قدس سره (استاد عزیزمان) و آیه: «ارْجِعِی إِلَی رَبِّک رَاضِیةً مَرْضِیةً».
(120) - سوره جن، آیه 16.
(121) - اشاره به آیه 9 سوره طارق: «یوْمَ تُبْلَی السَّرآئِرُ».