جلوه عشق
قصه هاى زندگى امام حسين عليه السلام

محمد حسين مهر آيين

- پى‏نوشت‏ها -


1-بحار الانوار 43/297 و مناقب ابن شهر آشوب 4/73.
2-در رابطه با تاريخ ولادت امام حسين عليه السلام بيش از هشت قول وجود دارد؛ برخى چون شيخ طوسى رحمه الله در تهذيب و شهيد رحمه الله در دروس و كلينى رحمه الله در اصول كافى سال سوم ، آخر ربيع الاول و بعضى چون مفيد رحمه الله در ارشاد و سيد بن طاووس رحمه الله در لهوف و ابن صباغ مالكى در الفصول المهمه سال چهارم ، سوم شعبان مى دانند؛ كسانى كه خواستار تحقيق در اين زمينه هستند به مصادر اين آراء در كتاب الصحيح عاملى 5/60 مراجعه كنند.
3-برخى روايات دارد كه اسماء، حسين عليه السلام را نزد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم آورد؛ بحار الانوار 43/238.
4-بحار الانوار 43/241 و 238.
5-در برخى روايات طلا نقل شده است . احقاق الحق 11/264 - 260 و كشف الغمه 2/171 و نفس ‍ المهموم شعرانى رحمه الله /6 و چاپ ذوى القربى /21 و بحار الانوار 43/243.
6-مناقب ابن شهر آشوب 4/50 و تفسير الصافى ذيل آيه 16 سوره احقاف و تفسير البرهان 4/172 ذيل همان آيه .
7-لهوف سيد بن طاووس ص 17.
8-اللهوف /18.
9-نام اين فرشته بنابر نقل احقاق الحق 11/286 و بحار الانوار 43/248 درداييل نقل كرده اند.
10-آيه شريفه 15 سوره احقاف در اين باره است كه مى فرمايد:
و وصينا الانسان بوالديه احسانا حملته امه كرها و وضعته كرها و حمله و فصاله ثلاثون شهرا... .
11-احقاق الحق 11/286 - 284 و بحار الانوار 43/248 - 245.
12-بحار الانوار 101/367.
13-بحار الانوار 43/291 و 44/2.
14-فرشته دميدن در صور و برانگيختن مردگان به روز قيامت و اولين ايشان در سجده به آدم است .
15-بحار الانوار 43/309.
16-كنز العمال 12/121، سطر 11.
17-بحار الانوار 44/245.
18-عيون اخبار الرضا 1/60 و بحار الانوار 36/204 و مستدرك الوسائل 5/86.
19- اللهم انى اسئلك بكلماتك و معاقد عرشك و سكان سمواتك و انبيائك و رسلك ان تستجيب لى فقد رهقنى من امرى عسرا فاسئلك ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تجعل لى من امرى يسرا .
20-عيون اخبار الرضا 1/60.
21-ذخائر العقبى /124 و سنن ترمذى 2/307 و كنزالعمال 6/221 و 7/107 الفصول المهمة /171 و فضائل الخمسة 3/264 - 262.
22-ذخائر العقبى /143 و نور الابصار /114 و احقاق الحق 11/311 و فضائل الخمسة 3/258.
23-سنن ترمذى 5/617 حديث 3775 و بحار الانوار 37/74 و 43/261 و 45/314.
24-كشف الغمه 2/205 و بحار الانوار 78/121.
25-بحار الانوار 43/319، مناقب ابن شهر آشوب 3/168.
26-سنن ترمذى 5/615 و الفصول المهمه 171 و بحار الانوار 37/74.
27-بحار الانوار 43/179.
28-احقاق الحق 11/609 و بحار الانوار 44/382.
29-احتجاج طبرسى 1/292.
30-عيون اخبار الرضا 1/60 و بحار الانوار 36/204.
31-بحار الانوار 44/187.
32-كشف الغمه 2/29 و بحار الانوار 78/121.
33-كل يوم هو فى شاءن . الرحمن /29.
34-بحار الانوار 22/412.
35-بحار الانوار 35/405 و احقاق الحق 9/202.
36-بحار الانوار 44/266 و المنتحب للطريحى 2/300 و مقتل المقرم /332.
37-مستدرك الوسائل 2/217.
38-امالى صدوقى /101 حديث 3 و بحار الانوار 45/218 و مقتل المقرم /242.
39-بحار الانوار 27/127 و اعلام الدين /460.
40-بحار الانوار 27/127.
41-احقاق الحق 9/202.
42-المعروف بقدر المعرفة .
43-قيمة كل امرى ما يحسنه . ترجمه ديگرى نيز از اين كلام نورانى است كه مقام ، گنجايش بحث از آن را ندارد.
44-احقاق الحق 11/444 - 440 و فضائل الخمسة من الصحاح السته 3/270 و بحار الانوار 44/196.
45-بحار الانوار 71/208 و اختصاص شيخ مفيد /225.
46-احتجاج طبرسى 2/297 و كشف الغمه 2/30 و المحجة البيضاء 4/227 و بحار الانوار 44/129.
47-كشف الغمه 2/205.
48-بحار الانوار 44/180.
49-كشف الغمه 2/205.
50-سوره نحل 22 انه لا يحب المستكبرين .
51-بحار الانوار ج 44، ص 189.
52-كشف الغمه 2/208.
53-بحار الانوار 44/181.
54-كشف الغمه 2/29 و بحار الانوار 78/121.
55-كتاب سليم بن قيس /206 و بحار الانوار 33/186 - 182.
56-بحار الانوار 44/326.
57-مقتل المقرم /139 به نقل از البيان و التبيين جاحظ 2/109 و الكامل مبرد 3/300.
58-مقتل المقرم /140 به نقل از مقتل خوارزمى 1/180 - 178.
59-ارشاد مفيد 2/33 و الفصول المهمه /182.
60-امالى صدوق /130 و بحار الانوار 44/312 و مقتل المقرم /144 - 142.
61-ابن شهر آشوب در مناقب مى گويد: چون بانگ برخاست ، نوزده تن از ياران حضرت داخل شده و آماده كارزار شدند و ليكن حضرت با ايشان از مجلس خارج شد.
62-ارشاد مفيد 2/34 - 33 و مقتل المقرم /144 - 140 و اللهوف /24 - 22.
63-مقتل المقرم /145 و بحار الانوار 10/172.
64-مقتل المقرم /146.
65-بحار الانوار 44/313.
66-بحار الانوار 44/328 و مقتل المقرم /147.
67-كشف الغمه 2/29.
68-كشف الغمه 2/29 و بحار الانوار 78/121.
69-مقتل المقرم /150.
70-ملحقات احقاق الحق 11/601.
71-بحار الانوار 44/329.
72-احقاق الحق 9/202.
73-بنا بر نقل مفيد رحمه الله در ارشاد اين نامه را با هانى بن هانى و سعيد بن عبدالله به كوفه فرستاد و بنا بر نقل سيد بن طاووس رحمه الله در لهوف با مسلم بن عقيل ؛ و ليكن ظاهرا نقل لهوف به قرائن نزديك تر است . والله اعلم .
74-فضائل الخمسه 3/268. حمر النعم ، كنايه از دنياست . / مجمع البحرين .
75-كمترين تعداد بيعت كنندگان نقل شده ، همان است و بيست و پنج هزار و چهل هزار نفر نيز نقل كرده اند.
76-مشاور ادارى مالى معاويه ، از مسيحيان دمشق بود.
77-در كتب تاريخى دو عكس العمل از شريك در اين رابطه نقل كرده اند؛ يكى اينكه او به مسلم گفته بود كه وقتى گفتم : مرا آب دهيد. بيرون آى و گردن او را بزن .
دوم اينكه شريك اشعار ذيل را خواند كه با مضامين آن اشعار، او را به انجام هر چه سريعتر مقصود فرا مى خواند؛
ما الانتظار بسلمى لاتحيوها *** حيوا سليمى وحيوا من يحييها
مسلم روز سه شنبه ، هشتم ذى الحجة ، يوم التروية ، كه مصادف با حركت امام حسين عليه السلام از مكه به سوى عراق بود، قيامش را آغاز نمود.
79-بحار الانوار 44/288.
80-ارشاد مفيد 2/66 - 39، مقتل المقرم /192 - 165. مزوج الذهب 4/72 - 70 و اللهوف /60 - 37.
81-اللهوف /61.
82-يزيد در صدد كشتن امام عليه السلام در مكه بود؛ از اينرو حضرت به ابن زبير فرمود: لان اقتل بمكان كذا و كذا احب الى من اءن يستحل بى مكة . اگر در فلان مكان كشته شوم ، براى من بهتر از اين دست كه حرمت مكه شكسته شود.
بحارالانوار 44/185.
83-مقتل المقرم /194 - 193.
84-آل عمران /154.
85-اللهوف /69 - 66.
86-برخى مورخين برآنند كه حضرت از مكه به سوى كوفه رفت و به مدينه باز نگشت و اولين منزلگاهى كه از آن عبور كرد، منزل تنعيم بود.
87-در لهوف مى گويد كه وقتى حضرت به منزلگاه زباله رسيد، از شهادت مسلم و هانى اطلاع يافت .

88-احزاب /23.
89-مقتل المقرم /226 - 202 و ارشاد مفيد 2/82 - 67.
90-سوره فجر /29.
91-حضرت سيدالشهداء عليه السلام پنجشنبه ، دوم محرم سال 61 به كربلا وارد شد.
92-مقتل المقرم /231 و بحار الانوار 10/198.
93-مقتل المقرم ص 235 به نقل از كشكول شيخ بهايى ج 2 ص 91 ط مصر از كتاب الزيارات محمد بن احمد بن داود قمى . و سيد بن طاووس در مصباح الزائر. مساحت زمين خريدارى شده را چهار ميل در چهار ميل گفته اند. اهل لغت هر ميل را انتهاى مسافت ديد معمولى يك نفر كه معمولا دو كيلومتر است مى دانند؛ بنابراين ، مساحت آن زمين 64 كيلومتر مربع خواهد بود.
94-مقتل المقرم ص 248.
95-همان /252 و اللهوف /88.
96-ارشاد مفيد 2/92 - 91 و مقتل المقرم /259 نفس المهموم /245 - 243.
97-مقتل المقرم /261 به نقل از اثبات الرجعة .
98-ارشاد 2/93.
99-مقتل المقرم /262 و اللهوف /95.
100-احقاق الحق 19/430 - 429.
101-مقتل المقرم /276.
102-مقتل المقرم /283 و ارشاد 2/102.
103-اگر عبارت كذبونا باشد، ترجمه همان است وليكن اگر به تشديد ذال (كذبونا) باشد، به معنى ما را دروغگو خواندند و دروغ به ما نسبت دادند. خواهد بود.
104-مقتل المقرم /286.
105-اللهوف /102.
106-مقتل المقرم /290 و اللهوف /102 و ارشاد مفيد 2/100 - 99.
107-در امالى مجلس سى ام /137، صدوق نقل مى كند كه وهب را اسير كرده و نزد عمر بن سعد برده و او دستور داد تا سرش را از تن جدا كرده و به سوى لشكر امام عليه السلام انداختند.
108-اللهوف /106 - و نفس المهموم /277.
109-مقتل المقرم /314 و نفس المهموم /309.
110-مقتل المقرم /297.
111-مقتل المقرم /301.
112-مقتل المقرم /313 و نفس المهموم /306.
113-مقتل المقرم /325 - 318.
114-مقتل المقرم /332 - 330.
115-مقتل المقرم /340 - 334.
116-همان /342.
117-در برخى مقاتل گفته اند كه حضرت طفل شير خوارش ، عبدالله ، را به ميدان آورد و براى او از دشمن آب طلبيد. مقتل المقرم /342.
118-اللهوف /127.
119-بحار الانوار 101/368 به نقل از كامل الزيارات /288.
120-بحار الانوار 44/293.
121-بحار الانوار 44/292.
122-بحار الانوار 44/278.
123-بحار الانوار 44/284.
124-بحار الانوار 44/296 - 293.