عبرتهای عاشورا

علی اصغر الهامی نیا

- پى‏نوشت‏ها -


1 -فرهنگ معين ، ج 2، ص 1510 و مفردات ، راغب اصفهانى ، واژه درس .
2 -مفردات ، راغب اصفهانى ، واژه نظر.
3 -مفردات راغب اصفهانى ، واژه عبر.
4 -شرح غررالحكم ، ج 6، ص 68.
5 -احزاب (33)، آيه 21.
6 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 403، قاهره .
7 -نازعات (79)، آيات 25 ـ 26.
8 -كليات سعدى ، با تصحيح محمد على فروغى ، ص 812.
9 -كليات اقبال لاهورى ، با مقدمه و شرح احمد سروش ، ص 311، سنايى ، 1343.
10 -عنكبوت (29)، آيه 57.
11 -نهج البلاغه ، صبحى صالح ، خطبه 114، ص 170.
12 -شرح غررالحكم ، ج 4، ص 22.
13 -بحارالانوار، ج 77، ص 287.
14 -مصباح الشريعه ، باب 34.
15 -شرح غررالحكم ، ج 5، ص 217.
16 -همان ، ج 1، ص 221.
17 -نهج البلاغه ، خطبه 16.
18 -شرح غررالحكم ، ج 4، ص 429.
19-همان ، ص 432.
20 -روم (30)، آيه 58.
21 -اصول كافى ، ج 2، ص 628.
22 -قصص (28)، آيه 77.
23 -همان ، آيه 78.
24 -قصص (28)، آيه 81.
25 -همان ، آيه 82 ـ 83.
26 -تفسير نور الثقلين ، حويزى ، ج 2، ص 102، علميه ، قم .
27 -اعراف (7)، آيات 175 و 176.
28 -طه (20)، آيه 96.
29-سرزمين پاكيزه و پروردگار آمرزنده . [سباء (34)، آيه 15]
30 -تفسير نمونه ، ج 18، ص 67 ـ 68.
31 -سباء (34)، آيه 17 و 19.
32 -ر.ك . مؤ منون (23)، آيه 44.
33 -بقره (2)، آيه 205 و 206.
34 -نهج البلاغه ، قصار الحكم ، شماره 367.
35 -بحار الانوار، ج 77، ص 287.
36 -نور(24)، آيه 46.
37 -حج (22)، آيه 46.
38 -مفردات راغب ، واژه لبّ.
39 -يوسف (12)، آيه 111.
40 -شرح غرر الحكم ، ج 2، ص 507.
41 -نهج البلاغه ، خطبه 116.
42 -بحار الانوار، ج 77، ص 202.
43 -نهج البلاغه ، نامه 69.
44 -مائده (5)، آيه 79. (كافران بنى اسرائيل ، لعنت شدند...)
45 -ميزان الحكمه ، رى شهرى ، ج 6، ص 266.
46 -نهج البلاغه ، خطبه 182.
47 -بحار الانوار، ج 63، ص 214.
48 -دخان (44)، آيات 25 ـ 29.
49 -مائده (5)، آيه 63.
50 -تحف العقول ، ص 240.
51 -بحار الانوار، ج 78، ص 160.
52 -نهج البلاغه ، خطبه 160، ص 515 ـ 516.
53 -نهج البلاغه ، خطبه 32، ص 108.
54 -بحار الانوار، ج 13، ص 180.
55 -هود (11)، آيه 68.
56 -حج (22)، آيه 42 ـ 44.
57 -حج (22)، آيه 45.
58 -ر.ك . عنكبوت (29)، آيات 28ـ 34.
59 -فجر (89)، آيات 11 ـ 13
60 -الحاقه (69)، آيه 5.
61 -مائده ، (5)،، آيات 78 ـ 79.
62 -تفسير نور الثقلين ، ج 1، ص 661.
63 -نهج البلاغه ، خطبه 191.
64 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 403.
65 -صحيفه نور، ج 2، ص 208.
66 -همان ، ج 17، ص 58.
67 -حماسه حسينى ، ج 1، ص 123 ـ 124.
68 -انـقـلاب و عـبـرت هاى عاشورا (بيانات مقام معظم رهبرى در جمع بسيجيان) ، ص 7 ـ 9، تبليغات و انتشارات سپاه ، 1371.
69 -انقلاب و عبرتها، ص 9 ـ 10.
70 -همان ، ص 11.
71 -بقره (2)، آيه 75.
72 -نهج البلاغه ، خطبه 103.
73 -الغدير، ج 8، ص 101.
74 -همان ، ص 123.
75 -الغدير، ج 8، ص 126.
76 -همان ، ج 10، ص 191.
77 -همان ، ص 196 ـ 196.
78 -همان ، ص 212 ـ 213.
79 -الغدير، ج 10، ص 201.
80 -همان ، ج 8، ص 132.
81 -همان ، ص 236 ـ 237.
82 -وسائل الشيعه ، ج 17، ص 224.
83 -الغدير، ج 10، ص 197 ـ 180.
84 -الغدير، ج 10، ص 181.
85 -همان ، ص 138.
86 -همان ، ج 6، ص 213.
87 -همان ، ص 282.
88 -الغدير، ج 6، ص 282.
89 -همان ، ص 294.
90 -الغدير، ج 8، ص 243.
91 -همان ، ج 9، ص 31.
92 -الغدير، ج 9، ص 61.
93 -همان ، ج 10، ص 281.
94 -همان .
95 -الغدير، ج 10، ص 185.
96 -بحار الانوار، ج 28، ص 198.
97 -ر.ك . فروغ ابديت ، جعفر سبحانى ، ص 491 ـ 498، دفتر تبليغات اسلامى .
98 -الغدير، ج 6، ص 194، دار الكتب الاسلاميه .
99 -نهج البلاغه ، خطبه 3، (ترجمه آزاد)
100 -شرح نهج البلاغه ، ج 12، ص 81.
101 -همان ، ج 8، ص 256.
102 -بحار الانوار، ج 22، ص 397.
103 -بحارالانوار ، ج 11، ص 368.
104 -همان ، ج 58، ص 126.
105 -اصول كافى ، ج 1، ص 54.
106 -حشر (59)، آيه 7.
107 -احزاب (33)، آيه 21.
108 -آل عمران (3)، آيه 159.
109 -شرح نهج البلاغه ، ابن ابى الحديد، ج 16، ص 273.
110 -همان ، ج 1، ص 181.
111 -شرح نهج البلاغه ، ج 8، ص 252.
112 -همان ، ج 3، ص 44.
113 -همان ، ج 2، ص 262.
114 -بحار الانوار، ج 43، ص 116.
115 -همان ، ص 268.
116 -يونس (10)، آيه 35.
117 -حشر (59)، آيه 9.
118-روزنامه جمهورى اسلامى ، مورخ 19/2/77، ص 14.
119 -آل عمران (3)، آيه 144.
120 -تفسير صافى ، ج 1، ص 389 اعلى بيروت .
121 -مائده (5)، آيه 50.
122 -شرح نهج البلاغه ، ج 16، ص 212.
123 -بحار الانوار، ج 28، ص 209.
124 -نهج البلاغه ، خطبه 234، ص 807 ـ 808.
125 -بحار الانوار، ج 44، ص 84.
126-همان ، ج 45، ص 117.
127 -بحار الانوار، ج 45، ص 133.
128 -ر.ك . معجم المفهرس قرآن مجيد، واژه زكوة .
129 -شرح نهج البلاغه ، ج 3، ص 56 و الغدير، ج 8، ص 250.
130 -شرح نهج البلاغه ، ج 3، ص 56 و الغدير، ج 8، ص 55.
131 -نهج البلاغه ، خطبه 3.
132 -الغدير، ج 8، ص 282.
133 -الغدير، ج 8، ص 283.
134 -همان ، ص 284.
135 -همان ، ص 286.
136 -همان ، ص 244 ـ 245.
137 -همان ، ص 274.
138 -همان ، ص 287.
139 -تذكرة الحفّاظ، ذهبى ، ج 1، ص 3.
140 -تذكرة الحفّاظ، ذهبى ، ج 1، ص 5.
141 -اضواء على السنّة المحمدية ، محمودابوريّه ، ص 47.
142 -الغدير، ج 8، ص 349.
143 -شرح نهج البلاغه ، ج 1، ص 340.
144 -كنز العمال ، ج 10، ص 191.
145 -بحار الانوار، ج 33، ص 190.
146 -الاغانى ، اصفهانى ، ج 17، ص 149.
147 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 368.
148 -مقتل ابو مخنف ، ص 136.
149 -مقتل ابو مخنف ، ص 136.
150 -همان ، ص 113.
151 -بحار الانوار، ج 45، ص 21.
152 -همان ، ص 5.
153 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 376.
154 -مقتل ابو مخنف ، ص 112.
155 -بحار الانوار، ج 22،ص 274.
156 -نساء (4)، آيه 93.
157 -مائده (5)، آيه 32.
158 -الغدير، ج 11، ص 16 ـ 17.
159 -شرح نهج البلاغه ، ج 11، ص 44.
160 -كامل ، ابن اثير، ج 3، ص 356 ـ 357.
161 -مروج الذهب ، مسعودى ، ج 2، ص 409.
162 -ر.ك . كامل ، ابن اثير، ج 3، ص 375 ـ 385 و الغارات ، ثقفى .
163 -شرح نهج البلاغه ، ج 11، ص 44.
164 -الغدير، ج 11، ص 41.
165 -همان ، ص 49 ـ 52.
166 -مقاتل الطالبيين ، ص 48، دار الكتاب ، قم .
167 -ر.ك . شرح نهج البلاغه ، ج 16، ص 46.
168 -انقلاب و عبرت ها، ص 15.
169 -روزنامه جمهورى اسلامى ، مورّخ 18/2/77، ص 14.
170 -بحار الانوار، ج 33، ص 165.
171 -نازعات (79)، آيه 24.
172 -آل عمران (3)، آيه 26.
173 -بحار الانوار، ج 45، ص 131.
174 -لهوف ، ص 202.
175 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 433.
176 -بقره (2)، آيه 124.
177 -بحار الانوار، ج 44، ص 334 ـ 335.
178 -تاريخ طبرى ، ج 5،ص 408.
179 -لهوف ، ص 196.
180 -بقره (2)، آيه 257.
181 -لهوف ، ص 171.
182 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 195.
183 -ر.ك . مائده (5)، آيه 3.
184 -زمر(39)،آيه 3.
185 -ميزان الحكمة ، رى شهرى ، ج 1، ص 381.
186 -وقعة الطف ، ابو مخنف ، ص 107.
187 -يونس (10)، آيه 82.
188 -لهوف ، ص 138.
189 -توبه (9)، آيه 12.
190 -شرح نهج البلاغه ، ج 16، ص 46.
191 -مقتل ، مقرّم ، ص 236.
192 -همان ، ص 218.
193 -آل عمران (3)، آيه 110.
194 -مستدرك الوسائل ، ج 12، ص 185.
195 -بحار الانوار، ج 100، ص 72.
196 -لهوف ، ص 109.
197 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 94 ـ 95.
198 -ر.ك . معجم الفاظ قرآن ، واژه (براء).
199 -مستدرك الوسائل ، ج 15، ص 129،
200 -شورى (42)، آيه 23.
201 -احزاب (33)، آيه 33.
202 -لهوف ، ص 211 ـ 213، با اندكى تغيير.
203 -ر.ك . عصر (13)،آيات 2-3.
204 -مريم (19)، آيه 59.
205 -ر.ك . الميزان ، ج 14، ص 78.
206 -الميزان ، ج 14، ص 80.
207 -شرح نهج البلاغه ، ج 16،ص 46.
208 -بحار الانوار، ج 78، ص 46.
209 -همان ، ج 44، ص 325.
210 -انقلاب و عبرت ها، ص 12 ـ 13.
211 -شرح نهج البلاغه ، ج 1، ص 336.
212 -همان ، ج 16، ص 187.
213 -الامامة و السياسة ، جزء 1، ص 166 ـ 173 (تلخيص)
214 -لهوف ، ص 182 ـ 183.
215 -بحار الانوار، ج 45، ص 8.
216 -بحار الانوار، ج 45، ص 327.
217 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 405.
218 -بحار الانوار، ج 24، ص 186.
219 -لهوف ، ص 172.
220 -همان ، ص 174.
221 -لهوف ، ص 176.
222 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 227(پاورقى .)
223 -ابصار العين فى انصار الحسين ، سماوى ، تحقيق طبسى ، ص 72 ـ 74.
224 -لهوف ، ص 169.
225 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 438.
226 -منافقون (63)، آيه 8.
227 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 426.
228 -بحار الانوار، ج 44، ص 382.
229 -ر.ك . مقتل ، ابو مخنف ، ص 176.
230 -همان ، ص 98.
231 -لهوف ، ص 189 ـ 190.
232 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 212.
233 -همان ، ص 45 ـ 47.
234 -ر.ك . بـقـره (2)، آيـات 16، 86، 175، آل عمران (3)، آيه 177 و توبه (9)، آيه 9.
235 -بقره (2)، آيه 41.
236 -تحف العقول ، ص 249 ـ 250.
237 -مقتل ، مقرّم ، ص 239.
238 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 202.
239 -اقتباس از سخنان مقام معظم رهبرى در جمع بسيجيان .
240 -آل عمران (3)، آيه 146.
241 -بحار الانوار،ج 19،ص 35.
242 -لهوف ، ص 153.
243 -همان ، ص 154.
244 -همان ، ص 154.
245 -يوسف (12)، آيه 108.
246 -ابصار العين ، ص 99.
247 -همان ، ص 100 ـ 106.
248 -ابصارالعين ، ص 112 ـ 113.
249 -طه (20)، آيه 72.
250 -لهوف ، ص 151 ـ 152.
251 -ابصار العين ، ص 50 ـ 51.
252 -بحار الانوار، ج 45، ص 34.
253 -ابصار العين ، ص 107.
254 -همان ، ص 169.
255 -همان ، ص 199.
256 -همان ، ص 216 ـ 218.
257 -همان ، ص 130 و 147.
258 -مقتل ، ابى مخنف ، ص 105.
259 -همان ، ص 106 ـ 113.
260 -ابصار العين ، ص 58 ـ 59.
261 -ابصار العين ، ص 62.
262 -بحار الانوار، ج 44، ص 298.
263 -ر.ك . ابصار العين ، ص 208.
264 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 206.
265 -فجر(89)، آيه 27 ـ 28.
266 -لهوف ، ص 155.
267 -مقتل ، مقّرم ، ص 260 ـ 261.
268 -لهوف ، ص 151.
269 -ر.ك . مقتل ، ابو مخنف ، ص 38 ـ 41.
270 -سخنرانى در جمع لشكر 27.
271 -ر.ك . مقتل ، ابو مخنف ، ص 248 به بعد.
272 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 399.
273 -همان ، ص 397.
274 -همان ، 406.
275 -همان ، ص 396.
276 -همان ، ص 392.
277 -همان ، ص 388.
278 -نهج البلاغه ، خطبه 27.
279 -همان ، خطبه 97.
280 -بحار الانوار ج 75، ص 37.
281 -كهف (18). آيه 56.
282 -وقعة صفّين ، ص 37 ـ 38.
283 -بحار الانوار، ج 45، ص 6.
284 -روم (30)، آيات 7 ـ 8.
285 -ر.ك . نهج البلاغه ، نامه 20.
286 -ر.ك . بحار الانوار،ج 32،ص 448 ـ ج 33، ص 388 ـ ج 44، ص 33 و 315 و 349 و 334.
287 -ر.ك . وقعه صفّين ، ص 268.
288 -صلح امام حسن ، آل ياسين ، ترجمه حضرت آيت اللّه خامنه اى ، ص 110 ـ 111.
289 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 22.
290 -مقتل ، ابو مخنف ، ص 31 ـ 34،
291 -توبه (9)، آيه 9.
292 -وقعة الصفين ، ص 478.
293 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 435.
294 -همان ، ص 416.
295 -لهوف ، ص 156.
296 -سخنرانى در جمع لشكر 27 محمد رسول الله (ص).
297 -مقتل ، مقرّم ، ص 241.
298 -بحار الانوار، ج 22، ص 274.
299 -تاريخ طبرى ، ج 5، ص 432.
300 -بحار الانوار، ج 45، ص 6.
301 -تحف العقول ، تصحيح غفارى ، ص 244، و 245، اسلاميه .
302 -نهج البلاغه ، خطبه 175.
303 -وقعه صفين ، ص 32.
304-تاريخ طبرى ، ج 5، ص 425.