 |
|
معارف دين جلد دوم آيت الله العظمی لطف‌الله صافی گلپايگانی - ۹ - مفاهيمي مثل صيحه آسماني و... سمبوليك هستند يا واقعي س 25. به نظر حضرتعالي آيا مفاهيمي از قبيل «دجّال»، «سفياني»، «خراساني»، «صيحه» و... كه در روايات به عنوان نشانه‌هاي ظهور آمده‌اند، مفاهيمي حقيقي‌اند يا سمبوليك و كنايي؟ ج. حتماً مفاهيمي مثل دجال و نزول عيسي و اقتداء او به حضرت مهدي، عليهماالسلام، و صيحه و سفياني همه مفاهيمي حقيقي هستند و حمل آنها بر سمبوليك و كنايه حاكي از ضعف تفكر و عقلانيت است و يكي از معاني ايمان به غيبت ايمان به همين امور است. (139) مراد از «انتظار فرج» س 26- مفهوم «انتظار» كه به وسعت در روايات مطرح گرديده، چيست؟ و «منتظر» واقعي بايد داراي چه خصوصيات و اعمالي باشد؟ ج. راجع به انتظار رساله‌اي نوشته‌ام به عنوان «انتظار عامل مقاومت و حركت» و مكرر در نوشته‌هاي ديگر پيرامون آن توضيح داده‌ام. اجمالاً انتظار متضمن معني اثباتي و تعهد و عمل و استقامت است. موانع ظهور امام زمان عليه‌السلام س 27. موانع ظهور امام زمان عليه‌السلام چيست؟ ج. ظهور آن حضرت در وقت مقتضي به امر خداوند متعال است و شرائط و موانع آنرا خداوند متعال مي‌داند و بعضي از آن شرائط و موانع در احاديث بيان شده است اجمالاً بعضي موانع راجع به بندگان است. (وجوده لُطفٌ وَ تصرفه لطف آخر و عدمه منّا) امكان ديدار حضرت ولي عصر عليه‌السلام س 28. آيا ديدار امام زمان عليه‌السلام براي هر كس امكان‌پذير است؟ ج. في الجمله امكان دارد و اگر كسي مدعي شد كه براي من اين تشرف هر وقت بخواهم فراهم است كه ادعاي ارتباط مستقيم يا وساطتي باشد ادعايش مردود است و مقبول نيست. والله العالم سيماي منتظران واقعي امام زمان عليه‌السلام س29. سيماي منتظران واقعي امام زمان چگونه است؟ ج. سيماي منتظران واقعي ظهور حضرت همان سيماي اصحاب راستين حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم است به اوصاف مذكور در قرآن مجيد: "أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ" (140) . سيماي منتظران، سيماي مؤمنين است "الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ" (141) . سيماي منتظران، سيماي متقين است كه اميرالمؤمنين عليه‌السلام براي همام بيان فرمود: اَهْلُ الْفَضَائِلِ؛ مَنْطِقُهُمُ الصَّوَابُ، وَمَلْبَسُهُمُ الْإِقْتِصَادُ، وَمَشْيُهُمُ التَّوَاضُعُ... تا آخر خطبه (142) . سيماي آنها امر به معروف و نهي از منكر و غيرت ديني و تلاش براي اعلاء كلمة الله و عزت اسلام و گسترش مكتب اهل البيت عليهم‌السلام است جعلنا الله و اياكم منهم. ان شاء الله. شرايط اجتماعي در آستانه ظهور س30. شرايط اجتماعي در آستانه ظهور چگونه است؟ ج. بسيار ناهنجار و غير اسلامي است معاصي مخصوصاً بي‌حجابي و بدحجابي و شيوع موسيقي و غناء و معاصي ديگر، در روايات چنين آمده است كه حفظ دين دشوار مي‌شود و امتحانات شديد پيش مي‌آيد. و الله العالم كتابهاي مناسب براي شناخت امام زمان عليه‌السلام س31. بهترين كتب براي شناخت امام زمان چه كتابهايي است؟( لطفاً نام ببريد). ج. از پيش از شروع عصر غيبت تا حال كتابهاي بسياري در اين موضوع نوشته شده است. بعضي از آنها مخصوص به يك رشته از اين موضوع است از كتابهاي بزرگان پيشين كتاب «غيبت نعماني»، كتاب «كمال الدين» صدوق و كتاب «غيبت» شيخ طوسي معروف و مشهور است. كتابهاي فارسي هم بسيار است بعضي مخصوص به روايات و بعضي مخصوص به حكايات و كرامات و توسلات و جهات ديگر است. همه خوب و قابل استفاده‌اند مثل كتاب «النجم الثاقب» و «العبقري الحسان» و ترجمه‌هاي جلد 13 بحارالانوار هر كدام جاي خود را دارند از اين حقير كمترين نيز كتابهاي متعددي منتشر شده است كه بحمدالله در دسترس همگان است خداوند ما و شما را از ياران مخلص حضرتش قرار دهد. چه كنم توفيق ديدار جمال حضرت را پيدا كنم؟ س32. چه كنم توفيق ديدار جمال دل‌آراي آقايم امام زمان عليه السلام را داشته باشم ارشادم كنيد و لطفاً بصورت مكتوب بنويسيد. ج. در اين زمان كه عصر غيبت آن بزرگوار است بنا بر رؤيت آن حضرت نيست لكن توسلات و ادعيه و درخواست از خداوند براي زيارت وجود مباركش بسيار خوب است و در صورتي كه خداوند صلاح بداند ممكن است حاصل شود. به هر حال خود اين اظهار علاقه و اشتياق به زيارت جمال عديم المثال آن حضرت بسيار مغتنم و ارزشمند است آنرا بشما تبريك عرض مي‌كنم و از خداوند متعال براي شما درك اين سعادت عظمي را مسئلت مي‌نمايم مع ذلك گاه هم حالت هجر كم از حال وصال نيست. و چه بسا كساني كه در عين وصل و حضور غايب و دور و بسا كساني كه در حال هجر و فراق واصل و محظوظند. آيا حضرت از وقت ظهورشان باخبرند؟ س33. آيا امام عصر عليه‌السلام خود از زمان ظهور خود باخبر است؟ ج. طبق بعضي روايات وارده آن بزرگوار از لحظه ظهور خبر ندارند. و الله العالم علت تأخير در ظهور س34. چرا امام زمان عليه‌السلام ظهور نمي‌كنند؟ ج. هر وقت زمينه ظهور حضرتش عجل الله تعالي فرجه الشريف مساعد باشد و شرائط آن محقق شود ظهور مي‌فرمايد. والله العالم اشتغالات حضرت در زمان غيبت چيست؟ س35. امام زمان كه الان از نظرها غائب است مشغول چه كاري است؟ مثلاً امام علي عليه‌السلام خطبه هائي مي‌گفت و... يا امام صادق عليه‌السلام كلاس درس داشت امام زمان ما الان چه مي‌كند آيا جلسه‌ي درس دارد يا فقط مشغول عنايت به افراد خوب است؟ ج. به كارها و وظائف و تكاليفي كه بطور عام يا خاص دارند مشغولند. و الله العالم . محل زندگي امام عليه‌السلام س36. محل زندگي امام زمان كجاست؟ ج. اجمالاً در دنيا و روي همين زمين است. و الله العالم عمر بستگان آن حضرت س37. آيا زن و فرزند امام زمان عليه السلام نيز مانند آن حضرت داراي عمر طولاني مي‌باشند؟ ج. تفاصيل اين امر مجهول است و دانستن آن هم واجب الاعتقاد نيست آنچه مهم است كسب رضايت آن حضرت با اعمال صالح است. و الله العالم طريقه تشرف به محضر حضرت ولي عصر عليه‌السلام كدام است؟ س38. «خدمت امام زمان عليه السلام رسيدن» در عصر حاضر چگونه ممكن است؟ ج. تشرّف به اين معني نيست كه در اختيار شخصي يا اشخاصي قرار داشته باشد و فراهم باشد و شخص شناخته شده‌اي اين اختيار و مقام را ندارد ولي طبق مصالح خاص و شرائط مخصوص و گاه در ضمن توسلات براي افرادي اين افتخار فراهم مي‌شود. والله العالم عمر شريف حضرت در هنگام ظهورشان س39. حضرت مهدي عليه السلام در هنگام ظهور چند سال خواهد داشت و چه دليلي براي مطلب وجود دارد؟ ج. چون زمان ظهور معلوم نشده قهراً سن آنحضرت در موقع ظهور، فعلاً معلوم نيست.والله العالم آيا امام زمان ازدواج كرده‌اند؟ س40. آيا امام زمان عليه السلام ازدواج كرده و داراي فرزند است؟ توضيح دهيد. ج. در اين خصوص ادله قابل استناد كه قطعي باشند وجود ندارد بلي امر محتمل است كه ردّ آن هم مورد ندارد. والله العالم روز ظهور حضرت س41. گفته مي‌شود كه امام زمان عليه السلام در روز جمعه ظهور خواهد كرد چرا در روز جمعه ظهور مي‌كند. چه دليلي دارد؟ هدف از غيبت آن حضرت چه بود؟ و هدف از ظهور آن حضرت چيست؟ چرا اين هدف در زمان امامان ديگر تحقق پيدا نكرده است؟ ج. از روايات و بعضي جملات زيارات استفاده مي‌شود كه ظهور در روز جمعه است و راجع به نكات ديگر سؤال به كتب مفصله مراجعه بنمائيد. زنان در دولت مهدي عليه‌السلام س42. در دولت مهدي آيا زنان صاحب حق و جزء سربازان هستند. ج. در آن دولت كريمه مواضع و حقوق اشخاص و احكام همان است كه در كتاب و سنت بيان شده است و خارج از محدوده احكام شرعيه براي زن و مرد چيزي مقرر نشده است. غيبت صغري س43. دوران طفوليت امام (6 سال) آيا جزء غيبت صغري حساب مي‌شود. ج. از وقتي كه آن حضرت منصوب به امامت شدند و تا درگذشت چهارمين نائب خاص حضرتش، غيبت صغري است. و الله العالم غيبت يا فوت مادر آن بزرگوار س44. آيا مادر امام زمان همراه امام غيبت نموده يا خير؟ ج. مادر آن بزرگوار غائب نشده بلكه فوت كرده است.والله العالم دليل عقلي بر طول عمر امام عليه‌السلام س45. آيا دليل عقلي وجود دارد كه طول عمر امام زمان را ثابت كند و آن را محال نداند؟ ج. وقتي دليل عقلي بر محال بودن موضوعي نباشد بر حسب قاعده، عقل به امكان آن ذاتاً و وقوعاً حكم مي‌كند بنابراين محال بودن بايد با دليل ثابت شود و هيچ دليل بر محال بودن طول عمر آنحضرت و هر كس و موجود ديگر نيست و وجود آنحضرت كه بدليل مستند ثابت است دليل بر وقوع اين امر ممكن و غير محال است نه اينكه دليل بر محال نبودن آن باشد چون محال بودن همانطور كه گفته شد محتاج به دليل است دقت فرمائيد. عقيده علماي عامه به ولادت امام زمان عليه‌السلام س46. از علماي عامه (سني) آيا كساني هستند كه به ولادت امام زمان معترف باشند؟ ج. جمعي از علماي اهل تسنن به اين امر اعتراف دارند.والله العالم محل زندگي حضرت س47. محل زندگي حضرت در ايام غيبت كجاست؟ ج. خداوند متعال مي‌داند.والله العالم جزيره خضراء س48. آيا داستان جزيره خضراء واقعيت خارجي دارد. ج. در اين موضوع در مقام ردّ يا اثبات آن توضيحاتي در (النقود اللطيفه) – ضميمه‌ي طبع جديد منتخب الاثر ج3- نوشته‌ام. حكومت اسلامي در زمان غيبت س49. در دوران غيبت حفظ نظام و حكومت اسلامي بر عهده چه كسي است؟ ج. مجاري الامور بيد العلماء يعني فقهاء جامع الشرائط است. اشخاص مرتبط با حضرت س50. آيا كساني كه با امام زمان عليه‌السلام در ارتباط هستند را به ما معرفي مي‌كنيد؟ ج. در عصر غيبت ادعاي ارتباط شخصي با آن حضرت سلام الله عليه از كسي و براي كسي مسموع نمي‌باشد.والله العالم ارتباط آيه 5 سوره قصص با ظهور حضرت س51. آيه 5 سوره مباركه قصص چگونه بيانگر ظهور حضرت مهدي عليه السلام است؟ ج. به صفحه 25 تا 29 جلد دوم منتخب الاثر مراجعه نماييد. وظيفه منتظرين در جلوگيري از منكرات س52. گفته مي‌شود كه قبل از ظهور امام زمان عليه السلام تمامي زمين را ظلم و ستم پر مي‌كند چنان‌كه پيامبر فرمودند: يملَأُ الأرض قسطاً و عَدلاً كما مُلِئت ظلماً و جَوراً. وظيفه يك منتظر امام زمان عليه السلام چيست؟ آيا براي اينكه اين زمينه آماده و مهيا گردد بايد جلوي بي‌بند و باريها را نگيرد يا نه؟ ج. در هر زماني بايد از ظلم جلوگيري شود و هر كس ضمن اينكه خودش موظف است بي‌بندو بار نباشد بايد در حد توانايي جلو آنرا بگيرد و اينكه در روايات آمده حكايت ازيك واقعيت است به اين معني كه اين امر واقع شدني است نه اينكه از مردم در رابطه با امر بمعروف و نهي از منكر سلب مسئوليت كند .والله العالم امام زمان فرزند حسنين عليهما السلام س53. چرا گفته مي‌شود كه مهدي عليه‌السلام از فرزندان حسنين عليهما السلام است؟ مانند فرموده پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله مهدي اين امت از نسل اين دو تن يعني حسن و حسين عليهما السلام خواهد بود. ج. حضرت حجت ارواحنا فداه و پدران بزرگوارش تا حضرت امام محمد باقر عليهم السلام، فرزند با واسطه امام حسين عليه‌السلام از طرف پدر و نيز فرزند با واسطه امام حسن عليه‌السلام از طريق مادر مي‌باشند؛ زيرا مادر امام محمد باقر سلام الله عليه دختر معظمه حضرت امام حسن مجتبي عليه‌السلام مي‌باشد.والله العالم چگونگي غيبت امام عصر عليه‌السلام س54. حضرت بقية‌الله عليه‌السلام كجا، كي و چگونه غايب شدند؟ توضيح دهيد. ج. تفصيل اين امور را در كتب مربوطه به آن حضرت از جمله جلد 13 بحار الانوار مجلسي عليه الرحمه و منتخب الاثر و امامت و مهدويت و غير اينها ملاحظه نمائيد. مع ذلك مفهوم غيبت آن حضرت اين نيست كه آن حضرت زماني ظاهر بودند و سپس در جائي يا زماني غايب شدند بلكه مقصود اينست كه امر آن حضرت از ابتداي ولادت چنان نبود كه مثل سايرين بر همه آشكار باشد اين غيبت از زمان ولادت و عصر حضرت امام حسن عسكري عليه‌السلام برقرار بود و در دو دوره صغري و كبري وقوع يافت كه دوره كبراي آن همين دوره‌اي است كه ما نيز در آن واقع هستيم و پايان بخشي آن دوره، ظهور موفور السرور آن حضرت است. امام زمان يك آرمان است يا يك شخص؟ س55. من گاهي حس مي‌كنم امام زمان يك آرمان است. گاهي فكر مي‌كنم اين كه ما منتظر فردي باشيم تا همه جا را پر از عدل كند يا همه تعابيري كه از امام زمان هست فقط يك تشبيه‌سازي است كه شايد انسانها بهتر درك كنند و گرنه امام زمان يك حقيقت است نه يك فرد. آيا اين تفكر صحيح است؟ ج. مسأله وجود فرد معيني بنام امام زمان ارواح العالمين له الفداء با نام و كنيه معين و تاريخ ولادت و اينكه پدر و اجدادش چه كساني هستند و اينكه به امر خدا غائب شده و دو غيبت داشته: صغري و كبري و سائر خصوصيات آن بزرگوار از مسلمات و ضروريات شيعه است. حتي از طريق اهل سنت روايات بسياري در اين خصوص وارد شده و رواياتي كه در اين موضوع از نبي اكرم و ائمه اطهار عليهم السلام بدست ما رسيده بيشتر از رواياتي است كه در موضوعات ديگر از ائمه عليهم السلام صادر شده. اگر در طول زمان غيبت از ابتداء تا بحال كتبي كه در احوالات آن حضرت از جهات مختلفه مانند آنچه قبلاً اشاره شد يا طول عمر يا ملاقاتهايي كه با بعض اشخاص اتفاق افتاده و چهار نائب خاص ايشان با تعيين نام و خصوصياتشان و غير اينها كه مجال تفصيل آن نيست جمع شوند كتابخانه عظيمي خواهد شد. حال آيا اين امور را مي‌توان بعنوان يك آرمان تلقي نمود يا بايد گفت فرد معين و مشخصي است كه هر وقت خدا بخواهد به ظهور او عدل و داد را در سراسر جهان بسط خواهد داد اينجانب به شما توصيه مي‌كنم كه به كتب مربوطه مراجعه نمائيد. الف- رابطه مثلث برمودا با امام عصر عليه‌السلام س56- مسئله جزيره خضرا و مثلث برمودا و رابطه آن با حضرت ولي عصر عليه السلام ، سالهاست كه در زبان مردم بيان مي‌گردد. نظر حضرتعالي در مورد اين مسئله چيست؟ ج. راجع به منقولاتي كه در موضوع آنچه به عنوان جزيره خضرا عنوان شده در كتاب النقود اللطيفه علي الكتاب المسمي بالاخبار الدخيله مطالبي نوشته‌ام؛ البته نه از جهت اصرار بر اثبات آن؛ بلكه بعضي از وجوهي را كه در نفي آن گفته شده بررسي نموده‌ايم و به اين نتيجه مي‌رسيم كه در نفي جزمي و قطعي آن، اين وجوه كافي نيست. اما اين كه مثلث برمودا همان جزيره خضرا باشد دليلي بر اثبات آن نيست. علاوه بر اين كه مثلث برمودا چنان كه مخبرين از آن مي‌گويند ناحيه‌اي در فضا است نه در زمين و جزيره خضرا كه منقول است در زمين است به هر حال بيشتر از اين فعلاً مجال سخن در آن نيست. ب- مسأله رجعت مسئله رجعت آيا از مسلمات دين است و حتماً صورت خواهد گرفت؟ در رجعت چه كساني به اين جهان باز خواهند گشت؟ ج. مسأله رجعت بطور اجمال به كتاب و سنت متواتر ثابت است و چنان كه بعضي گفته‌اند از ضروريات مذهب است و در عصر ائمه عليهم السلام شيعه به آن معروف بوده‌اند و تفاصيل آن را اگر چه نمي‌توان مسلّم دانست چون مستند بعضي آنها خبر واحد است اما قابل نفي و رد هم نيست و اجمال آن ثابت و مسلم است در اين موضوع علماء اعلام كتابها نوشته‌اند، مي‌توانيد به كتاب ايقاظ الهجعه محدث مشهور شيخ حر عاملي و موسوعه بحارالانوار مراجعه فرمائيد. زمان رجعت ائمه اطهار عليهم السلام س57. اولاً آيا زمان ظهور آقا امام زمان عليه السلام قبل يا بعد از رجعت ائمه اطهار عليهم السلام خواهد بود؟ و آيا رجعت ائمه اطهار عليهم السلام با كدام امام معصوم عليه‌السلام آغاز و با ارتحال كدامين امام معصوم عليه‌السلام خاتمه مي‌يابد؟ ج. ظهور موفور السرور آن حضرت ارواح العالمين له الفداء قبل از رجعت است و رجعت بر حسب بعضي روايات در عصر حضرتش آغاز مي‌شود .والله العالم طول زمان رجعت س58. آيا در زمان رجعت حضرت رسول صلي‌الله‌عليه‌وآله و حضرت زهرا و امام علي حضور خواهد داشت يا خير؟ و آيا زمان رجعت ائمه اطهار عليهم السلام چقدر طول مي‌كشد؟ مستدعي هستم كه در اين زمينه اين حقير را ارشاد فرمائيد. ج. بر اصل وقوع رجعت و بازگشت ائمه عليهم السلام و جمعي از مؤمنين خالص و گروهي از كفار و منافقان خالص اخبار متواتر دلالت دارد بعضي آيات قرآن مجيد هم به آن تفسير شده بلكه از ظاهر بعضي آيات نيز استفاده مي‌شود مثل اين دو آيه: آيه "وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ" (143) كه در آن به روزي اشاره مي‌فرمايد كه از هر امّتي، تنها فوج و گروهي محشور خواهند شد. با توجه به اينكه روز قيامت همه مردم بحكم "وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا" (144) محشور مي‌شوند استفاده مي‌شود كه اين روز، روز ديگر و غير از روز قيامت است كه همان زمان و روز رجعت است. علاوه بر اينكه آيات متعدد بر وقوع رجعت اموات به دنيا دلالت دارند مثل آيه (243) و آيه (259) سوره بقره و آيه (84) سوره انبياء و آيات مربوط به رجعت. اينكه آيا همه ائمه عليهم‌السلام رجوع مي‌كنند يا نفري چند از ايشان و تفاصيل بسيار ديگر اعتقاد به همه آن تفاصيل لازم نيست و اخبار در آنها جز موارد قليل خبر واحد است. مع ذلك ردّ آن اخبار و تفاصيل هم جائز نيست (فذره في بقعة الامكان). در اين مورد به كتابهاي مفصل و مطولي كه نوشته شده مثل ايقاظ الهجعة مرحوم شيخ حر عاملي و باب الرجعة كتاب بحارالانوار مراجعه نماييد. رجعت از ديدگاه قرآن و حديث س59. موضوع رجعت در مكتب و اعتقاد تشيع بعد از ظهور حضرت ولي عصر عليه‌السلام چيست؟ اين رجعت چه نوعي خواهد بود؟ و از نظر قرآن و حديث چه مقدار به اين موضوع پرداخته شده كه مورد اطمينان و اعتبار باشد؟ آيا رجعت براي همه ائمه معصومين هست يا بعضي از آنها؟ آيا به فرض بعد از اتمام حكومت ولي عصر عليه‌السلام ائمه يك جا رجعت مي‌كنند يا نه به ترتيب، به گذشت زمان، يك، يك تشريف مي‌آورند حكومت و حاكميت خدا را در جامعه آن روز پياده مي‌كنند و حكومت مي‌كنند؟ در حكومتشان مدت‌ها طولاني خواهد شد كه به موجب بعضي از نقل‌ها... يا يك دوران و عمر معمولي و طبيعي خواهد بود؟ اصلاً حكمت و فلسفه اين رجعت چيست؟ ج. رجعت يعني: بازگشت بعض اموات به اين دنيا، بر حسب آيات شريفه قرآن مجيد در امت‌هاي گذشته اتفاق افتاده است كه از جمله به دو مورد آن در سوره بقره تصريح شده و در مورد فرزندان حضرت ايوب علي نبينا و آله و عليه‌السلام نيز قرآن دلالت دارد. بر حسب آنچه از دو آيه ديگر استفاده مي‌شود قرآن از وقوع آن در آينده مثل قيامت، خبر داده است اين دو آيه يكي: "وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ" (145) و ديگر "وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا" (146) آيه اولي خبر از روزي ميدهد كه از هر امتي فوج و گروهي از مكذّبين به آيات الله محشور مي‌شوند كه همان روزي است كه از آن بيوم الرجعه تعبير مي‌شود و آيه ديگر خبر از قيامت كبري و روزي است كه همگان بدون اينكه يك نفر ترك شود محشور مي‌گردند. البته آيه اولي فقط خبر از رجعت مكذّبين است، اما بر حسب روايات از مصدقين و مؤمنين نيز افرادي و گروهي رجوع مي‌نمايند. و اما اخبار در اين مورد بسيار است و عقيده به رجعت از عقائد معروفه پيروان اهل بيت عليهم السلام و شيعه بوده و به آن شناخته شده بودند ولي در مورد تفاصيل و جزئيات آن بيشتر اخبار آحاد است كه التزام اعتقادي بخصوص هر يك از آنها لازم نيست هر چند ردّ و انكار آنها نيز صحيح نيست. آنچه ثابت است همان رجوع طوائفي از مؤمنين و ائمه عليهم السلام و جمعي از كفار است كه بتواتر اجمالي و معنوي ثابت است. و در تفسير آيه كريمه "وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لَا يُوقِنُونَ" (147) روايات متعدد وارد است مراد از «دابة من الارض» اميرالمؤمنين عليه‌السلام و رجعت آن حضرت است (148) . اما اينكه چه فائده‌اي بر آن مترتب است اولا در خود اخبار بعض فوائد ذكر شده است. ثانياً با علم و عقيده به اينكه افعال خدا همه بر طبق حكمت است حتماً فايده دارد و ندانستن ما مثل ندانستن فائده بسياري از امور كه حتي تا حال مجهول مانده، دليل بر عدم فائده نيست (عدم الاطلاع علي وجود شيء لا يدل علي عدم وجوده) يا (عدم الوجدان لا يدّل علي عدم الوجود). ثالثاً فائده آن در وقت وقوع معلوم مي‌شود چنان‌كه فائده همه اشياء در اين عالم پس از وجود آنها معلوم شده است. رجعت از منظر عقل س60. فلسفه و علت «رجعت» چيست؟ آيا از منظر عقلي هم مي‌توان از آن دفاع نمود؟ ج. بايد اين نكته را در نظر داشته باشيم كه برنامه‌هاي الهي تشريع و تكوين همه داراي حكمت ها و اسراري است كه فهم و درك همه آنها براي بشر بسا غير ممكن است. با گذشت اين همه عصرها و دوره‌ها و اين گسترشي كه دنياي علم و اطلاع انسان پيدا كرده كه واقعاً محير العقول است و نه مي‌تواند ادعا كند كه همه حكمت‌هايش همان است كه كشف شده است و نه مي‌تواند ادعا كند كه اين كشف ناقص او جهان شمول و شامل همه اشياء و اجزاء عالم است. حتي به گفته بعضي حقيقت همه اشياء نامكشوف مانده است و هر چه كشف شده ظواهر و خواص و آثار و ارتباطات و ابعاد، خارج از حقايق آنها است. همان گونه كه مثال زده‌اند انسان اگر درخت گرد و بوته خربزه را نديده بود خربزه را ميوه درختي مي‌دانست كه بالنسبه به گردو مناسب با بزرگي او باشد و گردو را هم ميوه درختي مي‌دانست كه بالنسبه به درخت خربزه كوچك باشد. حال كه واقع بر او مكشوف است نمي‌تواند بگويد چرا درخت گردو به آن بزرگي و تنومندي است و بوته خربزه به آن كوچكي و ضعيف و ناپايداري است. مي‌تواند درباره هر دو چيزهائي را بفهمد و به دست بياورد و اما آن چيزها همه چيز نيست و مسأله اصلي در آنها مخفي و نامكشوف است. به هر حال غرض اين است كه رجعت هم يكي از حوادثي است كه واقع خواهد شد و از نظر عقل قابل انكار و حكم بعدم امكان نيست و وحي قرآن كريم و احاديث بسيار هم از وقوع آن خبر داده‌اند و واقع خواهد شد. اجمالاً رجعت و مثلاً خروج دابّة الارض كه بر حسب روايات در همان تفاصيل رجعت قرار دارد از اموري هستند كه وقوع آنها حتمي است و وقوع آنها مثل سائر افعال الهي و خلقت عالم و اجزاي آن بر حسب حكمت يا بلفظ ديگر متضمن حكمت‌هاي خاص خود است كه با صفات عليا و اسماء الحسني الهي مربوط مي‌شود. ممكن است كه يكي از فوائد اخبار از آن - كه قيامت صغري است - انذار خلق به آن باشد و بسا كه بعض مصالح آن در موقع وقوع معلوم شود. بالاخره رجعت نيز از اموري است كه در سلسله كل كاينات و مخلوقات و زنجيره اتصال و ارتباط آنها به يكديگر قرار دارد و به تقدير خداوند قادر عزيز عليم است. كيفيت رجعت س61. با توجه به اين كه مسأله رجعت يكي از مهمترين اعتقادات شيعه است و در ذهن اكثريت مردم به عنوان يك نكته مجهول باقي مانده است، لطفاً نظر خود را در مورد رجعت و كيفيت آن مرقوم فرماييد. ج. قال الله تعالي: "وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ" (149) از عقيده به رجعت گاه به قيامت و ساعت صغري و گاه به حشر خاص و اصغر تعبير مي شود از عقائد معروف مشهور شيعه است و بر حسب آيات قرآن مجيد و روايات متواتر ثابت و مسلم است چنان‌كه آيات متعدد نيز به صراحت به وقوع آن در امم گذشته دلالت دارد. لازم به تذكر است كه خبر قرآن مجيد از رجعت مانند خبرهاي قرآني مهم ديگر است، مثل تكوير شمس و انشقاق و انفطار آسمان و امتداد زمين و انتثار و انكدار كواكب و نجوم بلكه قيامت كبري كه براي هر مؤمن به قرآن بطور عادي پذيرفتني و باوركردني است. مؤاخذه شيعه در خصوص عقيده به رجعت از طرف اهل سنت و بعيد شمردن آن با توجه به اعتقاد خودشان و همه مسلمانان به امور مذكوره از مصاديق ظاهر نؤمِنُ ببعضٍ و نكفُرُ ببعْض است. راجع به كيفيات و تفاصيل آن به جامع شريف بحارالانوار جلد 53 و كتاب ايقاظ الهجعه و سائر كتابهاي معتبر كه در اين باره تأليف شده رجوع فرمائيد. ولايت فقيه س62. نظر حضرتعالي راجع به ولايت و حاكميت ولي فقيه در حكومت اسلامي كه در رأس كار قرار مي‌گيرد چيست؟ منشأ اين ولايت نشأت گرفته از چيست و از كدام كانال به اصطلاح امروزي بايد وارد شد (به بحث و تحقيقات)؟ آيا از ولايت خدا و ائمه است؟ انتصابي است، انتخابي است؟ در فلسفه قرار مي‌گيرد، در فقه قرار مي‌گيرد؟ از بحث حكومتي و سياسي قرار مي‌گيرد؟ از قرآن و حديث چه چيزي استنباط مي‌شود؟ آيا اين ولايت و حاكميت چه مقداري تكاليف مرزي و بومي دارد به ممالك اسلامي و غير اسلامي هم حاكميت دارد يا نه؟ مردم دنيا معتقد به ولايت چه نوعي از يك چنين ولي فقيه اطاعت كند كه حكومتشان غير اسلامي مي‌باشد؟ ج. ولايت امام عليه‌السلام بر حكومت بين الناس و حفظ مصالح مسلمين و حدود و ثغور و تأمين امنيت بلاد و آسايش عباد و احقاق حقوق و اقامه عدل و اموري از اين قبيل كه در عرف و عادت بدون حكومت و كسي كه بر آن ولايت داشته باشد اجرا نمي‌شود ولايتي من جانب الله و از ولايات شرعيه است، نظير ولايت اب و جدّ پدري و در محدوده اين ولايت الهي امام، اولويت او باموال و انفس نيز براي همان مقاصد عاليه و مهمّه‌اي است كه شارع مطلقاً آنها را خواسته و در هر جامعه عقلاً بايد برقرار باشد تا جامعه بر سر پا باشد اين ولايت منصوص من الله است و بايد منصوص من الله باشد. اما در عصر غيبت ولايت بر اداره امور بنصب عام امام براي فقهاء ثابت است، چنان‌كه در عصر حضور براي اشخاص معيني بوده است و اين مطلب شرح و تفصيل طولاني دارد كه در اينجا مجال بيانش نيست (150).
|
