آداب معاشرت از ديدگاه معصومان عليهم السلام
ترجمه كتاب العشره وسائل الشيعه

شيخ حرّ عاملى
ترجمه: محمد على فارابى، يعسوب عباسى على كمر

- فهرست -


سرآغاز
تذكّر
اجمالى از شرح حال شيخ حرّ عاملى‏
تأليفات شيخ‏
آداب معاشرت در سفر و حضر، و آن مشتمل بر چند باب است‏
1- باب اول در لزوم معاشرت با مردم از طريق اداى امانت، اقامه شهادت و راستگويى، همچنين در استحباب عيادت مريض و شركت در تشييع جنازه، و خوشرفتارى نسبت به همسايگان و خواندن نماز در مسجد
2- باب استحباب خوشرفتارى با مردم و همسايگان‏
3- باب چگونگى معاشرت با دوستان مختلف‏
4- باب استحباب الف- فاصله هر دو نفر (در مجالس) بويژه به اندازه يك ذراع در تابستان. ب- كمك به نيازمندان وضعيفان.
5- باب استحباب گراميداشت دوستان و نصيحت كردن آنان‏
6- باب كراهت اخم كردن بر مردم‏
7- باب دوست‏يابى و خو گرفتن با دوستان و پذيرفتن اعتراض آنان‏
8- باب استحباب همنشينى با خردمند بخشنده و دورى از نادان فرومايه‏
9- باب استحباب مشورت با عاقل‏
10- باب استحباب ديدار و گفتگو با دوستان‏
11- باب استحباب معاشرت با مردم خوب و دوستان قديمى و اجتناب از معاشرت با بدان‏
12- باب استحباب پذيرفتن نصيحت و معاشرت با كسى كه انسان عيب او را مى‏داند به منظور نصيحت كردن او
13- باب استحباب دوستى با كسى كه رعايت دوستى را مى‏كند و او را در موقع گرفتارى تنها نمى‏گذارد
14- باب استحباب كمك و يارى دادن دوستان به يك ديگر
15- باب كراهت دوستى با بد كار و نادان و دروغگو
16- باب كراهت شركت دادن افراد فرومايه و گنهكار در امور
17- باب تحريم همنشينى با دروغگو و گنهكار و بخيل و نادان و قاطع رحم و ...
18- باب كراهت همنشينى با فرومايگان و ثروتمندان و گفتگو با زنان‏
19- باب كراهت وارد شدن به مكانهاى تهمت آميز
20- باب استحباب پرهيز و ترس از زيركى مؤمن‏
21- باب استحباب مشورت با اشخاص صاحب نظر
22- باب استحباب مشورت با شخص پرهيزگار خردمند و اطاعت از او و كراهت مخالفت با وى‏
23- باب وجوب راهنمايى كسى كه تقاضاى مشورت مى‏كند
24- باب جواز مشورت كردن با كسى كه مرتبه او پايين‏تر است‏
25- باب كراهت مشورت با زنان و نيكو بودن مشورت با مردان‏
26- باب كراهت مشورت با شخص ترسو، بخيل، آزمند، برده، فرومايه و بدكار
27- باب تحريم همنشينى و دوستى با اهل بدعت‏
28- باب كسانى كه معاشرت و سلام كردن بر آنها شايسته نيست‏
29- باب استحباب اظهار دوستى و محبّت نسبت به مردم‏
30- باب استحباب خوشرفتارى و گشاده‏رويى و احترام به مردم و خوددارى از مزاحمت آنان‏
31- مستحبّ است براى كسى كه مؤمنى را دوست دارد او را از دوستى خود با خبر كند
32- باب استحباب آغاز كردن سلام قبل از سخن گفتن و استحباب پاسخ ندادن قبل از سلام‏
33- باب لزوم سلام و كراهت ترك آن و وجوب پاسخ سلام‏
34- باب استحباب بلند گفتن سلام و سخن نيكو گفتن‏
35- باب استحباب سلام كردن بر كودكان‏
36- باب حرمت تبعيض بين فقير و ثروتمند در نحوه سلام كردن و وجوب رعايت مساوات بين آن دو
37- باب استحباب شكرگزارى خدا براى نعمت اسلام و تندرستى‏
38- باب لزوم بلند سلام كردن و پاسخ دادن به نحوى كه مخاطب بشنود
39- باب نحوه سلام گفتن و استحباب انتخاب كلمات مناسب‏
40- باب استحباب تكرار سلام تا سه مرتبه در صورت عدم دريافت پاسخ و اجازه ورود
41- باب استحباب مورد خطاب قرار دادن يك مؤمن با ضمير جمع در موقع سلام كردن و دعا براى او در هنگام عطسه و غير آن‏
42- عدم استحباب سلام بر كسى كه همراه جنازه است يا به نماز جمعه مى‏رود يا در حمّام است‏
43- باب چگونگى پاسخ سلام دادن به حاضر و غايب‏
44- باب استحباب مصافحه با مقيم و در آغوش گرفتن مسافر
45- باب استحباب سلام كردن كوچك بر بزرگ و جمعيّت كم بر جمعيّت زياد و عابر بر نشسته و ...
46- اگر يك نفر از گروهى سلام كند از همه آنها كفايت مى‏كند و نيز كافى است كه يك نفر پاسخ دهد
47- كراهت ترك سلام بر مؤمن حتّى در حال تقيّه‏
48- باب جواز سلام كردن مرد بر زن‏
49- باب تحريم سلام كردن بر كفّار و اهل لهو و لعب و امثال آن مگر در حال ضرورت و چگونگى پاسخ دادن به سلام آنان‏
50- باب عدم جواز ورود به خانه غير بدون اجازه و خبر دادن و سلام كردن و ...
51- باب كسانى كه رفت و آمد به خانه آنها شايسته است‏
52- باب استحباب سلام كردن هنگام بلند شدن از مجلس‏
53- باب جواز سلام و دعا كردن بر ذمّى در صورت نياز داشتن به او
54- باب جواز مكاتبه مسلمان با اهل ذمّه‏
55- باب استحباب سلام كردن بر خضر (ع) هر گاه نام وى برده شود
56- باب استحباب چشم پوشى و گذشت نسبت به دوستان‏
57- باب استحباب دعا براى عطسه‏كننده مسلمان‏
58- باب نحوه دعا كردن براى عطسه و پاسخ دادن‏
59- باب جواز دعاى كودك براى زن وقتى كه عطسه كند
60- باب استحباب عطسه كردن و كراهت عطسه‏هاى زشت‏
61- باب استحباب تكرار دعاى عطسه‏هاى پى در پى تا سه مرتبه‏
62- باب استحباب «الحمد للّه» گفتن در موقع عطسه‏
63- باب استحباب صلوات بر محمّد و خاندانش براى كسى كه عطسه مى‏كند يا مى‏شنود
64- درود بر محمّد (ص) و خاندانش هنگام عطسه، و ذبح حيوانات و جماع مكروه نيست بلكه مستحب است‏
65- باب جواز دعاى عطسه براى ذمّى و دعا براى هدايت وى‏
66- اگر گفتارى با عطسه مقارن باشد جايز است آن عطسه را دليل بر راستى سخن گوينده دانست‏
67- باب استحباب احترام و بزرگداشت شخص مسنّ مؤمن‏
68- باب استحباب احترام كريم و شريف‏
69- باب كراهت نپذيرفتن تكريم و احترام مانند نپذيرفتن متكا و بوى خوش‏
70- باب استحباب استقبال و بدرقه از مهمان و اطاعت مهمان از صاحب خانه‏
71- كسى كه دوستش را براى مطلبى امين دانسته است جايز نيست آن مطلب را بدون اجازه‏اش بازگو كند مگر به عنوان ذكر خير يا شهادت براى كار حرامى كه انجام شده است‏
72- هر گاه سه نفر با هم باشند كراهت دارد دو نفر از آنها در گوشى صحبت كنند
73- باب كراهت قطع كردن سخن مسلمان‏
74- باب استحباب يا كراهت كيفيّت نشستن‏
75- مستحبّ است در مجلس انسان به عنوان تواضع جايى پايين‏تر از شأن خود بنشيند
76- باب استحباب رو به قبله نشستن‏
77- باب كراهت نشستن روبروى خورشيد
78- باب استحباب نشستن در خانه غير در هر جايى كه صاحب خانه بخواهد
79- باب استحباب نشستن روى دو پا و در بغل گرفتن زانوها
80- باب استحباب شوخى و خنده كم‏
81- باب كراهت قهقهه زدن و استحباب تبسّم‏
82- باب كراهت خنده بدون علّت‏
83- باب كراهت شوخى و خنده زياد
84- باب استحباب تبسّم بر چهره مؤمن‏
85- باب استحباب صبر كردن بر اذيّت همسايه و ديگران‏
86- باب وجوب خوددارى از آزار همسايه‏
87- باب استحباب خوشرفتارى با همسايه‏
88- باب استحباب طعام دادن به همسايگان و وجوب آن در صورت ضرورت‏
89- باب كراهت همسايگى با اشخاص بد
90- باب استحباب رعايت حدّ همسايگى كه از هر طرف چهل خانه است‏
91- استحباب مدارا كردن با همسفر
92- باب استحباب بدرقه همسفر هنگام جدا شدن هر چند ذمّى باشد
93- باب استحباب نامه نوشتن در سفر و وجوب پاسخ دادن به نامه‏
94- باب استحباب شروع نامه با بسم اللّه و نوشتن آن به بهترين خط
95- باب چگونگى نوشتن عنوان نامه‏
96- باب استحباب آغاز نامه به نام كسى كه نامه برايش فرستاده مى‏شود
97- باب استحباب نوشتن «ان شاء اللّه» در نامه هر جا كه مناسب باشد
98- باب استحباب خشك كردن خطهاى نامه‏
99- باب عدم جواز سوزاندن كاغذهايى كه در آن آيات قرآن يا نام خدا باشد
100- استحباب تقسيم وقت بين دوستان به طور مساوى‏
101- باب استحباب سؤال كردن از نام و نام خانوادگى و نسب و حال دوست و همنشين‏
102- باب كراهت از بين رفتن شرم و حيا بين دوستان‏
103- باب انتخاب دوستانى كه نمازشان را بموقع مى‏خوانند و نسبت به دوستان نيكى مى‏كنند
104- باب استحباب خوشخويى با مردم‏
105- باب استحباب انس و الفت با مردم‏
106- باب استحباب خوشرفتارى با مردم‏
107- باب استحباب خوشرويى و خوش برخوردى‏
108- باب وجوب راستگويى‏
109- باب استحباب صدق وعده، گرچه يك سال طول بكشد
110- باب مستحب بودن حيا
111- باب جايز نبودن شرم و حيا داشتن از پرسش كردن در باره احكام دين‏
112- باب استحباب عفو و گذشت‏
113- باب استحباب عفو از ستمگر، صله رحم، احسان و نيكى ...
114- باب استحباب فروخوردن خشم‏
115- باب استحباب فروخوردن خشم از دشمنان دين در زمان حكومتشان‏
116- باب استحباب صبر در برابر حسودان و مانند آن‏
117- باب استحباب سكوت، مگر در امور خير
118- باب استحباب سخن گفتن در جايى كه سكوت روا نيست‏
119- باب وجوب نگهدارى زبان از آنچه كه گفتنش روا نيست‏
120- باب كراهت گفتار زياد در غير ذكر خدا
121- باب استحباب مدارا كردن با مردم‏
122- باب وجوب ادا كردن حقوق واجب و مستحبّ مؤمن‏
123- باب تأكيد استحباب رعايت حقّ عالم‏
124- باب استحباب لطف و محبّت و به ديدار همديگر رفتن‏
125- باب استحباب پذيرش عذر
126- باب استحباب سلام كردن و مصافحه در وقت ملاقات ...
127- باب استحباب مصافحه و حدود و چگونگى آن‏
128- باب آداب استقبال و بدرقه مسافر
129- باب حكم كرنش بر بزرگان از قبيل بوسيدن فرش، بر پا خاستن و جلوى آنها دويدن و غيره‏
130- باب تحريم گماشتن دربان براى منع ورود شيعه‏
131- باب استحباب معانقه با مؤمن و همراهى و مذاكره با او.
132- باب استحباب استفاده رساندن برادران به همديگر در راه خدا
133- باب استحباب بوسيدن مؤمنان يك ديگر را، و محل بوسه‏
134- باب كراهت كرنش براى مردم حتّى امام‏
135- باب كراهت مجادله و دشمنى با مردم‏
136- باب استحباب اجتناب از كينه و عداوت و دشمنى و بغض و ...
137- باب تحريم مكر، حسد، خيانت و نيرنگ‏
138- باب تحريم دروغ‏
139- باب تحريم دروغ بستن بر خدا، و پيغمبر و ائمه عليهم السلام‏
140- باب تحريم دروغ، بزرگ و كوچك، شوخى و جدى و غيره‏
141- باب جواز دروغ در اصلاح بين مردم و عدم جواز راستگويى در فساد
142- باب در احكام گمان‏
143- باب تحريم دو رو و دو زبان بودن‏
144- باب تحريم قهر كردن از مؤمن و استحباب سبقت در آشتى كردن‏
145- باب تحريم آزار رساندن به مؤمن‏
146- باب تحريم اهانت به مؤمن و خوار داشتن او
147- باب تحريم ذليل شمردن و تحقير مؤمن‏
148- باب تحريم سبك شمردن مؤمن‏
149- باب تحريم قطع صله ارحام‏
150- باب تحريم جمع آورى موارد لغزشهاى مؤمن براى عيب گرفتن از او
151- باب نهى از عيبجويى و سرزنش مؤمن‏
152- باب تحريم غيبت كردن از مؤمن‏
153- باب تحريم تهمت زدن بر مرد مؤمن و زن مؤمن‏
154- باب موارد جواز غيبت كردن‏
155- باب وجوب جبران كيفر غيبت كردن با حلال‏طلبى و استغفار
156- باب وجوب ردّ غيبت مؤمن و تحريم شنيدن آن‏
157- باب تحريم افشاى سرّ مؤمن و عيبجويى از او ...
158- باب تحريم ناسزا گفتن به مؤمن و محترم داشتن ناموس، مال و خون او
159- باب تحريم بد نام كردن مؤمن و سوء نيت داشتن به او
160- باب تحريم لعن كردن كسى كه نبايد او را لعن كرد.
161- باب تهمت زدن به مؤمن و بدگمان بودن به او
162- باب تحريم ترساندن مؤمن و لو با نگاه‏
163- باب تحريم كمك به قتل و اذيت مؤمن گر چه با كلمه‏اى باشد
164- باب تحريم سخن چينى و تفرقه افكنى‏
165- باب استحباب نگاه كردن به اولاد صالح پيغمبر (ص)
166- باب استحباب نگاه كردن به پدر و مادر و به قرآن و به روى عالم‏

 

منبع:
این کتاب از نسخه موجود در کتابخانه غدیر ( ) تهیه گردیده است و پس از تبدیل به فورمت مناسب کتابخانه ما تقدیم مومنین محترم می گردد.

اجازه مولف:
در حال حاضر ندارد. کوشش می کنیم که رضایت صاحبان حقوق را انشاءالله اخذ نمائیم. در صورت عدم رضایت آنان ، دسترسی به این کتاب مقدور نخواهد گردید.