س 1886: پدرى يك دختر و يك پسر بالغ سفيه دارد كه تحت سرپرستى او است، آيا بعد از مرگ پدر جايز است خواهر به عنوان ولايت بر برادر سفيه در اموالش تصرف كند؟

خواهر و برادر نسبت به برادر سفيه خود ولايتى ندارند، بلكه ولايت بر برادر سفيه و اموالش در صورتى كه جد پدرى نداشته باشد و پدر هم به كسى براى ولايت بر او وصيّت نكرده باشد، با حاكم شرع است.

س 1887: آيا معيار در سن بلوغ پسران و دختران سال شمسى است يا قمرى؟

معيار، سال قمرى است.

س 1888: براى تشخيص اينكه فردى به سن بلوغ رسيده يا نه، چگونه مى‏توان بر اساس سال قمرى، تاريخ ولادت او را از نظر سال و ماه بدست آورد؟

در صورتى كه تاريخ تولد بر اساس سال شمسى معلوم باشد، مى‏توان آن را از طريق محاسبه اختلاف بين سال قمرى و سال شمسى بدست آورد.

س 1889: آيا پسرى كه قبل از پانزده سالگى محتلم شده، حكم به بلوغ او مى‏شود؟

با احتلام، حكم به بلوغ او مى‏شود زيرا احتلام شرعا از نشانه‏هاى بلوغ است.

س 1890: اگر به مقدار ده درصد احتمال بدهيم كه دو علامت ديگر بلوغ (غير از سن تكليف) زودتر ظاهر شده‏اند، حكم چيست؟

مجرّد احتمال اينكه آن دو نشانه زودتر ظاهر شده‏اند، براى حكم به بلوغ كافى نيست.

س 1891: آيا جماع از نشانه‏هاى بلوغ محسوب مى‏شود و با انجام آن، تكاليف شرعى واجب مى‏گردند؟ و اگر فردى از حكم آن آگاهى نداشته باشد و چندين سال بگذرد، آيا غسل جنابت بر او واجب مى‏شود؟ و آيا اگر اعمال مشروط به طهارت مانند نماز و روزه را قبل از غسل جنابت انجام بدهد، آن اعمال باطل هستند و قضاى آنها واجب است؟

مجرّد جماع بدون انزال و خروج منى از نشانه‏هاى بلوغ نيست، ولى باعث جنابت مى‏شود و واجب است هنگام رسيدن به سن بلوغ غسل كند و تا زمانى كه يكى از نشانه‏هاى بلوغ در فردى تحقق پيدا نكرده، شرعا حكم به بلوغ او نمى‏شود و مكلف به احكام شرعى نيست و كسى كه در كودكى بر اثر جماع جنب شده و سپس بعد از رسيدن به سن بلوغ، بدون انجام غسل جنابت نماز خوانده و روزه گرفته، واجب است نمازهاى خود را اعاده كند، ولى در صورتى كه جهل به جنابت داشته، قضاى روزه‏هايش واجب نيست.

س 1892: تعدادى از دانش‏آموزان دختر و پسر مؤسسه ما طبق تاريخ تولدشان به سن بلوغ رسيده‏اند و بر اثر مشاهده اختلال در حافظه و ضعف آن ،مورد معاينات پزشكى قرار گرفتند تا هوش و حافظه آنان آزمايش شود، نتيجه آن بررسى‏ها اثبات عقب‏ماندگى ذهنى آنان از يك سال پيش يا بيشتر بود، ولى بعضى از آنان را نمى‏توان مجنون محسوب كرد زيرا در حدّى هستند كه مسائل اجتماعى و دينى را درك مى‏كنند، آيا تشخيص اين مركز مانند تشخيص پزشكان اعتبار دارد و براى آن دانش‏آموزان ملاك است؟

معيار توجه تكاليف شرعى به انسان اين است كه او شرعا بالغ و از نظر عرف عاقل باشد، ولى درجات درك و هوش معتبر نيست و دراين رابطه تأثيرى ندارد.

س 1893: در بعضى از احكام در خصوص كودك مميّز آمده است: «كودكى كه خوب را از بد تشخيص مى‏دهد» منظور از خوب و بد چيست؟ و سن تمييز چه سنى است؟

منظور از خوب و بد چيزى است كه عرف آن را خوب يا بد مى‏داند و بايد در اين رابطه، شرايط زندگى كودك و عادات و آداب و سنت‏هاى محلى هم ملاحظه شود و امّا سن تمييز، به تبع اختلاف اشخاص در استعداد و درك و هوش، مختلف است.

س 1894: آيا ديدن خونى كه داراى صفات حيض است، توسط دختر قبل از اتمام نه‏سالگى، علامت بلوغ اوست؟

اين خون علامت شرعى بلوغ دختر نيست و حكم حيض را ندارد هر چند صفات آن را داشته باشد.

س 1895: اگر فردى كه به علتى توسط مراجع قضائى از تصرّف در اموال خود ممنوع شده، مقدارى از اموال خود را قبل از وفات به عنوان تقدير و تشكر از خدمات پسر برادرش به او بدهد و برادرزاده‏اش هم اموال مزبور را بعد از وفات عمويش خرج تجهيزو برآورده كردن نيازهاى خاص او بكند، آيا جايز است مراجع قضايى، آن اموال را از او مطالبه كنند؟

اگر اموالى كه به برادرزاده‏اش داده، مشمول حجر بوده و يا ملك ديگرى باشد، شرعا حق ندارد آن را به او بدهد و برادرزاده‏اش هم نمى‏تواند در آن تصرّف كند وجايز است مراجع قضايى آن مال را از او مطالبه كنند و در غير اين صورت كسى حق ندارد آن مال را از او پس بگيرد.