س 1319: آيا انسان با ترك فراگيرى مسائل مورد ابتلاى خود گناهكار محسوب مى‏شود؟

در صورتى كه ياد نگرفتن آن مسائل منجر به ترك واجب يا ارتكاب حرام شود، گناهكار است.

س 1320: بعد از آن كه طلبه علوم دينى مرحله سطح را تمام كرد و خود را قادر به تكميل تحصيلات تا رسيدن به مرحله اجتهاد ديد، آيا تكميل تحصيل بر او واجب عينى است يا خير؟

شكّى نيست كه تحصيل علوم دينى و استمرار آن تا رسيدن به درجه اجتهاد، فى‏نفسه فضيلت بزرگى محسوب مى‏شود ولى مجرّد قدرت بر نيل به درجه اجتهاد، موجب وجوبِ عينى آن نمى‏شود.

س 1321: راههاى تحصيل يقين به اصول دين كدام است؟

يقين غالبا با براهين و ادلّه عقلى بدست مى‏آيد، نهايت امر اينكه به حسب تفاوت مراتب درك مكلّفين، برهانها و دلايل هم متفاوت مى‏شوند و بهر حال اگر براى شخصى يقين از راه ديگر حاصل شود همان كافى است.

س 1322: سستى و تنبلى در تحصيل علم و تلف كردن وقت چه حكمى دارد؟ آيا حرام است؟

تضييع وقت به بطالت و بيكارى داراى اشكال است و دانشجو تا وقتى كه از مزاياى مخصوص دانشجويى استفاده مى‏كند بايد از برنامه‏هاى درسى مخصوص دانشجويان متابعت كند و الاّ استفاده از آن مزايا از قبيل شهريه و كمك هزينه و غيره براى او جايز نيست.

س 1323: در خلال بعضى از دروس دانشكده اقتصاد، استاد به بحث در مورد بعضى از مسائل مربوط به قرض ربوى و مقايسه راههاى تحصيل ربا در تجارت و صنعت و غير آن مى‏پردازد، تدريس اين درس و اجرت گرفتن در برابر آن چه حكمى دارد؟

مجرّد تدريس و بررسىِ مسائل قرض ربوى، حرام نيست.

س 1324: روش صحيحى كه متخصّصين متعهّد براى آموزش ديگران در جمهورى اسلامى بايد اتّخاذ كنند كدام است؟ چه كسانى شايسته دستيابى به معلومات و علوم فنّى و تكنيكى حساس در ادارات هستند؟

فراگيرى هر علمى براى هر شخصى، اگر براى يك غرض عقلائى مشروعى باشد و خوف فساد و افساد در آن نباشد، بدون مانع است. مگر علوم و معلوماتى كه دولت اسلامى ضوابط و مقرّرات خاصى راجع به تعليم و تعلّم آنها وضع كرده است.

س 1325: آيا تدريس و تحصيل فلسفه درحوزه‏هاى علميه دينيّه جايز است؟

يادگيرى و تحصيل فلسفه براى كسى كه اطمينان دارد كه باعث تزلزل در اعتقادات دينى‏اش نمى‏شود اشكال ندارد و بلكه در بعضى از موارد واجب است.

س 1326: خريد و فروش كتابهاى گمراه كننده مانند كتاب آيات شيطانى چه حكمى دارد؟

خريد و فروش و نگهدارى كتابهاى گمراه كننده جايز نيست مگر براى پاسخگويى و ردّ مطالب آن براى كسى كه قدرت علمى اين كار را داشته باشد.

س 1327: آموزش و حكايت قصه‏هاى خيالى راجع به زندگى حيوانات و مردم، در صورتى كه داراى فايده‏اى باشد، چه حكمى دارد؟

اگر از قرائن معلوم باشد كه داستان، تخيّلى است، اشكال ندارد.

س 1328: ورود به دانشگاه يا دانشكده‏اى كه باعث اختلاط با زنانى كه بدون پوشش براى تحصيل در آنجا حضور دارند مى‏شود، چه حكمى دارد؟

وارد شدن به مراكز آموزشى براى تعليم و تعلّم اشكال ندارد، ولى بر زنان و دختران حفظ حجاب واجب است و بر مردان هم واجب است از نگاه حرام خوددارى نموده و همچنين از اختلاط كه موجب خوف فتنه و فساد است، اجتناب نمايند.

س 1329: آيا براى زن، ياد گرفتن رانندگى به كمك مرد اجنبى در مكان مخصوص تعليم رانندگى، با علم به اينكه آن زن حجاب و عفاف شرعى خود را حفظ مى‏كند، جايز است؟

آموختن رانندگى با كمك و راهنمايى مرد اجنبى در صورتى كه با مواظبت بر حجاب و عفاف واطمينان به عدم وقوع در مفاسد همراه باشد، اشكال ندارد، ولى درعين حال شايسته است كه يكى از محارم وى همراه او باشد، بلكه اولى اين است كه آموزش رانندگى به كمك مربّى زن يا يكى از محارم صورت بگيرد.

س 1330: جوانانى كه در مدارس و دانشگاهها مشغول تحصيل هستند با دختران هم برخورد و ملاقات دارند و به حكم همكلاسى و همدرس بودن با آنان راجع به مسائل درس و غير آن گفتگو مى‏كنند كه گاهى بعضى از صحبتها با خنده و شوخى همراه است كه البته به قصد ريبة و لذت نيست آيا اين كار جايز است؟

اگر همراه با مراعات حجاب و بدون قصد ريبه و همراه با اطمينان به عدم وقوع در مفاسد باشد، اشكال ندارد، والاّ جايز نيست.

س 1331: امروزه كداميك از تخصص‏هاى علمى براى اسلام و مسلمين مفيدتر است؟

شايسته است كه علما و اساتيد و دانشجويان دانشگاهها به همه‏ى تخصصهاى علمى مفيدى كه مورد نياز مسلمانان است اهتمام بورزند تا از اجانب بخصوص دشمنان اسلام و مسلمين بى نياز شوند و تشخيص مفيدترين آنها با مسئولين ذى‏ربط با درنظر گرفتن شرايط موجود مى‏باشد.

س 1332: آگاه شدن از كتابهاى گمراه كننده و كتابهاى اديان ديگر براى شناخت دين و عقايد آنها به قصدافزايش معرفت و اطلاعات چه حكمى دارد؟

حكم به جواز خواندن اين كتب فقط به خاطر شناخت و افزايش اطلاعات، مشكل است، البته خواندن آنها براى كسى كه قدرت شناخت و تشخيص مطالب باطل را دارد به قصد ابطال و ردّ آنها جايز است به شرطى كه به خود مطمئن باشد كه از حق منحرف نمى‏شود.

س 1333: فرستادن فرزندان به مدرسه‏هايى كه بعضى از عقائد فاسد در آنها تدريس مى‏شود با فرض تأثير نپذيرفتن آنان از آن افكار، چه حكمى دارد؟

اگر خوفى نسبت به عقايد دينى آنان وجود نداشته باشد و ترويج باطل هم نباشد و آنان بتوانند از يادگيرى مطالب باطل و فاسد و گمراه‏كننده دورى كنند، اشكال ندارد.

س 1334: دانشجويى به مدّت چهار سال است كه در دانشكده پزشكى درس مى‏خواند و علاقه شديدى به فراگيرى علوم دينى دارد، آيا ادامه تحصيل در رشته پزشكى براى او واجب است يااينكه مى‏تواند آن را رها كرده و به تحصيل علوم دينى بپردازد؟

دانشجو در انتخاب رشته تحصيلىِ خود آزاد است ولى در اينجا نكته‏اى وجود دارد كه شايسته است به آن توجه شود و آن اينكه اگر فراگيرى علوم دينى بخاطر توانايى خدمت به جامعه اسلامى اهميّت دارد، تحصيل در رشته پزشكى هم به قصد آمادگى براى ارائه خدمات پزشكى به امّت اسلامى و درمان بيمارى و نجات جان آنان از اهميّت زيادى برخوردار است.

س 1335: معلّمى دانش آموزى را در كلاس در برابر دانش‏آموزان ديگر به شدّت تنبيه كرده است آيا آن دانش‏آموز حق مقابله به مثل را دارد يا خير؟

دانش‏آموز حق مقابله و پاسخگويى بگونه‏اى كه شايسته مقام استاد و معلّم نباشد ندارد و براو واجب است كه حرمت معلم را حفظ نموده و نظم كلاس را رعايت كند و مى‏تواند از راههاى قانونى اقدام نمايد، همانگونه كه بر معلّم هم واجب است احترام دانش‏آموز را در برابر همكلاسيهايش حفظ كرده و آداب تعليم اسلامى را رعايت نمايد.